Σε συνέργασία με το Δήμο Βέροιας παραχωρήθηκε δασική δημοτική έκταση στον Κυνηγετικό Σύλλογο όπου θα γίνει χώρος πολλαπλών εκδηλώσεων με μουσείο φυσικής ιστορίας,σκοπευτήριο αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων, ανοικτός ζοωλογικός κήπος, αναψηκτήριο χώρος εκγύμνασης σκύλων δεικτών και ιχνηλατών.Το όλο πρόγραμμα θα ενταχθεί και θα χρηματοδοτηθεί από το leader plus μέσω του Δήμου Βέροιας. Ήδη ο δήμαρχος έχει υποβάλει την προμελέτη στος Βρυξέλες και αναμένεται απάντηση.Σχετικά η μελέτη θα περιλαμβάνει…
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των κλιματολογικών συνθηκών, η Ελλάδα έχει μία από τις πλουσιότερες χλωρίδες και πανίδες της Ευρώπης. Πάνω από 6.000 είδη φυτών, εκ των οποίων 750 είδη έως 1200 είδη είναι ενδημικά, ενώ από τα 147 καταγραμμένα είδη θηλαστικών της Ευρώπης, τα 110 διαβιούν στην Ελλάδα.
Αυτή η μοναδική σε πλούτο βιοποικιλότητα, σήμερα δυστυχώς απειλείται με ανεπανόρθωτη καταστροφή. Πάρα πολλά είδη θηλαστικών βρίσκονται στο κατώφλι της εξαφάνισης, δημιουργώντας έτσι τις πλέον δυσοίωνες συνθήκες για την συνέχεια της ισορροπίας των διαφόρων οικοσυστημάτων μέσα στα οποία διαβιούν αυτά τα ζώα. Ορισμένα είδη θηλαστικών που βρίσκονται υπό εξαφάνιση είναι τα ακόλουθα: ελάφι, αγριόγιδο, αρκούδα, λύκος, λύγγας, βίδρα, μυοκάστορας κ.α.
Οι κυριότεροι παράγοντες που έχουν επιδράσει αρνητικά στη βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων είναι οι ακόλουθοι: ευρύτερη μόλυνση του περιβάλλοντος (αέρα, εδάφους και υδροφόρου ορίζοντα), πυρκαγιές δασών, καταστροφή βιοτόπων, αποξήρανση υγροτόπων, έλλειψη ενημέρωσης κ.α.. Παρ΄ όλα αυτά υπάρχει ακόμα αρκετός χρόνος αλλά και αρκετές περιοχές, οι οποίες όχι μόνο μπορούν να διασωθούν αλλά και να εξελιχθούν σε οικολογικούς παραδείσους.
Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν δέκα Εθνικοί Δρυμοί, Αισθητικά Δάση όπως και ξεχωριστές περιπτώσεις διεθνούς οικολογικής σημασίας όπως το παρθένο Δάσος της Ροδόπης, και το Φαράγγι του Βίκου. Σε αυτές τις περιοχές ακολουθούνται τακτικές προστασίας και διαχείρισης της χλωρίδας και της πανίδας του όλου οικοσυστήματος.
Μία τέτοια τακτική είναι και ο εμπλουτισμός του οικοσυστήματος τόσο στη χλωρίδα όσο και στην πανίδα. Συγκεκριμένα ένα οικοσύστημα μπορεί να εμπλουτισθεί με νέα είδη ζώων προς την περιοχή, ή να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για επανένταξη ζώων που είτε έχουν εξαφανισθεί, είτε κινδυνεύουν να εξαφανισθούν.
Η προμελέτη αυτή έγινε με σκοπό την διερεύνηση και την περιγραφή όλων των στοιχείων που μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πρότυπου πάρκου άγριας ζωής σε συγκεκριμένη περιοχή του Δήμου Βέροιας, στο Δ/Δ Τριποτάμου Νομού Ημαθίας.
Το όρος Βέρμιο αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια άγριας πανίδας στην ευρύτερη περιοχή της. Είναι φημισμένο για το πλούσιο δάσος και για τα κοπάδια ελαφιών που κάποτε διαβιούσαν σε αυτό. Δυστυχώς σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική. Υπάρχουν μαρτυρίες ελαχίστων ατόμων, κυρίως μοναχικών.
Τα είδη ελαφιού που είναι ενδημικά για την περιοχή είναι η Ευγενής ΄Ελαφος (Cervus elaphus) και το Πλατώνι (Dama dama) όπως επίσης και το ζαρκάδι (Capreolus capreolus). Τα παραπάνω έχουν επιλεχθεί να είναι στις επιλογές των ειδών που θα διαβιούν στο Πρότυπο Πάρκο Προστασίας Αγιας Ζωής και Προώθησης Εναλλακτικών Δραστηριοτήτων.
Η παρουσία του Πρότυπου Πάρκου θα συμβάλλει σημαντικά στην αναβάθμιση του τοπικού οικοσυστήματος, στην περιβαλλοντική αισθητική, στην πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα διοργάνωσης επιμορφωτικών ημερίδων προς όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, όπως και διεξαγωγή ερευνητικών μελετών σε συνεργασία με Πανεπιστημιακές Σχολές και Ερευνητικούς Σταθμούς.
2. ΣΚΟΠΟΣ
Η ίδρυση του Πρότυπου Πάρκου Προστασίας ’γριας Ζωής και Προώθησης Εναλλακτικών Δραστηριοτήτων, αποτελεί ένα σημαντικό και ουσιαστικό βήμα προς την αναγέννηση και προστασία του τοπικού οικοσυστήματος, στην πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και στην καθιέρωση επιμορφωτικών σεμιναρίων κατάλληλα σχεδιασμένα για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης όπως και στην διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων και μελετών.
Πριν την παρουσίαση της διερευνητικής προσέγγισης, θα αναλυθεί το παραπάνω τρίπτυχο ενεργειών:
1. Προστασία περιβάλλοντος
Η επανένταξη ενός πληθυσμού ζώων σε ένα οικοσύστημα με σχετικά ευαίσθητες ισορροπίες, δημιουργεί πάντα πιθανότητες κινδύνου διατάραξης αυτών των ισορροπιών εάν δεν ληφθούν υπ΄ όψιν οι παράμετροι που προσδίδουν ασφάλεια προς το γύρω περιβάλλον.
Η ίδρυση ενός Πρότυπου Πάρκου ’γριας Ζωής επιβάλλει την αρμονία και τη συνέχεια της βιολογικής λειτουργίας του οικοσυστήματος και μετά την ένταξη του πληθυσμού. Αυτή η απαραίτητη προϋπόθεση έρχεται σε αντίθεση με τις Ελεύθερες / Ελεγχόμενες Κυνηγετικές Περιοχές ή τα διάφορα Εκτροφεία Θηραμάτων που αποσκοπούν στην εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων τους, όπου στην πρώτη περίπτωση κινδυνεύει είτε το ίδιο το οικοσύστημα είτε η βιοποικιλότητα της πανίδας εάν ο πληθυσμός δεν είναι ελεγχόμενος. Ενώ στη δεύτερη περίπτωση δεν κινδυνεύει τόσο το φυσικό ή τεχνικά διαμορφωμένο οικοσύστημα όσο ο πληθυσμός των ζώων στον οποίο δεν παρέχεται η κατάλληλη επιστημονική φροντίδα (υπερπληθυσμός, ασθένειες, υποσιτισμός κ.α.)
Από την παραπάνω προσέγγιση είναι κατανοητό ότι εκτός από το σεβασμό στο περιβάλλον, πρέπει να υπάρχει επιστημονική διαχείριση του πληθυσμού (γενετικός έλεγχος, πρόγραμμα εμβολιασμού, δημιουργία σιτηρεσίων, ισορροπία πληθυσμού κ.α.) Ενώ ταυτόχρονα είναι αυτονόητη η ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, όπως ύπαρξη πηγών, ρυακιών θερμικών πεδίων κ.α., οι οποίοι με προσεκτική αξιοποίηση προσδίδουν στην αναβάθμιση ολοκλήρου του οικοσυστήματος.
΄Όλα τα παραπάνω έχουν ληφθεί υπ΄ όψιν για την αρμονική συνέχεια της φυσικής λειτουργίας του προτεινόμενου προς δημιουργία Πρότυπου Πάρκου ’γριας Ζωής, περιβάλλοντα χώρο και οικοσυστήματος.
2. Ανάπτυξη περιοχής.
Είναι κατανοητό ότι η ορθολογική αξιοποίηση, διαχείριση και εκμετάλλευση ενός οικοσυστήματος κοντά σε οικισμούς, επιφέρει σημαντικές αλλαγές κυρίως αναβάθμισης σε όλους τους τομείς της Κοινωνικής, Πολιτιστικής και Οικονομικής ζωής. Στην προτεινόμενη ενέργεια αυτή η αναβάθμιση θα τονώσει την Πολιτισμική Συνείδηση των κατοίκων δημιουργώντας έτσι τις καλύτερες προϋποθέσεις για την αναβίωση Παραδοσιακών και Λαογραφικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής, αποδεικνύοντας περίτρανα την αλληλοεξάρτηση μεταξύ Φύσης και Πολιτισμού. Η παραπάνω πολιτισμική ανάπτυξη θα επιφέρει οικονομική αυτοδυναμία όπως και πολιτιστική ευαισθησία τόσο σε περιβαλλοντικά όσο και σε παραδοσιακά θέματα.
Επίσης η δημιουργία αυτού του Πρότυπου Πάρκου ’γριας Ζωής θα προσελκύσει το ενδιαφέρον επισκεπτών όπου μπορεί μεσοπρόθεσμα να εξελιχθεί σε Οικολογικό Τουριστικό Κέντρο.
Η οικονομική ευρωστία και η αναβάθμιση του βιοτικού και πολιτισμικού επιπέδου του Δ/Δ Τριποτάμου Δήμου Βέροιας θα είναι καταλυτικοί παράγοντες για την δημιουργία πολλαπλών θέσεων εργασίας δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις μιας δυναμικής και υγιούς Αγροτικής Κοινωνίας που δεν θα μαστίζεται από την απομόνωση, από την «αιμορραγία» φυγής των νέων προς τα αστικά κέντρα και γενικότερα από τον μαρασμό και την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Το Πρότυπο Πάρκο ’γριας Ζωής από μόνο του θα είναι σε θέση να απασχολεί σε μόνιμη βάση προσωπικό (επιστημονικό και διαχείρισης) οκτώ (8) ατόμων, ενώ σε εποχιακή βάση θα απασχολεί δέκα άτομα επιπλέον.
3. Περιβαλλοντική εκπαίδευση
Ο τρίτος ισοδύναμος στόχος της παρούσης πρότασης είναι η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση σε ομάδες ανθρώπων με διαφορετικά ενδιαφέροντα, διαφορετικό επίπεδο μόρφωσης και η δημιουργία προβληματισμού γύρω από το περιβάλλον που ζούμε αλλά και η αναζήτηση κρυστάλλινων λύσεων που θα είναι όμως εφικτή η υλοποίησή τους.
Πέραν όμως αυτής της γενικής εκπαιδευτικής προσέγγισης που απευθύνεται κυρίως στον γενικότερο πληθυσμό αλλά και στην πρωτοβάθμια όπως και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο χαρακτήρας της δομής και της λειτουργίας του εκτροφείου θα είναι τέτοιος που θα επιτρέπει τον σχεδιασμό και την εφαρμογή Ερευνητικών Προγραμμάτων, σε θεματικά πεδία Ηθολογίας, Διατροφής κ.α. Η ευθύνη και η ανάληψη των διαφόρων μελετών θα γίνεται από πανεπιστημιακά ιδρύματα και από ερευνητικούς σταθμούς. Μία τέτοια κατεύθυνση θα επιφέρει μεγάλη δημοσιότητα και οικονομική αυτονομία, κάτι που λίγες Δημοτικές επιχειρήσεις απολαμβάνουν.
Ανακεφαλαιώνοντας και προσεγγίζοντας σφαιρικά την πρόταση της ίδρυσης Πρότυπου Πάρκου ’γριας Ζωής και Προώθησης Εναλλακτικών Δραστηριοτήτων στο Δ/Δ Τριποτάμου Δήμου Βέροιας, από τα παραπάνω είναι ολοφάνερο ότι χάρη της πρωτοτυπίας της ενέργειας, θα αναγεννηθεί το γύρω οικοσύστημα, ενώ παράλληλα θα αναβαθμισθεί το Πολιτισμικό και το Οικονομικό επίπεδο των κατοίκων του Δήμου. Αποτέλεσμα αυτής της αναβάθμισης θα είναι η άμεση καταπολέμηση της ανεργίας και η αποφυγή του απειλητικού μαρασμού και εγκατάλειψης που μαστίζει την Ελληνική ύπαιθρο.
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Φορέας διαχείρισης του έργου θα είναι Δημοτική Επιχείρηση που θα συσταθεί κατά το άρθρο 277 παρ. 6 του ισχύοντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, στην οποία θα συμμετέχουν ο Δήμος Βέροιας και ο Κυνηγετικός Σύλλογος Βέροιας. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συσταθεί κατά το άρθρο 278 ΔΚΚ, θα είναι τουλάχιστον πενταμελές και θα συμμετέχουν σ΄ αυτό ως Πρόεδρος, ο εκάστοτε πρόεδρος του Κυνηγετικού Συλλόγου Βέροιας και εκπρόσωποι του Δήμου Βέροιας κατά τις σχετικές διατάξεις του ΔΚΚ. Θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) και θα διέπεται από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, εφόσον στον νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Ενότητες:
Μακέτα της περιοχής (τρισδιάστατη)
Πανίδα (είδη της περιοχής, περιγραφή βιοτόπων τους, χρήση κυρίως ομοιωμάτων και λιγότερο έως καθόλου ταριχευμένων ειδών, φωτογραφίες, posters, ειδικά stand, προθήκες, video, κατασκευές προσομοίωσης σχετικών βιοτόπων )
Χλωρίδα (είδη της περιοχής, ζώνες εξάπλωσης, φυτοκοινωνίες, ερμάρια αποξηραμένων, χώρος οσμών των φυτών – για αναγνώριση/εκμάθηση, φωτογραφίες, posters, ειδικά stand, προθήκες, video)
Χώρος ελληνικής κυνηγετικής κληρονομιάς (παλαιά κυνηγετικά είδη εξοπλισμού, φωτογραφίες, κείμενα, video, συνταγές, στολές, όπλα, ζυγαριές για γέμισμα φυσιγγίων, παρουσία θηραμάτων)
Χώρος ενημέρωσης – Πωλητήριο αναμνηστικών, παροχής ενημερωτικού υλικού
Πρόβλεψη ειδικής μελέτης για την κίνηση των επισκεπτών.
Προδιαγραφές χώρων εκθεμάτων-ερμαρίων ώστε να έχουν χαρακτήρα interactive – συμμετοχή των επισκεπτών, στοιχείο εξερεύνησης γνώσης, παιχνίδια.
Αναγκαίοι χώροι:
Χώροι έκθεσης για τις ενότητες, χώροι γραφείων, πωλητήριο, τουαλέτες, μικρός χώρος προβολής video που να ικανοποιεί επισκέψεις τάξεων σχολείων, μικρό εργαστήριο
Περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Δυνατότητα ανάπτυξης δραστηριοτήτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Δημιουργία ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος ενσωμάτωσης της επίσκεψης σε κάποιο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Δράσεις δραματοποίησης, περιβαλλοντικά παιχνίδια, παιχνίδια ρόλων, ομιλίες, προβολές. Δημιουργία ειδικού περιβαλλοντικού πακέτου προς άμεση χρήση στους εκπαιδευτικούς συνοδούς των σχολείων. Διαβάθμιση για παιδιά πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Πολυχώρος
Χωρητικότητα έως 400 άτομα. Δυνατότητα χρήσης του χώρου με και χωρίς καθίσματα (κυρίως για δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης). Να είναι σε θέση να εξυπηρετεί ημερίδες, διαλέξεις, ευρύτερες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Να μπορεί ο χώρος να διαμερίζεται, ώστε να δημιουργούνται μικροί κλειστοί χώροι για σεμινάρια, μικρές ομάδες εργασίας. Υποδομές, οθόνη προβολή, βιντεοπροβολέα, διαφανοσκόπιο, μικρή εξέδρα για εκδηλώσεις, προεδρείο. Χώρος άνετος για διάλειμμα και χώρος έκθεσης υλικού για ημερίδες συνέδρια, παροχή καφέ. Πρόβλεψη για καθίσματα εργασίας, καθώς και ύπαρξη κατάλληλων τραπεζιών για λειτουργία των ομάδων εργασίας για πρακτική άσκηση σε σεμινάρια.
Πρότυπο Πάρκο Προστασίας Άγριας Ζωής
Η παγκόσμια πρακτική οδηγεί στον περιορισμό ίδρυσης και λειτουργίας ζωολογικών κήπων. Η συγκεκριμένη πρόταση έχει κύριο στόχο την ενημέρωση, εκπαίδευση και εξοικείωση του κοινού με είδη της θηραματοπανίδας της χώρας, ανεξάρτητα με το αν πρόκειται για θηρεύσιμα ή όχι είδη. Οι μεγάλοι χώροι που εξασφαλίζει η δημοτική αρχή εξυπηρετούν την εξειδικευμένη ιδιαιτερότητα της πρότασης. Χώρος προσομοίωσης φυσικής συμπεριφοράς ειδών της άγριας πανίδας.
Τεχνητός υγρότοπος
Αναζήτηση κατάλληλων ειδών, υδρόβια και παρυδάτια. Ύπαρξη κατάλληλων υδροχαρών φυτών και επιμέλεια ώστε ο υγρότοπος να λειτουργεί ως φυσικός χώρος καθαρισμού λυμάτων από τη λειτουργία των κτιριακών εγκαταστάσεων (γραφείων και ξενώνα)
4. ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
1. Μορφολογία Εδάφους.
Η προτεινόμενη έκταση εκτείνεται Δυτικά του Δ/Δ Τριποτάμου του Δήμου Βέροιας. Το μέγεθος της έκτασης αυτής είναι 2.000 στρέμματα περίπου για όλες τις δραστηριότητες. Χαρακτηρίζεται από επίπεδες επιφάνειες, ελαφρές κλίσεις μετρίου έως και μεσαίου βάθους, ενώ υπάρχουν και βραχώδεις σχηματισμοί. Από την μία πλευρά της έκτασης, διέρχεται αβαθή ρέμα το οποίο πηγάζει από παρακείμενες πηγές. Το στοιχείο αυτό είναι μεγάλης σημασίας διότι λύει το πρόβλημα της ύδρευσης του ζωικού πληθυσμού.
Υπάρχει αγροτικός / δασικός δρόμος ο οποίος συνορεύει με την παραπάνω έκταση, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση. Προτείνεται βέβαια ασφαλτόστρωση αυτού του τμήματος όπως επίσης διάνοιξη μέρους αυτού και διαμόρφωση χώρου για στάθμευση αυτοκινήτων.
Προτείνεται επίσης η χρήση 60 στρεμμάτων καλλιεργήσιμης (ποτιστικής) έκτασης για την κάλυψη αναγκών χονδροειδών ζωοτροφών.
2. Κλιματολογικά στοιχεία.
Το κλίμα της ευρύτερης περιοχής χαρακτηρίζεται Ηπειρωτικό. Λόγω του ημιορεινού χαρακτήρα, οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλές κατά την Χειμερινή περίοδο, ήπιες έως υψηλές το Καλοκαίρι, ενώ σημειώνονται υψηλές βροχοπτώσεις κατά την διάρκεια του Φθινοπώρου και της Ανοιξης. Οι χιονοπτώσεις δεν χαρακτηρίζονται σε ένταση και σε μεγάλο βάθος χιονιού.
3. ΒΛΑΣΤΗΣΗ
Το όρος Βέρμιον καθώς και τα όρη Πιέρια θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως Βοτανικός κήπος.
Στην προτεινόμενη έκταση φύονται πολλά ενδημικά είδη φυτών. Αυτοφυή είδη θάμνων και δένδρων. Συναντώνται θαμνώνες πουρναριού, ενώ υπάρχει σε μικρή έκταση ποολίβαδο και φρύγανα. Κυριότερα είδη δένδρων είναι ο Πλάτανος, η Δρυς, το Σκλήθρο, η Οξιά κ.α. Οι όχθες των ρεμάτων καλύπτονται από πλατάνια, σκλήθρα και ιτιές.
Σκοπός – Στόχος:
Αυτή η βλάστηση θα προστατευθεί, ενώ ταυτόχρονα θα αξιοποιηθεί η έκταση του ποολίβαδου, (περί τα 60 στρέμματα) το οποίο μπορεί να αποδώσει σταθερή παραγωγικότητα σε χλωρή τροφή εξαιρετικής ποιότητας. Για να επιτευχθεί η σταθερή παραγωγικότητα θα πρέπει αυτό το λιβάδι να αρδεύεται κατά τους Καλοκαιρινούς μήνες και να διαιρεθεί σε τρία διαφορετικά λιβαδοτεμάχια. Ο διαχωρισμός των λιβαδοτεμαχίων θα επιτευχθεί με την εγκατάσταση υψηλής περίφραξης.
Αυτό αποσκοπεί στην ορθολογική διαχείριση ολοκλήρου του λιβαδιού και στην παροχή όλων των παραγόντων που ευνοούν την μέγιστη δυνατή παραγωγή χλωρής τροφής. Ταυτόχρονα θα αποφεύγεται το καταστροφικό φαινόμενο της υπερβόσκησης. Θα πρέπει επίσης να εγκατασταθεί μετασχηματιστής και κεντρικός πίνακας της Δ.Ε.Η. για την παροχή τριφασικού ρεύματος.
Κόστος:
Το εκτιμώμενο κόστος της αρδευτικής εγκατάστασης, της εγκατάστασης της Δ.Ε.Η. και της εσωτερικής περίφραξης (των λιβαδοτεμαχίων), υπολογίζεται σε 55 εκατομμύρια δραχμές.
4. ΖΩΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Ο ζωικός πληθυσμός του Πρότυπου Πάρκου Προστασίας Αγριας Ζωής και Προώθησης Εναλλακτικών Δραστηριοτήτων θα αποτελείται κατά βάση:
1. Ευγενής έλαφος (Cervus elaphus) ή κόκκινο ελάφι
2. Ελαφος ή πλατύκερος (Dama dama) ή πλατώνι
3. Ζαρκάδι (Capreolus capreolus)
4. Αγριοκάτσικο (Rupicapra rupicapra)
5. Αγριοπρόβατο (ovis ammon musimon)
6. Κρητικός αίγαγρος (Capra aegagrus)
