Απροστάτευτη αποκαλύπτεται η Ελλάδα απέναντι στα μεταλλαγμένα. Επιμολυσμένος με μεταλλαγμένα σπόρος καλαμποκιού, ο οποίος πλασαριζόταν ως καθαρός, ανακαλύφθηκε στη Δράμα, έχοντας όμως ήδη καλλιεργηθεί σε μεγάλες εκτάσεις. Μεταλλαγμένοι σπόροι βαμβακιού βρέθηκαν στη Θεσσαλία, στο πλαίσιο ελέγχων της Greenpeace. Xτυπήματα κάτω από τη ζώνη των εταιρειών Bιοτεχνολογίας, ώστε να εισχωρήσουν στην ελληνική ύπαιθρο. Αλλά και αποκαλυπτήρια του τεράστιου προβλήματος του συστήματος ελέγχου.
Στην πρώτη περίπτωση, τουλάχιστον 1.070 στρέμματα, στις περιοχές της Δράμας κυρίως, αλλά και της Καβάλας (100 στρέμματα), των Γιαννιτσών και της Λαμίας είχαν σπαρθεί με επιμολυσμένο γενετικώς καλαμπόκι. Oι συγκεκριμένοι σπόροι, ποικιλίας υβριδίου καλαμποκιού Ribera, εισήχθη από την εταιρεία Pioneer Hi Bred Hellas (ελληνικό παρακλάδι μεγάλης αμερικανικής πολυεθνικής σπόρων, με ανεπτυγμένο τμήμα γενετικής τροποποίησης) έγινε τον Μάρτιο. Oπως μας είπε η κ. Ψυρίδου υπεύθυνη του Κέντρου Ελέγχου και Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασμάτων Δράμας (ΚΕΠΠΥΕΛ) συνοδευόταν και από πιστοποιητικό των αμερικανικών αρχών, το οποίο βεβαίωνε ότι δεν περιλαμβάνει γενετικώς τροποποιημένες ουσίες!
Δειγματοληπτικοί έλεγχοι
Στις περιπτώσεις αυτές γίνεται μόνο δειγματοληπτικός έλεγχος στο 10% του φορτίου εισαγωγής. Στις 6 Απριλίου βγήκε το πρώτο αποτέλεσμα, στο οποίο φάνηκε ότι η σπορομερίδα είναι επιμολυσμένη, με ποσοστό πρόσμιξης με μεταλλαγμένους οργανισμούς άνω του 0,5%, που αποτελεί το «όριο ανίχνευσης», σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Η εταιρεία ζήτησε να γίνει και δεύτερη εξέταση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και επιβεβαίωσε την πρώτη, πριν από περίπου δέκα μέρες. Hδη όμως οι αγρότες που είχαν αγοράσει το μολυσμένο σπόρο είχαν σπείρει (ξοδεύοντας σημαντικά ποσά), ενώ στα χωράφια τα καλαμπόκια είχαν φτάσει τους 15 πόντους. Ο κίνδυνος ήταν τεράστιος. Εάν δεν είχε εντοπιστεί το επιμολυσμένο καλαμπόκι υπήρχε το ενδεχόμενο να επιμολυνθεί μέσω της γύρης μεγάλο μέρος της καλλιέργειας στην περιοχή της Δράμας. Δεν ήταν και μεγάλη η απόσταση από τα τέλη Ιουνίου, που ξεκινάει η ανθοφορία της συγκεκριμένης ποικιλίας υβριδίων καλαμποκιού.
Η απειλή της επιμόλυνσης δεν είναι μικρή υπόθεση. Η γενετική μόλυνση δεν «ξεπλένεται», δεν «μαζεύεται», παραμένει στη ζωή και μεταλλάσσεται παραπέρα, βλάπτοντας το περιβάλλον. Οικονομικά θα αποτελούσε καταστροφή για τους αγρότες της περιοχής, αφού επιμολυσμένες καλλιέργειες σίγουρα δεν προτιμώνται. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νομός Δράμας έχει ανακηρυχθεί πρόσφατα σε ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα.
Kρίσιμα συμπεράσματα
Από το συγκεκριμένο περιστατικό προκύπτουν κρίσιμα συμπεράσματα τα οποία δεν μπορούν να παρακάμψουν οι αρμόδιες αρχές και το υπουργείο Γεωργίας:
1. Tο ζήτημα της επιμόλυνσης. Εάν ισχύει αυτό που λέει η εταιρεία Pioneer, δηλαδή ότι κατά λάθος (και όχι από πρόθεση «γενετικού δηλητηριασμού») εισήχθη σπόρος, ο οποίος αν και παρασκευάστηκε ως καθαρός τελικά επιμολύνθηκε, αναδεικνύεται ο τεράστιος κίνδυνος της επιμόλυνσης. Δεν μπορεί να υπάρχει απόλυτα ασφαλής συνύπαρξη μεταλλαγμένων, συμβατικών και βιολογικών καλλιεργειών. Η γύρη των γενετικώς τροποποιημένων φυτών μπορεί να ταξιδέψει χιλιόμετρα και να μολύνει συμβατικά φυτά. Aρα το αίτημα απαγόρευσης της καλλιέργειας των μεταλλαγμένων, ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, με μικρό κλήρο, είναι αίτημα σωτηρίας ολόκληρης της αγροτικής παραγωγής.
2. O τρόπος των ελέγχων. Το σύστημα αποδεικνύεται διάτρητο. Εντύπωση προκαλεί ότι οι κρατικές υπηρεσίες ούτε καν κατακρατούν τις υπό εξέτασιν σπορομερίδες μέχρι να βγει το αποτέλεσμα! Αλλά και το καθεστώς της δειγματοληπτικής εξέτασης είναι ξεπερασμένο. Με τη σημερινή έκταση των φαινομένων παράνομης εισαγωγής μεταλλαγμένων σπόρων δεν πρέπει να διατίθεται στην αγορά καμμία σπορομερίδα χωρίς εργαστηριακό έλεγχο. Oσο κι αν είναι το κόστος, η ζημιά είναι σίγουρα μικρότερη από την απελευθέρωση κάποιας γενετικής βόμβας στις καλλιέργειες. Εξάλλου, το κόστος θα έπρεπε να βαρύνει τις εταιρείες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πολυεθνική Pioneer είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες εισαγωγής καλαμποκιού στη χώρα. Ανησυχούν άραγε οι αρμόδιοι για την ποιότητα των προϊόντων της και σε άλλες περιοχές της χώρας;
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι δεν προβλέπονται κυρώσεις για τις εταιρείες που παρανομούν! Eνώ στη συγκεκριμένη περίπτωση η εταιρεία Pioneer πέφτει σε ξεκάθαρη απάτη, σκόπιμα ή εν αγνοία της είναι άλλο θέμα, αφού άλλο γράφει το πιστοποιητικό της και άλλο ισχύει στην πράξη, δεν τιμωρείται με κάποιο πρόστιμο. Mάλιστα, τόσο η συγκεκριμένη εταιρεία όσο και άλλες, έχουν «συλληφθεί» ξανά στο παρελθόν να εισάγουν μεταλλαγμένα προϊόντα, χωρίς και τότε να τιμωρηθούν. Τότε προλάβαμε τα μεταλλαγμένα μέσα στα σακιά, φέτος είχαν ήδη φθάσει στα χωράφια. Την επομένη;
3. H έλλειψη νομικού καθεστώτος αντικειμενικών ευθυνών. Δηλαδή, ποιος φταίει για την πιθανή βλάβη και τι πληρώνει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα αποζημιώσει τους αγρότες με 380 ευρώ ανά σακί (καλύπτει περίπου τρία στρέμματα) συν το σπόρο για επαναφύτευση. Αλλά δεν υπάρχει σαφές και δεσμευτικό πλαίσιο που να ορίζει ποιος έχει την ευθύνη και ποιος ξεπληρώνει για ενδεχόμενη «γενετική μόλυνση».
Σε κάθε περίπτωση, ανοίγει το συνολικό θέμα των μεταλλαγμένων και της πολιτικής της χώρας μας απέναντί τους. Hδη, 46 νομοί στη χώρα έχουν αποφασίσει να κηρυχθούν ελεύθερες ζώνες από καλλιέργειες–φρανκενστάιν. Oπως υπογραμμίζει και ο Παναγιώτης Κάτσαρης, γεωπόνος, μέλος της Πανελλαδικής Κίνησης κατά των Γενετικώς Τροποποιημένων Οργανισμών: «Απέναντι στα μεταλλαγμένα δεν μπορεί παρά να υπάρχει συνολικός πόλεμος. Είναι απαραίτητο να διεκδικηθεί, τόσο απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση όσο και απέναντι στην Ε.Ε., όχι μόνο το κλείσιμο των τρυπών στο δίχτυ ασφαλείας, αλλά μια πολιτική συνολικής απόρριψης των μεταλλαγμένων, από το ράφι έως το χωράφι, όπως ακριβώς υποστηρίζει η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών σε Ελλάδα και Ευρώπη».
Kαι παράνομοι σπόροι στη Θεσσαλία
Δεν είναι μόνο το επιμολυσμένο καλαμπόκι, που έριξε βαριά τη σκιά του την προηγούμενη εβδομάδα. Στο πλαίσιο τακτικών ελέγχων που πραγματοποιεί η Greenpeace, βρέθηκαν σε δείγματα σπόρων βαμβακιού που πωλούνται σε καταστήματα της Θεσσαλίας παράνομοι μεταλλαγμένοι σπόροι βαμβακιού. Τα προϊόντα αυτά είναι της εταιρείας Bayer και αφορούν τις ποικιλίες Flora και Celia, προέλευσης Αυστραλίας. Η Greenpeace εξέτασε οκτώ σπορομερίδες και βρήκε δύο μεταλλαγμένες, δηλαδή μία στις τέσσερις! Πρόκειται για την πολλοστή φορά που η Greenpeace εντοπίζει παράνομα μεταλλαγμένα, πράγμα που σημαίνει ότι το όλο σύστημα ελέγχου είναι «σουρωτήρι», αφήνοντας ανοικτή την έξοδο στην αγορά επικίνδυνων σπόρων.
Oπως επισημαίνει σε δήλωσή της η Μυρτώ Πισπίνη, υπεύθυνη της εκστρατείας για τα μεταλλαγμένα από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, «η προώθηση στην αγορά σπορομερίδων πριν από την έκδοση των τελικών αποτελεσμάτων των εργαστηριακών αναλύσεων, σε συνδυασμό με την απουσία προστίμων και κυρώσεων στις εταιρείες που εισάγουν παράνομα μεταλλαγμένους σπόρους σποράς, από το υπουργείο Γεωργίας, ουσιαστικά νομιμοποιεί την παράνομη καλλιέργεια των μεταλλαγμένων».
