ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Με την απόφαση 1526/1218 της Ολομέλειας της Βουλής (Εφημερίς της Κυβερνήσεως, τ. Α΄, φ. 49 της 25.2.2005) συστάθηκε Ειδική Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος (η σχετική διάταξη ενσωματώθηκε στο άρθρο 43Α με τις αναγκαίες προσαρμογές του). Αποστολή της είναι να παρακολουθεί και να αξιολογεί την κατάσταση του περιβάλλοντος στη χώρα μας και τις συνέπειες των διαφόρων δράσεων για το περιβάλλον. Η Επιτροπή, στην οποία μετέχουν εκπρόσωποι των κομμάτων του Κοινοβουλίου ανάλογα με τη δύναμή τους, συμβάλλει επίσης συμβουλευτικά στη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη της εθνικής στρατηγικής για την προστασία του περιβάλλοντος.
Στόχοι της είναι, μεταξύ των άλλων, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς δράσεις και φυσικές καταστροφές, η βελτίωση και η ανάπλαση του αστικού περιβάλλοντος, η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας της ελληνικής φύσης και των οικοσυστημάτων, η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, η προστασία και η διαχείριση των υδάτινων και ορυκτών πόρων, καθώς και η ενθάρρυνση πολιτικών βιώσιμης ανάπτυξης στους τομείς της γεωργίας, του τουρισμού, της βιομηχανίας, των μεταφορών, της βιοτεχνολογίας και της ενέργειας.
Η Επιτροπή εκφράζει επίσης γνώμη για την ετήσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση του περιβάλλοντος αλλά και για άλλες εκθέσεις που κατατίθενται στη Βουλή, όπως λ.χ. για τη στρατηγική σχετικά με τη μείωση εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, τη στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών και των διεθνών συμβάσεων κ.λπ. Στη σχετική απόφαση της Βουλής προβλέπονται, τέλος, τα μέσα που μπορεί να επιστρατεύει για την εκπλήρωση της αποστολής της.
Η σύσταση της Επιτροπής αποτελεί ασφαλώς μια ευπρόσδεκτη πρωτοβουλία της Βουλής, η οποία με πολύ μεγάλη καθυστέρηση δημιούργησε το θεσμικό χώρο τόσο για τη συζήτηση των μεγάλων προβλημάτων του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης όσο και για την επεξεργασία θέσεων και προτάσεων που θα συνέβαλαν στην αντιμετώπισή τους. Η Μόνιμη Ειδική Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής έχει σύμφωνα με το άρθρο 43Α του Κανονισμού της διαβουλευτικό χαρακτήρα. Δεν διαθέτει δηλαδή νομοθετικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες. Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσε να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για την ανάδειξη και αντιμετώπιση της ένδειας και των μεγάλων υστερήσεων της περιβαλλοντικής μας πολιτικής.
Αν λάβουμε ως αφετηρία τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης ύστερα από την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης μετά τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004 και τις τοποθετήσεις των κομμάτων της Αντιπολίτευσης για την κατάσταση του περιβάλλοντος στη χώρα μας (βλ. «Προγραμματικές δηλώσεις και προστασία του περιβάλλοντος» ), δεν μπορεί βέβαια να είναι κανείς αισιόδοξος. Η σχετική συζήτηση στη Βουλή δίνει το στίγμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει η Κυβέρνηση και προδιαγράφει τις προτεραιότητές της. Και στα δύο το περιβάλλον υπήρξε ο φτωχός συγγενής. Η συμβατική λογική που αποτυπώνουν οι προγραμματικές δηλώσεις είναι εντελώς απρόσφορη για την αντιμετώπιση των πιεστικών και εκρητικών προβλημάτων που σωρεύονται από χρόνια στη χώρα μας.
Θα ήταν ευχής έργο η Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος να μην ακολουθήσει το δρόμο που έχει διαγράψει ώς σήμερα η Βουλή, αφού η συμβολή της στα περιβαλλοντικά μας πράγματα είναι κατά γενική ομολογία περιορισμένη και άκρως αποσπασματική. Αυτό θα φανεί προφανώς στην πράξη. Αν η σύστασή της εκφράζει πράγματι την πρόθεση, να ασχοληθεί σοβαρά και δημιουργικά με την προστασία του περιβάλλοντος, θα έπρεπε η Επιτροπή πριν αρχίσει τις εργασίες της να καταστρώσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα για τη συζήτηση των μεγάλων περιβαλλοντικών προβλημάτων και να διατυπώσει θέσεις και προτάσεις για την επίλυσή τους.
