Μιλώντας πριν τρεις μήνες στην Καλαμάτα με έναν καλαματιανό από τους πιο μανιακούς και μεγάλους φασάδες (έστω και εάν το ύψος του δεν υπερβαίνει το ένα εξήντα) μου είπε ότι υπάρχουν ντόπιες φάσες οι οποίες μένουν όλο το χρόνο εδώ και μάλιστα μου μιλούσε για το Μαίναλο πάνω από τη βυτίνα μέσα στα έλατα. Ακόμα μου είπε ότι κάθε χρόνο εκεί για ένα τριήμερο στην αρχή του κυνηγίου 20 Αυγούστου χτυπάει τοπιάρικες φάσες γύρω στις τριάντα. Το ίδιο μου είπε προχτές ένας άλλος φίλος που μένει τώρα στην Κρήτη. Ότι δηλαδή στην Κρήτη υπάρχουν φάσες και αγριοπερίστερα όλο το χρόνο. Πάντως φάσες εγώ στην περιοχή μου δηλαδή Αρκαδία δεν έχω δει πριν τις αρχές Οκτώβρη.
Αρχές Οκτωβρίου λοιπόν αρχίζουν να μπαίνουν οι πρώτες φάσες στον Ελλαδικό χώρο. Η κορύφωση των περασμάτων είναι γύρω στις 26 Οκτωβρίου. Οι φάσες μπαίνουνε κατά χιλιάδες κυρίως με βόρειους ανέμους στα έλατα και στα απέραντα δάση βελανιδιάς. Στην ορεινή Ναυπακτία οι παλιοί λένε έρχονται τα πέπλα γιατί τα πουλιά κάποιες μέρες σκεπάζουν τον ουρανό. Είναι ένα είδος που βάσει μελετών μαζί με την Μπεκάτσα βρίσκεται σε αύξηση. Γι’ αυτό και σε ορισμένες χώρες όπως η Αγγλία και Ιρλανδία επιτρέπεται όλο το χρόνο και έχει χαρακτηριστεί σαν επιβλαβές. Επίσης κυνηγιέται σε όλη την Ευρώπη εκτός Ελλάδος φυσικά με κράχτες ομοιώματα και καρτέρια σε φυλάχτρες ολόκληρα δωμάτια ψηλά στα δέντρα με παράθυρα καταπακτές καρέκλες τραπέζια οικοσκευή κτλπ που θυμίζουν γκαρσονιέρες. Είχα δει μία κασέτα που αναφερόταν στο κυνήγι της φάσας στη Γαλλία.
Ανιχνευτές οδηγοί και Φυλάχτρα
Η φάσα είναι πανέξυπνο πουλί επιφυλακτικό μάτι γερακιού και δεν μπαίνει εύκολα σε απόσταση βολής. Από χιλιόμετρα μακριά διακρίνει την παραμικρή κίνηση και απομακρύνεται. Θέλει πολύ καλή φυλάχτρα εάν είναι δυνατόν κυκλική. Κάλυψη και από πίσω. Υπάρχουν πολύ ωραία πριονάκια σπαστά που κόβουν τη τρίχα απαραίτητο εργαλείο κάθε φασοκυνηγού. Εάν είναι δυνατόν να είναι ακάλυπτα μόνο τα μάτια. Απαγορεύεται σκυλί στο καρτέρι που θα περιπλανάται αδέσποτο. Δεν πρόκειται να δείτε φάσα σε απόσταση λιγότερο από χιλιόμετρο. Είναι αποδεδειγμένο ότι τις περισσότερες φορές προηγείται του κοπαδιού ένας οδηγός ο οποίος επιτηρεί το μέρος που πρόκειται να καθίσει το κοπάδι. Αυτόν τον οδηγό πολλοί έμπειροι φασοκυνηγοί δεν το πυροβολούν έστω κι αν περάσει σε απόσταση βολής. Περιμένουν μετά από λίγο να έρθει το κοπάδι. Το κοπάδι θα εμφανιστεί αλλά δεν θα καθίσει με τη μία στα δέντρα που έχει επιλέξει. Θ΄ αρχίσει να κάνει κύκλους και σιγά σιγά θα χαμηλώνει. Εκεί γίνεται και το λάθος. Είτε γιατί κάποιοι είναι ανυπόμονοι αρχίζουν το τουφεκίδι από 300 μέτρα ψηλά, είτε γιατί κάποιος θα είναι ακάλυπτος, είτε γιατί κάποιο σκυλί θα περιφέρεται η κάποια αυτοκίνητα θα έχουμε δίπλα στα καρτέρια, τα πουλιά απομακρύνονται αμέσως εκτός βολής.
Τουφεκισμένα κοπάδια
Πολλές φορές ξαναγυρίζουν. Κάνουν μεγάλο κύκλο ψάχνοντας και αν δεν βρουν κανένα καλύτερο και πιο ήσυχο μέρος μετά από κάποια λεπτά επανέρχονται. Εάν τουφεκιστούν με ομοβροντίες η παρατηρήσουν τα παραπάνω δύο τρις φορές αλλάζουν τόπο και ψάχνουν για κατάλυμα η κούρνια χιλιόμετρα μακριά. Μιλάμε για τα μπασιάρικα πουλιά του Οκτωβρίου. Μετά οι φάσες σπάνε σε μικρότερα κοπάδια και διαλέγουν ένα δάσος που εάν δεν ενοχληθούν η δεν έχει ο καιρός ακρότατα ( χιόνια, κακοκαιρία) μένουν μέχρι το Μάρτιο. Όταν ρίξει χιόνι οι φάσες κατεβαίνουν στον κάμπο στα οργωμένα και στις καλαμποκιές μαζί με τα φασοπερίστερα. Πολλές φάσες μετά το Γενάρη αλλάζουν τόπο και πιάνουν ψηλά όπου έχει γίνει η αργιά το κούμαρο και ο καρπός από το πουρνάρι. Εκεί τα πουλιά το πρωί κατεβαίνουν πιο χαμηλά κοπαδιαστά και το απόγευμα μετά τις τρεις η ώρα αρχίζουν να ανεβαίνουν “σπασμένα” δύο δύο τρία τρία αλλά και σε πιο μικρά κοπάδια. Ο φασοκυνηγός πρέπει να κάθεται στο καρτέρι όλη μέρα. Τα πουλιά ανεμίζουν ικανοποιητικά μέχρι τις 11 το πρωί οπότε το πέρασμα παρουσιάζει μία κοιλιά και ξαναρχίζουν μετά τρεις η ώρα με κορύφωση 4 η ώρα με 5+30. Αυτό ισχύει κυρίως για τα τοπιάρικα τα πιασμένα πουλιά. Τα μπασιάρικα πουλιά που ταξιδεύουν μπορεί να μπουν και στις 12 και στις 1 η ώρα. Το μεσημέρι οι φάσες θα πάνε για νερό και θα φάνε χαλικάκια γιατί τις βοηθάει στη πέψη. Τα σημεία αυτά αν τα ξέρουν (οι ντόπιοι κυρίως) κάνουνε πουλιά.
Εντοπισμός της κούρνιας
Ο εντοπισμός της κούρνιας γίνεται με τον εξής απλό τρόπο. Στο δάσος που υπολογίζουμε ότι μπορεί να πιάνουν τα πουλιά για να περάσουν τη νύχτα είναι συνήθως όχι τα πιο ψηλά δέντρα αλλά τα χαμηλά και μάλιστα σε σφιχτό δάσος και με δύσκολη πρόσβαση. Εκεί εάν παρατηρήσουμε καλά το έδαφος θα δούμε πάρα πολλές κοτσιλιές σπασμένα κλαράκια και αρκετά πούπουλα. Σίγουρα πέρασαν τη νύχτα τους εδώ φάσες. Πουλιά μπορεί να πάρει ο κυνηγός αρκετά αν έχει εντοπίσει κούρνια. Και εκεί θα πάει πρώτα ο οδηγός. Θα καθίσει στο δέντρο για αρκετή ώρα και εάν δεν τουφεκιστεί κάποια στιγμή θα έρθει το κοπάδι θα κάνει κύκλους και θα καθίσει. Μπορεί να είναι κοπάδι 40, 100, 200 πουλιά και ο θεός ξέρει πόσα ακόμα. Όλα τα πουλιά προσπαθούν να καθίσουν σε δύο τρία δέντρα ένα επάνω στο άλλο, λυγάνε και σπάνε τα κλαριά από το βάρος. Ο κυνηγός πρέπει να έχει ατσάλινα νεύρα και ψυχραιμία. Το καλύτερο είναι να σημαδέψουμε τουλάχιστον ένα πουλί από το σορό και μόλις πέσει η πρώτη τουφεκιά και σηκωθεί το κοπάδι στο δευτερόλεπτο όπου όλα τα πουλιά θα είναι μαζεμένα καθ΄ ύψος να ρίξουμε κολλητά τις άλλες βολές. Η επιτυχία συνήθως είναι δεδομένη σ΄ αυτήν τη περίπτωση και τις φάσες θα τις βρούμε εύκολα γιατί μόλις το πουλί χτυπήσει αφήνει πάρα πολύ πούπουλο οπότε και εντοπίζεται εύκολα. Βέβαια αν έχεις κοντά σου ένα Λαμπρατόρ η ένα Κόκερ θα απολαύσεις το τσιγαράκι σου και τα πουλιά θα τα πάρεις στο χέρι.
Όπλα, φυσίγγια, σκόπευση
Στην ορεινή Ναυπακτία ο φίλος ο Δημήτρης έχει ένα πολύ ωραίο πέτρινο σπίτι στην Τερψιθέα όπου πάμε κάθε χρόνο στις 25 Οκτωβρίου για καμιά βδομάδα για φάσες κυρίως αλλά και μπεκάτσα. Μου έλεγε λοιπόν ένας άλλος φίλος από το χωριό, τρόπος του λέγειν μου έλεγε γιατί ο άνθρωπος ήταν μουγκός, με νοήματα ο μπάρμπα Σπύρος, μεγάλος κυνηγός στα νιάτα του, πανέξυπνος και μεγάλος νοικοκύρης στο χωριό. Δεν τουφεκούσε με το δίκανο φάσες (πολύ παλιά) όταν περνάγανε κάθετα από πάνω του. Τις τουφεκούσε μόνο όταν περνάγανε πλάγια στο ύψος του και μάλιστα το δεύτερο φυσίγγι καθυστερούσε για να διπλώσουν και να πυκνώσουν τα πουλιά. Βέβαια τότε μιλάγανε για εκατομμύρια φάσες.
Όλα τα όπλα όταν σημαδέψεις καλά σκοτώνουν. Ανοιχτά και κλειστά τσόκ έχουν στην ανάλογη απόσταση τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Το θέμα είναι πώς θα έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Η φάσα κυνηγιέται με κλειστά τσόκ από τρία αστέρια μέχρι και τον άσο ( προσωπικά δεν τον συνιστώ). Τα σκάγια Νο 5, 6και 7 είναι τα συνήθη με καλά αποτελέσματα. Βέβαια αυτό είναι και προσωπικό του καθενός με τι όπλο και τι φυσίγγια και σκάγια αισθάνεται σιγουριά. Μερικοί βάζουν ακόμα και Νο 3. Ρόλο θα παίξουν πάντως και κάποιοι άλλοι παράγοντες δηλαδή:
Πόσο μακριά σκάνε τα περισσότερα πουλιά από το καρτέρι μας. Εάν μας βγαίνουνε στα 15 και 20 μέτρα θέλει ανοιχτό τσόκ .
Η μορφολογία του εδάφους. Δεν έχει νόημα να τουφεκίσουμε ένα πουλί στα 50 μέτρα και να πέσει σε μία αδιάβατη χαράδρα πού η δεν θα το βρούμε η θα κάνουμε μία ώρα να γυρίσουμε στο καρτέρι . Επιλογή λοιπόν καλού καρτεριού. Ψηλά να βλέπουμε παντού και να τουφεκάμε παντού. Υπάρχουν πολύ ωραία καρτέρια σε ανοίγματα στο δάσος και στο έλατο. Πριόνι καλή φυλάχτρα και υπομονή είναι το Α και το Ω για την επιτυχία.
Η ικανότητα που έχουμε στις μακρινές τουφεκιές και εδώ φίλοι κυνηγοί αρχίζουν τα δύσκολα. Η φάσα είναι μεγάλο πουλί και σε ξεγελάει. Περνάει κοντά κάνεις προσκόπευση και τη χάνεις. Περνάει μακριά νομίζεις ότι είναι κοντά τουφεκάς επάνω πάλι τη χάνεις. Προσωπικά έχω επιτυχίες αλλά και μεγάλες αποτυχίες στη φάσα. Μερικές φορές νομίζεις ότι είναι άτρωτες δεν πέφτουν με τίποτα. Εκεί χρειάζεται ψυχραιμία και να ηρεμίσεις. Ένα τσιγαράκι και αλλαγή της ψυχολογίας είναι το κόλπο για να πάμε καλύτερα. Κυνηγάω τη φάσα με καραμπίνα 4 η 3 αστέρια Νο 6 , 7 και 32 και 34 γραμμάρια σκάγια. Δεν βάζω μάγκνουμ γιατί θέλουν άλλες τρελές προσκοπεύσεις στα 50 και 60 μέτρα αλλά και γιατί πιστεύω ότι δεν χρειάζεται. Ας πάρω τα πουλιά μέχρι τα 35 μέτρα και ας πάρει τα υπόλοιπα και κανένας άλλος. Καλές τουφεκιές έκανα μία μέρα μέχρι τα 35 περίπου μέτρα με φυσίγγια FEDERAL CLASIC (το βυσσινί) 32 γραμμάρια και Νο 71/2. Και μάλιστα τα έβαλα στην απελπισία μου γιατί τουφεκούσα με τεσσάρια 36 γραμμάρια και δεν μπορούσα να σταυρώσω φάσα. Προσωπικά όταν βάλω “βαριά” φυσίγγια δεν έχω επιτυχίες. Όταν βάλω το απλό φυσίγγι που χρησιμοποιώ στην τσίχλα αλλά Νο 6 η 7 τα πουλιά πέφτουνε. Αυτό συμβαίνει σε μένα δεν είναι σίγουρο ότι θα συμβεί και σε όλους.
Βασικό που πρέπει να αναφερθεί εάν έρχεται το κοπάδι επάνω μας και εάν μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας θα πρέπει να μην τουφεκίσουμε μπροστά. Να το αφήσουμε να μας ” καβαλήσει” και να το τουφεκίσουμε από πίσω καθώς απομακρύνεται. Η φάσα είναι σκληρό πουλί και δεν πέφτει εύκολα. Στην τουφεκιά όμως από πίσω εκμεταλλευόμαστε την φορά που έχουν τα πούπουλα και τα σκάγια εισχωρούν πιο εύκολα και φυσικά έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Τα παραπάνω είναι προσωπικές εκτιμήσεις στο κυνήγι της φάσας άλλωστε είπαμε στα περήφανα και άτρωτα μερικές φορές πουλιά πρωταρχικό ρόλο παίζει η ψυχραιμία η σιγουριά και η ψυχολογία παρά τα φυσίγγια και τα τσόκ.
Καλά φασοκυνήγια.
Μπάμπης Γκαβάς
e-mail: gavas@tri.forthnet.gr
