Δεν μπορώ να υπολογίσω πόσες φορές έχω δει τα αγαπημένα μου μπεκατσόσκυλα σε θέση φέρμας. Δεν μπορώ και δεν έχει κανένα νόημα. Εκείνο όμως που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι κάθε φορά αισθάνομαι στη ραχοκοκαλιά μου ένα ρίγος σαν να με διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα. Ο σκύλο άγαλμα να κοιτάει μπροστά του δύο τρία μέτρα και να προσπαθεί να δει που είναι η μπεκάτσα. Το ξέρει ότι είναι εκεί, είναι μπροστά του κουνάει καμιά φορά το κεφάλι του αργά αργά και παρακολουθεί τη μπεκάτσα που κοταρίζει δεν τη βλέπει είναι όμως σίγουρος γι αυτό γιατί τα μάτια του σκύλου είναι η μύτη του.
Πολλές μπεκάτσες (συνήθως τα νεαρά πουλιά) δέχονται φέρμα πολύ ώρα και από πολύ κοντά. Ο σκύλος σ αυτή την περίπτωση βρίσκεται σε μία κατάσταση σόκ απόλυτης ακινησίας τα πόιντερ μένουν σε όποια στάση βρεθούν εάν “πέσουν” επάνω στη μπεκάτσα. Αν πέσουν τρέχόντας κοντά στο πουλί και δεχτούν μια ισχυρή αναθυμίαση θηράματος φρενάρουν με τα τέσσερα και όπου σταματήσουν γυρνάνε το κεφάλι προς τη μπεκάτσα καμιά φορά την έχουν ξεπεράσει αλλά δεν γυρίζουν το σώμα τους γυρνάνε μόνο το κεφάλι 90 μοίρες 120 , 150 μοίρες κοιτάνε σχεδόν πίσω ακούνητα από το φόβο μην σηκώσουν τη βελουδομάτα. Έχουμε μια φανταστική σπαστή φέρμα. Αισθάνεται ο σκύλος να τον μπουκώνει η μυρουδιά αισθάνεται το θήραμα πολύ κοντά του. Μερικά σέτερ όπως και η δικιά μου όταν αντιληφθούν το θήραμα κοντά τους δίπλα τους κάθονται στα πίσω πόδια , αν είναι πολύ κοντά πέφτουν στα τέσσερα. Συνήθως όταν συμβεί αυτό η μπεκάτσα δεν κοταρίζει αλλά είναι σε ετοιμότητα για τη μεγάλη και θορυβώδη απόδραση. Ο σκύλος ανασαίνει γρήγορα τρέμουν οι μυς του, ο παραμικρός θόρυβος το σπάσιμο ενός κλαδιού τον κάνει να πετάγεται προσπαθεί να πλησιάσει να μπλοκάρει όσο πιο καλά μπορεί την μπεκάτσα όσο πιο κοντά μπορεί χωρίς να σηκωθεί. Πολλά σκυλιά προσπαθούν να καταλάβουν ενόσω είναι σε φέρμα που είναι ο κυνηγός εάν είναι κοντά του η όχι και αυτό είναι καθοριστικό. Είχα και έχουμε ευτυχώς ακόμη (τον έχει ο ξάδερφός μου) ένα Γκόρντον Σέτερ που όταν ο κυνηγός είναι μακριά δεν πιέζει το θήραμα το ποντάρει το παρακολουθεί από μακριά με μεγάλη προσοχή να μην το σηκώσει. Όταν αντιληφθεί τον κυνηγό κοντά κάτω από 20 μέτρα κάνει πολλές φορές μία διόρθωση μία μικρή τελική πόντα και μετά από λίγο ιδικά εάν κινηθεί η μπεκάτσα μουντάρει. Δηλαδή όταν πλέον ο κυνηγός έχει πάρει θέση σπάει την φέρμα μουντάροντας με δύναμη γιατί ο σκύλος έχει καταλάβει πως για να πέσει η μπεκάτσα πρέπει να είναι κοντά ο κυνηγός να πέσει τουφεκιά. Και γι αυτό μετά την τουφεκιά ψάχνει σαν τρελός να βρει το σκοτωμένο πουλί. Δυστυχώς αυτό το πράγμα ότι δηλαδή πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τον κυνηγό για να πέσει η μπεκάτσα πάρα πολλά σκυλιά δεν το έχουν καταλάβει. Γι αυτό το λόγο χάνονται στο δάσος ψάχνουν μακριά , ψάχνουν και κυνηγάνε για πάρτη τους και δεν φερμάρουν με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα Όταν ο σκύλος καταλάβει τη συνεργασία με τον κυνηγό και θα φερμάρει πιο σταθερά και θα τον περιμένει και είναι πολύ πιο επιφυλακτικός όταν ο κυνηγός δεν είναι κοντά του. Όταν η μπεκάτσα κοταρίζει από την αρχή ο έμπειρος σκύλος όπως αυτό το Γκόρντον ο Ρόυ που προανέφερα αρχίζει την παρακολούθηση και σαν από θαύμα ξέρει με τι έχει να κάνει. Δηλαδή αν είναι νευρικό το πουλί, αν σήμερα τα πουλιά δέχονται φέρμα η όχι και κανονίζει την απόσταση παρακολούθησης. Είναι κάτι το φανταστικό αυτό κάτι το ασύλληπτο. Όμως μου έχει τύχει πάρα πολλές φορές και συγκεκριμένα θυμάμαι σε μία περιοχή στο Μαίναλο στην Καρκαλού (ρεματάκι μέσα σε δέντρα και γύρω μηλιές και πιο έξω αρχίζει αραιό έλατο) ο Τίμυ ένα πραγματικό μπεκατσόσκυλο να πάει πόντα φέρμα, πόντα φέρμα μία μπεκάτσα πάνω από 70 μέτρα και σε απόσταση απ΄ ότι υπολογίζω γύρω στα δύο μέτρα. Την πίεσε τόσο πολύ και αρκετή ώρα που η μπεκάτσα βγήκε στο καθαρό? και την μπλοκάρισε. Εγώ που ακολουθούσα μία έρπειν μια γονυπετής μία σκυφτός κατά πόδας το σκύλο βλέποντάς τον φερμαριστό μπροστά μου μέσα στο πυκνό και η μπεκάτσα απέξω στο καθαρό έκανα δεξιά και βγήκα κι εγώ στο καθαρό γύρω στα δέκα μέτρα από τη βελουδομάτα. Σηκώθηκε γλυκά όχι πάνω από ένα μέτρο ύψος και προσπάθησε να φύγει ανεπιτυχώς βέβαια.
Η μπεκάτσα προσπαθούσε να διαφύγει περπατώντας από το σκύλο και από τον κυνηγό. Όταν βρεθεί σε θέση που αυτή θα θεωρήσει ότι είναι ασφαλής και πιέζεται πάρα πάνω από τον σκύλο από όσο πρέπει θα πετάξει ανάλαφρα για άλλη γωνιά του δάσους. Μερικές φορές χωρίς να την πάρει χαμπάρι ο κυνηγός. Ο σκύλος αν δεν είναι έμπειρος και δεν ποντάρει σωστά καταλαβαίνει κάποια στιγμή την έλλειψη αναθυμίασης (μυρουδιά του θηράματος) αλλά είναι πλέον αργά. Πάντως από όλα τα σκυλιά που έχω μεγαλώσει και έχω κυνηγήσει ο Βασιλιάς της παρακολούθησης ήταν και είναι μέχρι τώρα το Γκόρντον Σέτερ ο Μεγάλος Ρόυ. Στην παρακολούθηση της μπεκάτσας είναι ανυπέρβλητος.
Ο σκύλος λοιπόν μόλις αντιληφθεί ιχνοστοιχείο μυρουδιάς μπεκάτσας αρχίζει ένα “ανέβασμα” και προσπαθεί να εντοπίσει την πηγή της αναθυμίασης η ένταση της μυρουδιάς του δίνει και την διεύθυνση που θα ακολουθήσει. Όσο η ένταση της οσμής μεγαλώνει τόσο πλησιάζει προς την πηγή προς το θήραμα ,κόβει ταχύτητα, χαμηλώνει (αν είναι σέτερ) σε σημείο που να σηκώνει το ένα πόδι και μέχρι να το κατεβάσει να έχει περάσει ένας “αιώνας” πλησιάζει σιγά, πατάει απαλά χωρίς θόρυβο, πολλά κούρτσχααρ σηκώνουν τη βάση των αυτιών , ζαρώνουν το μέτωπο τους σαν γέροι και τέλος φερμάρουν σταθερά. Εδώ παίζει ρόλο η εμπειρία του σκύλου Πόσες μπεκάτσες έχει σηκώσει πόσες παρακολουθήσεις με καλή κατάληξη τη φέρμα αλλά και πόσες ανεπιτυχείς παρακολουθήσεις έχει κάνει όπου έχει σηκώσει τα πουλιά. Ο σκύλος από την εμπειρία του, τη δικιά του και μόνο και όχι μαζί με άλλο σκυλί δάσκαλο με τιμητικές φέρμες και τα λοιπά θα καταλάβει πόσο μακριά πρέπει να παρακολουθεί τη μπεκάτσα και πότε δεν έχει άλλο περιθώριο προσέγγισης οπότε πλησιάζοντας και θα φερμάρει σταθερά. Το μεγάλο μυστικό κατά τη γνώμη μου είναι ότι το νεαρό σκυλί στην μπεκάτσα από την πρώτη φορά που θα βγει πρέπει να βγει μόνο του χωρίς άλλο σκυλί χωρίς δάσκαλο και χωρίς άλλο κυνηγό. Αυτό τουλάχιστον πιστεύω εγώ. Εάν είναι δυνατόν να μην υπάρχει τίποτα σε χιλιόμετρο μακριά ούτε κυνηγός ούτε κουδούνι ούτε σκυλί ούτε πρόβατα. Τίποτα που θα αποσπάσει την προσοχή του σκύλου. Θα υπάρχει το δάσος ο σκύλος ο κυνηγός και η μπεκάτσα. Τότε και μόνο τότε με τις συνεχείς συναντήσεις με τη βασίλισσα θα μπορέσουμε να καταλάβουμε τις δυνατότητες του σκύλου μας στη έρευνα στη συνεργασία στην παρακολούθηση και τελικά στην φέρμα. Κανένα σκυλί δεν είναι ίδιο με ένα άλλο. Όταν ξεκινήσει μόνο του και σωστά θα βγάλει τα δικά του τσάπια τα δικά του χούγια τις δικές του αρετές και πρωτοβουλίες θα κινηθεί με χάρη με αυτοπεποίθηση θα εντοπίσει το θήραμα θα το ποντάρει και θα έρθει κάποια στιγμή όπου ο σκύλος θα ξέρει ότι μπροστά του στα 2,4,6,10 μέτρα το πολύ είναι η βελουδομάτα και τότε θα φερμάρει σταθερά “κρέας” όχι λευκές φέρμες και όχι μπεκάτσες στα 30 μέτρα.
Μπάμπης Γκαβάς
Οκτώβρης 2001
e-mail: gavas@tri.forthnet.gr
