Από το 2010, όταν η παγκόσμια οικονομική κρίση χτύπησε την Ελλάδα, η χώρα λειτουργεί στο πλαίσιο τριών διαδοχικών προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής και έχει υποστεί μεγάλη απώλεια σημαντικής νομοθεσίας προστασίας του περιβάλλοντος, ενώ οι περικοπές δαπανών έχουν πλήξει δυσεπανόρθωτα ζωτικής σημασίας διοικητικές υπηρεσίες. Παράλληλα, έχουν αυξηθεί και οι πιέσεις και αλλαγές χρήσεων γης σε πολύτιμα οικοσυστήματα, κυρίως στην παράκτια ζώνη και σε δασική γη. Αν και η Ελλάδα ποτέ δεν πρωταγωνίστησε στην προστασία του περιβάλλοντος, εντούτοις είναι ιδιαίτερα ανησυχητική η απώλεια πολύτιμης νομοθεσίας και πολιτικών που συνιστούσαν ένα θεμελιώδες περιβαλλοντικό κεκτημένο, η οποία σημειώθηκε από την αρχή της οικονομικής κρίσης.
Ταυτόχρονα, σε διεθνές επίπεδο, η μεγάλη πρόκληση λέγεται «παγκόσμιοι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη». Οι 17 κεντρικοί και 169 ειδικότεροι στόχοι που υιοθετήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2015 ως περιεχόμενο της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη αφορούν τον πολύ καλύτερο, οικολογικά βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο κόσμο που πρέπει να αποτελέσει κοινό όραμα και βάση για κοινό προγραμματισμό.
Το χρέος της Ελλάδας είναι παραλυτικό για τις προοπτικές της οικονομίας, το περιβάλλον και την κοινωνική ευημερία, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στη βύθιση ολόκληρης της ευρωζώνης σε μια βαθιά και απρόβλεπτης τελικής εξέλιξης κρίση. Πέρα όμως από τη δραματική κατάσταση των δημόσιων οικονομικών της, η Ελλάδα είναι ένα από τα οικολογικά πλουσιότερα κράτη μέλη της ΕΕ. Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF υποστηρίζει πως τα οικονομικά αδύναμα αλλά οικολογικά εύπορα κράτη θα πρέπει να ενθαρρύνονται να διαχειρίζονται το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους με βιώσιμο τρόπο, όπως αρμόζει σε κάθε ζωτικά απαραίτητο κοινό αγαθό, ενώ ταυτόχρονα να συνδέουν την προστασία του φυσικού τους κεφαλαίου με τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασής τους.
Το WWF προτείνει τη δραστική ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας, στο πλαίσιο εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος και τόνωσης της ζωντανής οικονομίας. Αυτό το πλαίσιο θα είχε κατ’ αρχήν ως αποτέλεσμα την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας προς μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη κατεύθυνση και τη διατήρηση ζωτικής σημασίας για την ΕΕ φυσικού πλούτου. Θα έχει όμως και σαφώς θετική επίδραση στην ελάφρυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας από μια κρίση χρέους που δεν περιορίζεται στην Ελλάδα, αλλά παραμένει πιεστικά άλυτη στο επίκεντρο της βαθιάς κρίσης που εξελίσσεται στην Ευρωζώνη από το 2009. Παράλληλα, θα συμβάλει θετικά και με πολιτικά καινοτόμο τρόπο στην επίτευξη των δεσμευτικών για το σύνολο της ΕΕ στόχων του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Sustainable Development Goals).
Με αυτή την παρέμβαση, το WWF προτείνει αφενός μεν τη γενναία και οικονομικά σημαντική ελάφρυνση χρέους για την Ελλάδα, και αφετέρου την από κοινού συμφωνία Ελλάδας και εταίρων στη βάση πολιτικού πλαισίου συγκεκριμένων δεσμευτικών στόχων για διατήρηση φυσικού κεφαλαίου πανευρωπαϊκής σημασίας, β) ανάπτυξη της οικολογικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμης οικονομίας, και γ) τόνωση των δημοσίων εσόδων, με παράλληλη καταπολέμηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος.
Η κοινή αυτή πρωτοβουλία θα έχει σημαντική ωφέλεια τόσο για την Ελλάδα, όσο βεβαίως και για την ΕΕ συνολικά: το πλαίσιο μέτρων και πολιτικών που προτείνονται από το WWF ως μέρος του πακέτου ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους δεν περιορίζεται σε μέτρα που με μια στενή έννοια θα προστατεύσουν το περιβάλλον και την οικονομία σήμερα, αλλά θα τονώσουν τη διαγενεακή δικαιοσύνη και θα καταστήσουν την ΕΕ πρωτοπόρο στην εφαρμογή των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται περισσότερη Ευρώπη και περισσότερη Ένωση. Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 συμπαρασύρει συνολικά την Ελάφρυνση χρέους για ζωντανή ελληνική οικονομία 5 ΕΕ σε μια αβεβαιότητα διαρκείας. Δεδομένου ότι το περιβάλλον είναι κοινό αγαθό του οποίου η καλή κατάσταση απαιτεί συντονισμένη δράση της ΕΕ, μπορεί να λειτουργήσει ως πλατφόρμα για συνεργασία που θα προσφέρει το συνεκτικό κοινό όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης που αγωνίζεται για το κοινό καλό.
Αυτό το κείμενο διαλόγου διαμορφώθηκε από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, με τη συνεργασία και επιστημονική υποστήριξη του New Economics Foundation, ως πρώτη συνεισφορά σε έναν δημόσιο πολιτικό διάλογο που πρέπει να γίνει σχετικά με την κρίση χρέους, με απώτερο στόχο την προώθηση της οικονομικής και οικολογικής βιωσιμότητας για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση
