Τα τουφέκια του 1940

0

Την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου του 1940 θα τιμήσει ο κόσμος των Ελλήνων, και νομίζω ότι είναι ταιριαστό να θυμηθεί κανείς τα τουφέκια με τα οποία γράφτηκε το έπος ενός μικρού λαού πάνω σε εκείνα τα βουνά που ανέκαθεν «μπόλιαζαν» τους Έλληνες με την αποκοτιά της ελευθερίας.

Πόσω μάλλον που επί πολλές 10ετίες αυτά τα τουφέκια του πολέμου υπήρξαν «αποκούμπι» για τους ακρίτες μας και στον καθημερινό αγώνα για την επιβίωσή τους στις πλαγιές του Γράμμου, του Μπέλλες και της Ροδόπης, είτε απέναντι στον λύκο είτε στις παγάνες που έφερναν λίγο φρέσκο κρέας στο τσουκάλι των ορεινών κοινωνιών. Τα έχω ζήσει από κοντά σαν παιδάκι κάποια από αυτά τα τουφέκια, και συχνά-πυκνά η θωριά τους έρχεται ακόμα στα όνειρα των συνομηλίκων μου ή των μεγαλύτερων από εμένα.Και επειδή, δυστυχώς, ο πόλεμος κράτησε ουσιαστικά μια 10ετία μαζί με τον εμφύλιο, πολλά από αυτά τα όπλα διασκορπίστηκαν ή κρύφθηκαν ή… επιμελώς χάθηκαν!

Αν σκεφθεί κανείς ότι πρόκειται για τουφέκια που άρχισαν να παράγονται και να κυκλοφορούν στον τόπο μας το 1874, όπως ο θρυλικός Γκρας, ή το αθάνατο Μάνλιχερ από το 1905, φαντασθείτε αφθονία. Πριν από χρόνια ένας φίλος, εξαιρετικός κυνηγός και καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, «κοκάλωσε» όταν είδε έναν μαθητή του με μια… αραβίδα στα χέρια(!), κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης σχολικής γιορτής για το 1940. Γνώστης των όπλων ο καθηγητής, φώναξε τον αμούστακο μαθητή και τον ρώτησε το αυτονόητο:Πού και πώς; Ηταν μια αραβίδα Manlicher berthier M 1892, διαμέτρου 8 χιλ.

Επρόκειτο για ένα τουφέκι που χρησιμοποιήθηκε στα μέρη μας από το 1906 μέχρι τη λήξη του εμφυλίου. Κυρίως όμως, αποτελούσε ένα αξέχαστο κειμήλιο του Μακεδονικού Αγώνα, που πουλιόταν ελεύθερα στην Αθήνα, τις πρώτες 2 δεκαετίες του 20ου αιώνα (οπλοπωλείο αδελφών Μαλτσινιώτη, στο Μοναστηράκι). Η απορία του καθηγητή λύθηκε με τον πιο απλό τρόπο. Οταν ο μαθητής κλήθηκε να συμμετάσχει στο σκετς της γιορτής, πήρε από το σεντούκι του παππού του το όπλο και ξεκίνησε για το σχολείο του!

Πριν από δύο χρόνια, ο ίδιος καθηγητής βρήκε στα χέρια τσοπάνου πυρομαχικά από Manlicher 1916.Του τα παρέδωσε ο ίδιος ο τσοπάνος, λέγοντας ότι τα βρήκε σε μια σπηλιά .Το όπλο αυτό ήταν μοντέλο του 1916 και χρησιμοποιήθηκε από τον βουλγαρικό στρατό.

Για χρόνια οι άνθρωποι των βουνών χρησιμοποιούσαν το Θρυλικό Γκρα του 1874, τροποποιημένο σαν κυνηγετικό όπλο!Αυτό όμως που κυριολεκτικά κέρδιζε τις καρδιές όλων, ήταν το μυθικό Μanlicher Schοnauer 1903, διαμετρήματος 6,5χιλ. Ηταν το όπλο που παραγγέλθηκε το 1905 και παραδόθηκε γύρω στα 1907. Με το επαναστατικό, για την εποχή, μικρό διαμέτρημα των 6,5χιλ., διευκόλυνε τον Έλληνα στρατιώτη να μεταφέρει πολύ περισσότερα πυρομαχικά, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τη δύναμη πυρός του. Το όπλο αυτό βγήκε και σε νέα έκδοση το 1914 και το 1930.

Τα τελευταία όπλα αυτής της κατηγορίας παραλήφθηκαν το 1939.

Το 1927 η τότε κυβέρνηση του Παγκάλου έκανε παραγγελία 100.000 τουφέκια… στην Ιταλία του Μουσολίνι! Η παραγγελία εκτελέστηκε στο ακέραιο, με αποτέλεσμα οι Ιταλοί να βρουν απέναντί τους αυτά ακριβώς… τα δικά τους τουφέκια από το εργοστάσιο της BREDA, όταν το 1940 ξεκίνησαν να «δρασκελίσουν» την οροσειρά της Πίνδου. Πρέπει βέβαια να σημειώσουμε ότι στα χέρια των Ιταλών στρατιωτών υπήρχε το ιταλικό Manlicher Carcano, μοντέλο 1938 και 1941, επίσης διαμετρήματος 6,5 χιλιοστών.

Το μήκος όμως του κάλυκα ήταν 52χιλ. ενώ του ελληνικού 54 χιλ., οπότε δεν υπήρχε συμβατότητα στα πυρομαχικά των δύο στρατών. Μια άλλη σημαντική διαφορά στα δύο τουφέκια ήταν ότι το ιταλικό δεχόταν γεμιστήρα 6 φυσιγγίων, ενώ το ελληνικό 5 φυσιγγίων.

Τελευταία φορά που χρησιμοποιήθηκαν επιχειρησιακά τα Μanlicher, ήταν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, κυρίως στα χέρια των ανταρτών.Από τότε και μετέπειτα, παρέμειναν στα χέρια των κατοίκων των συνόρων, μέχρι να αντικατασταθούν από τα αγγλικά τουφέκια lee-Enfield. Και για πολλά χρόνια υπήρχαν εκεί πάνω στα βουνά, στα χέρια των ορεσίβιων τσοπάνηδων και κυνηγών, που υπήρξαν έμπειροι και βετεράνοι μαχητές του 1912 και του 1940. Ο παππούς μου, ο Γ.Λαφτσίδης από το Οροπέδιο Σιδηρόνερου Δράμας, ήταν ένας άνθρωπος που γεννήθηκε στα 1900 στον Πόντο (και όσοι γνωρίζουν από Δυτικό Πόντο, ξέρουν το δέσιμο των ανθρώπων με τα όπλα). Ο άνθρωπος αυτός, τραυματίας της περιόδου 1941-1944, έμεινε χωρίς δεξί πόδι και χέρι σε μάχη με τους Βούλγαρους, αλλά έζησε άλλα 38 χρόνια. Και είχε πάντα το ίδιο ερώτημα: «Γιατί -έλεγε- δεν χρησιμοποιούνε στα τιμητικά αγήματα, το όπλο που μας έκανε ελεύθερους;» Εννοούσε φυσικά το Μάνλιχερ!

Οι πληροφορίες του άρθρου αντλήθηκαν όλες από το εξαιρετικό βιβλίο του κ. Βασίλη Νικόλτσιου με τίτλο «Λοιπόν έχουμε πόλεμο ή Alors, c’est la guerre».Το βιβλίο περιλαμβάνει πλούσιο ανέκδοτο υλικό από τον πόλεμο του 1940 και διατίθεται από τον κ. Νικόλτσιο (τηλέφωνο 6944 505120)

Σωτήρης Δημηρόπουλος  ethnos.gr

Share.

Τα σχόλια είναι κλειστά σε αυτό το θέμα


Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων