Ελληνικός Ποιμενικός: Η ζώσα κληρονομιά μας

0

Ο όρος ποιμενικός σκύλος χαρακτηρίζει έναν κυνίδη (σκύλο) από την αποκλειστική σχέση του με την κτηνοτροφία. Δεν περιγράφει, όπως κάποιοι πιστεύουν, ένα ζώο συγκεκριμένης μορφής, διότι οι εργασίες που εκτελεί στην κτηνοτροφία μπορεί να ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα.

Π.χ. H συγκέντρωση, συνοδεία του κοπαδιού, ή προειδοποίηση – φύλαξη από την ζωοκλοπή, ή προστασία από άγρια ζώα ή όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα. Ετυμολογικά, η λέξη ποιμενικός, που είναι επίθετο, προέρχεται από το ποιμήν / ποιμένας, η δε κατάληξη -ικος υποδηλώνει την αποκλειστική του σχέση με τον άνθρωπο – ποιμένα, την κτηνοτροφία και τίποτε άλλο.

ΚΑΤΑΓΩΓΗ:

Η Παλαιοντολογία έχει δώσει πολύ ικανοποιητικές απαντήσεις όσον αφορά την καταγωγή διαφόρων ποικιλιών των ποιμενικών του πλανήτη. Προέρχονται από την μίξη βραχυκεφάλων και δολιχοκεφάλων σκύλων περίπου το 12.000 ? 7.000 π.Χ.

Οι πρώτοι, ήταν η εξέλιξη των διάφορων μορφών του υπερθηρευτή αμφιοκυνίδη ( αρκουδόσκυλου) για 10.000.000 χρόνια. Οι δεύτεροι, ήταν η εξέλιξη των πρώτων σκύλων που ο άνθρωπος εξημέρωσε πριν 100.000 ? 50.000 χρόνων και τους χρησιμοποίησε στο κυνήγι θηραμάτων. Η μίξη των δύο συνέβη περίπου το 12.000 ? 8.000 χρόνια, όταν ο άνθρωπος εγκαταλείπει την τροφοσυλλογή και αποκτά μόνιμη εγκατάσταση και ασχολείται με την γεωργία.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η εξέλιξη αυτή συνέβη και στην Ελλάδα και περιγράφεται στους διάφορους μύθους της εποχής της Θεογονίας. Οι πρώτες πραγματικές ιστορικές πληροφορίες και περιγραφές, προέρχονται από τον Αριστοτέλη στο βιβλίο του «Περί ζώων ιστορίες», τον Ξενοφώντα στα «Κυνηγετικά», την Αλεξανδρινή Σχολή και διάφορους άλλους στους κλασσικούς και Ελληνιστικούς χρόνους. Τα ονόματα που χρησιμοποιούνται στις περιγραφές, έχουν σχέση και με τις μελέτες των βιοτόπων στις οποίες παρουσιάζουν την μεγαλύτερη συγκέντρωση. Όλοι τους, μα όλοι τους, οι Έλληνες φυσιοδίφες περιγράφουν έναν έξυπνο, φιλότιμο, ανεξάρτητο, ρωμαλέο σκύλο που έχει έναν συνδυασμό ικανοτήτων στη φύλαξη, συνοδεία και στην εμπλοκή με τ’ άγρια ζώα. Η εξέλιξη του μέχρι τις ημέρες μας ήταν ανάλογη με την εξέλιξη της κτηνοτροφίας και τις γεωπολιτικές εξελίξεις των κοινωνιών που ακολούθησαν.

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:

Η μελέτη της μορφολογίας, όπως έχει συνηθίσει να λέγεται, η περιγραφή είναι εκείνη η προσέγγιση που αναλύει, μετράει με μεγέθη τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που είναι κοινά σε μία ομάδα και τα οποία την καθιστούν εύκολα αναγνωρίσιμη. Ταυτόχρονα, όμως αυτή η μεθοδολογία καλείται να επιβεβαιώσει με γενικές ή ειδικές αρχές της στατικής, δυναμικής και κινητικής κατάστασης του ζώου, που το κάνει ικανό στην χρηστικότητα που συνήθως αποδίδεται με την ονομασία του. Στους ποιμενικούς όμως η εφαρμογή αυτού του κανόνα είναι πολύ δύσκολη

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ 

Μέχρι πριν 50 χρόνια η κατάσταση ήταν σχετικά σταθεροποιημένη και υπάκουε στους εμπειρικούς νόμους της κτηνοτροφίας της εποχής. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν η αιμομιξία, στην προσπάθεια των κτηνοτρόφων να κληρονομήσουν τα κουτάβια ικανότητες των προγόνων τους. Η λανθασμένη αυτή συμπεριφορά βασιζόταν στη γνώση που είχαν αποκτήσει από τα λεγόμενα παραγωγικά ζώα.

Κι εδώ ακριβώς είναι το λάθος. Στα παραγωγικά ζώα το ενδιαφέρον ήταν και είναι αποκλειστικά η γρηγορότερη απόδοση των προϊόντων τους, γάλα και κρέας, που σηματοδοτεί και την μακροβιότητα τους. Η αντίληψη όμως αυτή, δεν έχει εφαρμογή στο άλλο θηλαστικό κυνίδη (σκύλος), για το οποίο το ενδιαφέρον ήταν και θα πρέπει να είναι, η μεγάλη χρονική διάρκεια των ικανοτήτων τους. Όταν αυτό δεν ήταν δυνατόν, λόγω ασθενειών αποτέλεσμα της αιμομιξίας, οι κτηνοτρόφοι της εποχής πολύ συχνά διασταύρωναν τα ποιμενικά τους με ζώα άλλων κτηνοτρόφων και άλλων περιοχών. Άλλωστε μεταξύ των δύο ειδών υπάρχει μία αντίθεση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα μεν φυτοφάγα είναι πολυγαμικά, ενώ σ? όλους τους θηρευτές, συνεπώς και ο σκύλος, ισχύει η σχέση της προσωρινής μονογαμικότητας σε συνδυασμό με την κυριαρχικότητα.

Έτσι ήταν τα πράγματα μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990. Τότε ήταν που και η κτηνοτροφία μας πέρασε σχεδόν αποκλειστικά στο καθεστώς της εισαγωγής παραγωγικών ζώων από το εξωτερικό. Μία κατάσταση που είχε άμεσες επιπτώσεις και στον Ελληνικό Ποιμενικό. Ταυτόχρονα η ανάπτυξη της λεγόμενης «κυνοφιλίας» είχε ως αποτέλεσμα την εμπλοκή στον χώρο ατόμων από αστικές περιοχές.

Τ΄ άτομα αυτά είχαν μία διαφορετική προσέγγιση για τον Ε.Π., όπως και για άλλα υποείδη σκύλων. Δηλαδή , την εμφάνιση, την ομορφιά, όπως αυτοί την εννοούν και την μετατροπή του σε εμπορεύσιμο είδος. Στηρίχτηκαν αποκλειστικά σε ξένες πηγές που είναι παραχάραξη της Ελληνικής Ιστορίας και Γλώσσας . Αποτέλεσμα, η δημιουργία σωματείων συνήθως αυτοπροσδιοριζόμενα ως ΜΚΟ ή διασώστες που οδήγησαν σε ραγδαία αύξηση του σκυλεμπορίου. Σήμερα η κατάσταση του Ε.Π. είναι σ? επικίνδυνο σημείο, αφού πλέον έχει οδηγηθεί σε είδος υπό εξαφάνιση. Οι κληρονομικές ασθένειες έχουν σημειώσει ραγδαία άνοδο, κυρίως λόγω επιμιξίας με άλλα άρρωστα υποείδη από το εξωτερικό.

Ο μόνος τρόπος για να διασωθεί αυτή η ζώσα κληρονομιά μας, είναι η συνεργασία επιστημόνων της Βιολογίας, της Ζωολογίας, της Αρχαιοζωολογίας, που θ? αναλάβουν με μελέτες κι έρευνες την εκπαίδευση των σύγχρονων κτηνοτρόφων και θα οδηγήσουν στην παρέμβαση του Ελληνικού Κράτους, ώστε να δημιουργηθεί ελληνική κτηνοτροφία.

Του Περικλή Κοσμόπουλου 
 www.neapaseges.gr/ 

Share.

Τα σχόλια είναι κλειστά σε αυτό το θέμα


Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων