Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τρoφίμων, ορίστηκαν οι Περιφερειακές Ενότητες της χώρας στις οποίες θα διενεργηθεί το πρόγραµµα του δια του στόµατος εµβολιασµού των αλεπούδων κατά της λύσσας, το φθινόπωρο του 2018.
Οι παραπάνω Περιφερειακές ενότητες φαίνονται στον Πίνακα 1 και τον Χάρτη 1 (επισηµασµένες µε χρώµα περιοχές) και είναι οι ΠΕ Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Κιλκίς, Σερρών, Πέλλας, Ηµαθίας, Πιερίας, Κοζάνης, Γρεβενών, Καστοριάς, Φλώρινας, Ιωαννίνων, Λάρισας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Άρτας, Ροδόπης, Ξάνθης Έβρου, Καβάλας, ∆ράµας και οι περιοχές των ΠΕ Ευρυτανίας, Πρεβέζης και Αιτωλοακαρνανίας που βρίσκονται σε ακτίνα 50km γύρω από εντοπισµένα κρούσµατα Λύσσας. Η συνολική έκταση που θα διενεργηθούν εναέριοι εµβολιασµοί εκτιµάται ότι θα είναι περίπου 60.477,34 km2.
2. Εκτός από τις περιφερειακές ενότητες που απεικονίζονται στον χάρτη και αναφέρονται στον πίνακα, ο αντιλυσσικός εµβολιασµός επεκτείνεται κατά περίπτωση σε απόσταση – ακτίνας πενήντα (50) χιλιοµέτρων γύρω από το σηµείο εντοπισµού των νέων θετικών κρουσµάτων, εφόσον αυτές οι περιοχές δεν περιλαµβάνονται ήδη στην καθορισµένη, µε την παρούσα απόφαση, περιοχή εµβολιασµού.
3. Ο εµβολιασµός θα πραγµατοποιηθεί µε δολώµατα φέροντα εµβόλιο κατά της λύσσας και η διασπορά τους θα γίνει µε τη ρίψη από αέρος. Υπολογίζεται η διασπορά 25 δολωµάτων ανά τετραγωνικό χιλιόµετρο επιφάνειας (τουλάχιστον >20 δολώµατα/km2).
4. Εµβολιασµός δε θα διενεργηθεί σε κατοικηµένες αστικές και περιαστικές περιοχές, µεγάλα οδικά δίκτυα, λίµνες.
5. Η εποπτεία του προγράµµατος εµβολιασµού των κόκκινων αλεπούδων διενεργείται σε καθηµερινή βάση κατά την διάρκεια της εµβολιακής καµπάνιας από υπαλλήλους του Τµήµατος Ζωοανθρωπονόσων της ∆ιεύθυνσης Υγείας των Ζώων του ΥΠΑΑΤ και µε τη συνδροµή των αρµόδιων Κτηνιατρικών Αρχών των περιοχών όπου διενεργείται ο εµβολιασµός ή όπου εδρεύουν οι αερολέσχες εκκίνησης των αεροσκαφών.
6. Για την αξιολόγηση του προγράµµατος αυτού και τον έλεγχο της αποτελεσµατικότητας του εµβολιασµού και της επιτυχούς ανοσοποίησης των ζώων-στόχων, θα πραγµατοποιηθεί ένα (1) µήνα µετά το πέρας των εµβολιασµών δια του αέρος, «ενεργητική επιτήρηση», η οποία θα βασίζεται στην θανάτωση και εργαστηριακή εξέταση ενός ικανού αριθµού κόκκινων αλεπούδων.
Ένας επαρκής αριθµός ζώων (αλεπούδων) θα εξετασθούν από κάθε περιοχή που έχει εφαρµοσθεί το εµβολιακό πρόγραµµα (4 ζώα ανά 100 km²/ έτος). Ο αριθµός των ζώων που πρέπει να εξετασθούν ανά ΠΕ µετά τους εναέριους εµβολιασµούς του φθινοπώρου 2018, θα καθοριστεί µε εγκύκλιο του Τµήµατος Ζωοανθρωπονόσων µετά την ολοκλήρωση των εµβολιασµών ανά ΠΕ.
H κατανοµή των συλλεγόµενων δειγµάτων- ζώων θα διενεργείται κατά τέτοιον τρόπο ανά Περιφερειακή Ενότητα, έτσι ώστε ο απαιτούµενος αριθµός δειγµάτων- ζώων ανά 100 km² να συλλέγεται από όλη την έκταση της επιφάνειας αυτής και όχι από το ίδιο σηµείο ή από γειτονικά σηµεία.
7. Η συλλογή των δειγµάτων- ζώων στα πλαίσια της ενεργητικής επιτήρησης θα γίνεται από τα συνεργεία δίωξης που έχουν συγκροτηθεί στις δασικές υπηρεσίες των αποκεντρωµένων διοικήσεων σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στο δασικό κώδικα, την υπ’αριθ. 331/10301-25/01/2013 (ΦΕΚ 198 τ. Β! ) Kοινή Yπουργική Aπόφαση «Πρόγραµµα επιτήρησης και καταπολέµησης της λύσσας στην Ελλάδα» όπως ισχύει και την µε αριθ. 127724/784/6.3.2013 εγκύκλιο της Ειδικής Γραµµατείας ∆ασών, τηρώντας τα απαραίτητα µέτρα βιοασφάλειας (γάντια, φόρµες κλπ).
Κατά παρέκκλιση, η συλλογή αίµατος είναι δυνατό να διενεργείται και από τους φύλακες θήρας, κατόπιν κατάλληλης ενηµέρωσης/εκπαίδευσης από τους Κτηνιάτρους των αρµόδιων Τµηµάτων Κτηνιατρικής των Περιφερειακών Ενοτήτων ή από άλλους φορείς, και εφόσον χρειασθεί σε συνεργασία µε τους κτηνιάτρους της αρµόδιας Κτηνιατρικής Υπηρεσίας της Περιοχής .
Οι αρµόδιοι κτηνίατροι που θα πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα δείγµατα από τα ζώα, θα ενηµερώνονται τηλεφωνικά από την προηγούµενη ηµέρα για την ακριβή ηµέρα και ώρα εξόδου του συνεργείου για την συλλογή των δειγµάτων στα πλαίσια της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών, προκειµένου να βρίσκονται σε ετοιµότητα για τη δειγµατοληψία του αίµατος και της κεφαλής του ζώου που θανατώνεται µόλις ειδοποιούνται από τα συνεργεία δίωξης. Οι αρµόδιες κτηνιατρικές αρχές οφείλουν να υποδείξουν στις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες και θηροφυλακές, τους χώρους όπου θα προσκοµίζονται τα θανατωµένα ζώα, προκειµένου να διενεργείται εν συνεχεία η αιµοληψία και η αποκοπή της κεφαλής από τον κτηνίατρο της αρµόδιας Κτηνιατρικής Υπηρεσίας της περιοχής, σύµφωνα µε τις οδηγίες και τα µέτρα Βιοασφάλειας των Παραρτηµάτων της Κοινής Υπουργικής Απόφασης µε αριθµ. 331/10301-25/01/2013, (ΦΕΚ 198 τ. Β) όπως ισχύει.
Τα δείγµατα (αίµα και κεφαλές ζώων) στη συνέχεια θα αποστέλλονται άµεσα µε ταχυµεταφορέα στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα στα ζώα, αφού θα συσκευάζονται σε κατάλληλες ασφαλείς συσκευασίες, συνοδευόµενα µε τα κατάλληλα συνοδευτικά έγγραφα (Παράρτηµα Α). Για τη συλλογή αίµατος θα γίνεται αιµοληψία από την καρδιά το συντοµότερο δυνατόν µετά τη θανάτωση του ζώου. Η αιµοληψία θα διενεργείται µόνο από άτοµα που έχουν εµβολιαστεί έναντι του ιού της λύσσας. Απαιτείται ποσότητα τουλάχιστον πέντε (5) ml αίµατος σε φιαλίδια χωρίς αντιπηκτικό και διατήρησή του άµεσα σε ψύξη µέχρι και την αποστολή τους στο εργαστήριο. Είναι απαραίτητο να είναι ευκρινής η σήµανση των φιαλιδίων (κωδικός δείγµατος, ηµεροµηνία θανάτωσης). Για την αποφυγή της αιµόλυσης του δείγµατος, συνιστάται η φυγοκέντρηση του δείγµατος και ο διαχωρισµός του ορού.
Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η άµεση µεταφορά των αιµοδειγµάτων στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη λύσσα στα ζώα (ΕΕΑ) και προκειµένου να αποφευχθεί πιθανή αιµόλυση των δειγµάτων, αυτά θα αποστέλλονται στα πλησιέστερα Κτηνιατρικά Εργαστήρια του ΥΠΑΑΤ προκειµένου να διενεργείται φυγοκέντρηση και να παρασκευάζεται ο ορός. Τα δείγµατα ορού θα τοποθετούνται σε ειδικούς περιέκτες χωρητικότητας 1500µl (τύπου eppendorf) και εν συνεχεία θα φυλάσσονται υπό κατάψυξη (-20οC) και σε εβδοµαδιαία βάση θα αποστέλλονται συγκεντρωτικά στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη λύσσα στα ζώα. Σε αυτήν την περίπτωση, τα δείγµατα ορού θα αποστέλλονται µέσω ταχυµεταφορέα από το εκάστοτε Κτηνιατρικό Εργαστήριο στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα στα ζώα συνοδευόµενα από τα αντίστοιχα συνοδευτικά έγγραφα
(Παράρτηµα A) τα οποία και θα συνοδεύουν τα δείγµατα µέχρι και τον τελικό προορισµό τους στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς.
Εφόσον δεν είναι εφικτή η συλλογή αίµατος από την καρδιά του ζώου ο δειγµατολήπτης κτηνίατρος δύναται να εµποτίζει ειδικό διηθητικό χαρτί µε αίµα (πχ από την πληγή του ζώου ή κατά την διαδικασία της αποκοπής της κεφαλής), να το εσωκλείει σε νάιλον σακουλάκι που κλείνει ασφαλώς (µε zip- zipper bags). Το δείγµα θα τοποθετείται εν συνεχεία σε φάκελο και κατά την αποστολή της κεφαλής του ζώου θα τοποθετείται εξωτερικά της δεύτερης συσκευασίας.
Το διηθητικό χαρτί πρέπει
α) να είναι αυτό που προβλέπεται βάσει των οδηγιών που προσκοµίζονται από το Τµήµα Ζωοανθρωπονόσων, και όχι άλλου τύπου,
β) να εµποτίζεται σε όλη την επιφάνειά του επαρκώς,
γ) να µη διαιρείται προκειµένου να χρησιµοποιηθεί σε περισσότερες της µιας αλεπούς.
Τέλος ο δειγµατολήπτης κτηνίατρος δύναται να προσκοµίζει πήγµα αίµατος (πιθανόν να λαµβάνεται κατά την αποκοπή της κεφαλής της αλεπούς) ή αποξηραµένο πήγµα αίµατος, εφόσον δεν είναι εφικτή η συλλογή αίµατος από την καρδιά. Το αποξηραµένο πήγµα αίµατος πρέπει να τοποθετείται σε αποστειρωµένο φιαλίδιο ή ουροσυλλέκτη και να αποστέλλεται στο ΕΕΑ άµεσα. Το φρέσκο πήγµα πρέπει επίσης να τοποθετείται σε αποστειρωµένο φιαλίδιο ή ουροσυλλέκτη, να τοποθετείται στο ψυγείο µέχρι την αποστολή και να αποστέλλεται µε παγοκύστεις στο ΕΕΑ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: H σήµανση του φιαλιδίου που περιέχει το αίµα ή τον ορό (κατόπιν φυγοκέντρησης του αίµατος), ή του περιέκτη που περιέχει το διηθητικό χαρτί εµποτισµένο µε αίµα, θα πρέπει να είναι όµοια µε εκείνη που θα δίνεται στο κεφάλι που λαµβάνεται από το ίδιο ζώο. Εφόσον υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης των κεφαλών των αλεπούδων σε καταψύκτες από τις περιφερειακές κτηνιατρικές αρχές, µπορεί να διενεργείται αποστολή αυτών, σε εβδοµαδιαία βάση στο ΕΕΑ.
Σε κάθε περίπτωση, προκειµένου να διενεργηθεί η αποστολή των δειγµάτων θα πρέπει να υπάρχει προγενέστερη τηλεφωνική επικοινωνία µε το ΕΕΑ για τη Λύσσα των ζώων.
8. Θέµατα που αφορούν στη λειτουργία των συνεργείων δίωξης (αριθµός και υποστήριξη συνεργείων, ωράριο, τρόπος λειτουργίας, συντονισµός) ρυθµίζονται σε τοπικό επίπεδο από την οικεία δασική αρχή σε συνεργασία µε τον Κυνηγετικό Σύλλογο, µε κριτήριο την αύξηση του αριθµού δειγµάτων στα πλαίσια της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών. H κατανοµή των συλλεγόµενων δειγµάτων- ζώων θα διενεργείται και πάλι κατά τέτοιον τρόπο ανά Περιφερειακή Ενότητα, έτσι ώστε ο απαιτούµενος αριθµός δειγµάτων- ζώων να συλλέγεται από όλη την έκταση της επιφάνειας της ΠΕ που έχει καλυφθεί εµβολιακά, και όχι από το ίδιο σηµείο ή από γειτονικά σηµεία.
Εκτός της κυνηγετικής περιόδου, η θανάτωση και συλλογή δειγµάτων αλεπούδων στα πλαίσια ης αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών διενεργείται αποκλειστικά από τα µέλη των συνεργείων δίωξης που έχουν ήδη συγκροτηθεί σε κάθε ΠΕ εφαρµογής του Προγράµµατος Εµβολιασµού.
Για την, εκτός της κυνηγετικής περιόδου, υλοποίηση των προγραµµάτων συλλογής δειγµάτων στα πλαίσια αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών της άγριας πανίδας, από τα συνεργεία δίωξης που έχουν συγκροτηθεί στις ∆ασικές Υπηρεσίες, η αρµόδια ∆/νση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδίδει σχετική άδεια για τη χρήση των όπλων και τη συλλογή των δειγµάτων που αφορά στις Περιφερειακές Ενότητες και µέχρι τον προβλεπόµενο αριθµό δειγµάτων που καλύπτει τη διάρκεια του προγράµµατος αξιολόγησης.
Όταν οι κυνηγοί και οι ιδιωτικοί φύλακες θήρας των Κ.Ο συνδράµουν κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου αυτόνοµα ή ως µέλη συνεργείων δίωξης, στην προσκόµιση δειγµάτων, θα πρέπει, κατά την συλλογή δειγµάτων στα πλαίσια της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών της άγριας πανίδας, να έχουν άδεια θήρας σε ισχύ.
9. Αµέσως µετά τη θανάτωση των αλεπούδων και σε συνεννόηση µε τον κτηνίατρο της κτηνιατρικής υπηρεσίας της περιοχής, οι κυνηγοί θα µεταφέρουν τα θανατωµένα ζώα, λαµβάνοντας τα απαραίτητα µέτρα βιοασφάλειας (Κοινή Υπουργική Απόφαση 331/10301-25/01/2013 µε αρ. ΦΕΚ 198, τεύχος Β όπως ισχύει) και χρησιµοποιώντας κατάλληλη συσκευασία σε χώρο που θα τους υποδείξει η τοπική κτηνιατρική αρχή.
Για καλύτερη προετοιµασία, οι κυνηγοί θα πρέπει να ενηµερώνουν τηλεφωνικά τις τοπικές κτηνιατρικές
υπηρεσίες από την προηγούµενη ηµέρα για την ακριβή ηµέρα και ώρα εξόδου τους για την συλλογή των δειγµάτων στα πλαίσια της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών της άγριας πανίδας. Επίσης, αφού θανατώσουν ένα ή περισσότερα ζώα (στα πλαίσια του προγράµµατος) οι κυνηγοί οφείλουν να ενηµερώνουν άµεσα τηλεφωνικά την τοπική κτηνιατρική αρχή προκειµένου να προετοιµαστεί ο αρµόδιος κτηνίατρος για την παραλαβή του/των ζώων και τη συλλογή των δειγµάτων.
Επιπλέον, πριν από τις εξόδους τους, οι κυνηγοί θα πρέπει να συνεννοούνται µε τις κτηνιατρικές
υπηρεσίες της περιοχής τους (Στοιχεία Επικοινωνίας µε τις αρµόδιες ΠΕ, είναι αναρτηµένα στον
διαδικτυακό τόπο του ΥΠΑΑΤ,
http://www.minagric.gr/images/stories/docs/politis/Trofima_Ygeia/egxeiridio_lyssa010217_new.pdf)
και να προµηθεύονται από εκεί τα απαραίτητα υλικά συσκευασίας για τα ζώα που θανατώνουν (γάντια, µάσκες, σακούλες κ.λπ), και να λαµβάνουν σχετική ενηµέρωση για τον τρόπο συλλογής των ζώων.
Υπενθυµίζεται ότι οι αλεπούδες που συλλέγονται, θα πρέπει να ανήκουν στον υγιή πληθυσµό ζώων.
Σκοπός είναι να γίνεται όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα η προσκόµιση των ζώων στους αρµόδιους κτηνιάτρους των κτηνιατρικών αρχών της κάθε περιοχής και να διενεργείται από αυτούς άµεσα η αιµοληψία από τις θανατωµένες αλεπούδες και στη συνέχεια η αποκοπή της κεφαλής, η συσκευασία και αποστολή στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα στα ζώα.
Το θανατωµένο ζώο που συλλέγεται από τους κυνηγούς θα πρέπει να συνοδεύεται µέχρι και την παραλαβή του από την αρµόδια τοπική κτηνιατρική υπηρεσία, από πλήρως συµπληρωµένο από τον κυνηγό, «Έντυπο Αποστολής δειγµάτων από κυνηγούς για το Πρόγραµµα Αξιολόγησης της Αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών της άγριας πανίδας έναντι του ιού της Λύσσας» (Παράρτηµα Β της παρούσας). Εν συνεχεία τα λοιπά έντυπα συµπληρώνονται από την αρµόδια κτηνιατρική αρχή και τα δείγµατα κωδικοποιούνται βάσει της παρούσας Απόφασης.
Οι έξοδοι των κυνηγών προς αναζήτηση αλεπούδων θα πραγµατοποιούνται κατόπιν συνεννόησης τους µε τους κυνηγητικούς συλλόγους ή τις Οµοσπονδίες, οι οποίες θα ενηµερώνονται τηλεφωνικά σε εβδοµαδιαία βάση από τις τοπικές κτηνιατρικές υπηρεσίες για τον συλλεγόµενο αριθµό ζώων, έτσι ώστε να µην ξεπεραστεί όσο είναι εφικτό ο αριθµός των 4 συλλεγόµενων αλεπούδων ανά τµχ ανά έτος, σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα Εφαρµογής του Προγράµµατος.
Η συλλογή αίµατος από τα ζώα και κεφαλής αυτών θα διενεργείται τηρώντας όλα τα απαιτούµενα µέτρα βιοασφάλειας, από τον/τους κτηνίατρο/ους της αρµόδιας Κτηνιατρικής Υπηρεσίας της Περιοχής µετά από την προσκόµιση αλεπούδων από τους κυνηγούς ή τα συνεργεία δίωξης.
10. Περισσότερες πληροφορίες για την εφαρµογή του προγράµµατος εµβολιασµού των αλεπούδων, καθώς και για την εφαρµογή του προγράµµατος της αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας των εµβολιασµών κατόπιν της ολοκλήρωσής τους, θα δοθούν µε σχετική εγκύκλιο του Τµήµατος Ζωοανθρωπονόσων της ∆ιεύθυνσης Υγείας των Ζώων του ΥΠΑΑΤ σε όλους τους αρµόδιους φορείς και υπηρεσίες.
Η διαδικασία σχετικά µε τις αποζηµιώσεις για τη συλλογή δειγµάτων στα πλαίσια της εφαρµογής του Προγράµµατος θα καθορισθεί στην Κοινή Απόφαση οικονοµικών αποζηµιώσεων και ενισχύσεων που προκύπτουν από την επιβολή κτηνιατρικών µέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου της χώρας έτους 2018, των Υπουργών Οικονοµικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων.
11. Ο εναέριος εµβολιασµός αναµένεται να ξεκινήσει µέσα στην πρώτη εβδοµάδα του Οκτωβρίου 2018. Η έναρξη του προγράµµατος αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας του εµβολιασµού (συλλογή αλεπούδων) ανά Περιφερειακή Ενότητα θα καθορισθεί µε εγκύκλιο του Τµήµατος Ζωοανθρωπονόσων.
Ο Γενικός Γραµµατέας
Νικόλαος Αντώνογλου
