Τη χορήγηση άδειας διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας για την παρακολούθηση Πληθυσμού και Οικολογίας του Χρυσαετού (Aquila Chrysaetos L), στη Βόρεια Ελλάδα, στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής για το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενέκρινε με απόφασή του ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Διαχείρισης Δασών, Δημήτρης Γερμανός.
Η έρευνα θα επικεντρωθεί:
Στην απογραφή και παρακολούθηση των επικρατειών του είδους εντός και εκτός δικτύου NATURA 2000 στη Μακεδονία και τη Θράκη. Σήμανση και τηλεμετρία νεαρών αλλά και ενήλικων ατόμων.
Λήψη βιοδηλωτικών δειγμάτων (πεσμένων φτερών, περιττωμάτων, συμπήκτων και υπολειμμάτων τροφής) από φωλιές και κούρνιες, καθώς και δειγμάτων αίματος και παρασιτικού φορτίου όσων τυχόν ατόμων θα σημανθούν.
Η έρευνα πραγματοποιείται στα πλαίσια εκπόνησης διδακτορικής διατριβής του Λαυρέντη Σιδηρόπουλου, υπό την επίβλεψη της Δρ Βασιλικής Κατή. Την τριμελή επιτροπή επίσης αποτελούν οι Δρ Κ Ποϊραζίδης (Παν. Ιονίων Νήσων) και Δρ Χρήστος Αστάρας (ΕΛΓΟ – Δήμητρα, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών).
To είδος ανήκει στο Παρ 1 της οδηγίας 2009/147/ΕΚ, στο Παρ. ΙΙ CITES και θεωρείται κινδυνεύον (ΕΝ) στην Ελλάδα. Τα ευρήματα της έρευνας θα συμβάλλουν στην ορθότερη διαχείριση του πληθυσμού.
Οι περιοχές στις οποίες θα πραγματοποιηθούν οι δράσεις πεδίου, εστιάζονται στις επικράτειες Χρυσαετού εντός και εκτός δικτύου NATURA 2000 σε Μακεδονία – Θράκη.
Η Μεθοδολογία της έρευνας συνίσταται σε:
Απογραφή και παρακολούθηση των επικρατειών από επιλεγμένα εποπτικά σημεία με τις απαραίτητες προφυλάξεις για την αποφυγή ενόχλησης στις φωλιές του χρυσαετού και άλλων ειδών της άγριας πανίδας. Μέχρι τέσσερις τετράωρες παρατηρήσεις ανά επικράτεια. Παράλληλα συγκέντρωση τυχαίων παρατηρήσεων από άλλους παρατηρητές, ορνιθολόγους.
Δακτυλίωση και ενδεχομένως σήμανση με δορυφορικούς πομπούς νεαρών ατόμων (στις φωλιές σε κατάλληλη ηλικία πριν ολοκληρωθεί η πτέρωση ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο πρόωρης πτήσης)
Σήμανση με δορυφορικούς πομπούς ενηλίκων, επικρατειακών ατόμων για την παρακολούθηση της χρήσης χώρου εντός της επικράτειας των ειδών με έμφαση στην Π.Ε. Έβρου. Η σύλληψη θα γίνει με εγκεκριμένες για το είδος μεθόδους (bownet) κατά τους χειμερινούς μήνες και πριν την έναρξη της αναπαραγωγικής περιόδου. ΔΕΝ θα πραγματοποιηθεί απόπειρα σύλληψης ενηλίκων αν δεν βρεθούν διαθέσιμοι δορυφορικοί πομποί.
Λήψη βιοδηλωτικών δειγμάτων (πεσμένων φτερών, περιττωμάτων, συμπήκτων και υπολειμμάτων τροφής) από φωλιές και κούρνιες, καθώς και δειγμάτων αίματος και παρασιτικού φορτίου όσων τυχόν ατόμων θα σημανθούν. Δεν θα προσεγγιστούν ενεργές φωλιές σε καμία περίπτωση στο διάστημα 15 Μαρτίου – 15 Ιουνίου, πλην περιπτώσεων που χρήζουν άμεσης παρέμβασης για τη διάσωση νεοσσών σε κίνδυνο.
Τα άτομα που θα αποτελούν την ερευνητική ομάδα στο πεδίο είναι οι:
Λαυρέντης Σιδηρόπουλος,
Elisabeth Navarrete – Barranco,
Άγγελος Ευαγγελίδης,
Δρ. Δημήτρης Βασιλάκης (Δασαρχείο Σουφλίου)
Δρ. med-vet Παναγιώτης Αζμάνης (Dubai Falcon Hospital)
Η άδεια ισχύει για το χρονικό διάστημα από 1 Ιανουαρίου 2019 έως 31 Δεκεμβρίου 2019 και είναι ανεξάρτητη από άδειες ή πιστοποιητικά, που τυχόν απαιτούνται από άλλες υπηρεσίες ή στρατιωτικές αρχές.
Όπως αναφέρεται στην απόφαση, πριν από την έρευνα στο πεδίο, οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να επικοινωνήσουν με τη Διεύθυνση Δασών Έβρου, καθώς και με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, για να οριστούν από κοινού, οι ακριβείς χρόνοι και τοποθεσίες της έρευνας.
Οι ερευνητικές εργασίες πρέπει να εκτελεστούν με τη μεγαλύτερη δυνατή διασφάλιση των ειδών αναφοράς και των ενδιαιτημάτων τους από όχληση. Μετά το πέρας των εργασιών, θα αποσταλεί περίληψη των αποτελεσμάτων της έρευνας, καθώς και ένα πλήρες αντίγραφο, για το αρχείο της Υπηρεσίας.
Η Δασική Αρχή, όπου κοινοποιείται η απόφαση, παρακαλείται να παρακολουθήσει και να εποπτεύσει τη διαδικασία και να επιβάλλει, εφόσον ειδικοί λόγοι το απαιτήσουν, τυχόν συμπληρωματικούς όρους, για την αποφυγή ενδεχόμενης αρνητικής επίπτωσης στα οικοσυστήματα των περιοχών αρμοδιότητάς της.
Χρυσαετός: Η κατάσταση του πληθυσμού στη χώρα μας
Κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα και στο πρώτο μισό του 20ού, οι χρυσαετοί ήταν διαδεδομένοι σε όλα τα ηπειρωτικά και σε πολλά νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου σε μερικές περιοχές, μάλιστα, ήταν κοινό είδος. Η μείωση των πληθυσμών του άρχισε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με μεγάλη καθοδική τάση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, εξαφανίστηκε σχεδόν από την Πελοπόννησο και από πολλά νησιά όπως από την Χίο και την Λέσβο. Ευτυχώς, απαντά ακόμη στην Κρήτη, στα 800 μ. περίπου, αλλά σε ελάχιστα ζευγάρια.
Μέχρι τη δεκαετία του 1960 ο χρυσαετός είχε ευρεία κατανομή σε όλα σχεδόν τα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας και σε αρκετά νησιά, σήμερα όμως περιορίζεται σε αντίστοιχα ορεινά ενδιαιτήματα της Θράκης, της Μακεδονίας και της Πίνδου (νότια μέχρι την Στερεά Ελλάδα). Επίσης, έχει θεαθεί σε ελάχιστες θέσεις της Πελοποννήσου, της Εύβοιας, και της Κρήτης, πιθανόν και στις Κυκλάδες. Ο πληθυσμός του στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του Ευρωπαϊκού. Γενικά, προτιμάει ανοικτές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση και αποφεύγει τα δάση, χωρίς αυτά να είναι απαγορευτικά για την παρουσία του, καθώς χρησιμοποιεί τα δασικά ξέφωτα για κυνήγι, ενώ το καλοκαίρι παρατηρείται συχνά στην αλπική ζώνη.
Φωλιάζει κυρίως σε βράχια αλλά, π.χ. στο δάσος της Δαδιάς, ακόμη και σε δέντρα. Η διατροφή του είναι, κυρίως πουλιά και θηλαστικά μικρού και μεσαίου μεγέθους (λαγοί, σκίουροι, κουνάβια, αλεπούδες, γάτες, σκύλοι), ερπετά, καθώς και θνησιμαία, ειδικά κατά την διάρκεια του χειμώνα. Στην ηπειρωτική Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Μακεδονία και στη Θράκη, οι χρυσαετοί τρέφονται πολύ συχνά με χελώνες, που τις ρίχνουν από ψηλά στα βράχια για να σπάσουν το καβούκι τους, ενώ στην Κρήτη τα νεογέννητα αμνοερίφια αποτελούν ενίοτε μέρος της διατροφής τους. Στην μεγαλόνησο η αναπαραγωγική επιτυχία του είδους εκτιμήθηκε σε 0,51 νεοσσούς/επικράτεια/έτος, αλλά με μία μόνον επιτυχημένη προσπάθεια κάθε δεύτερο έτος.
Στην Ελλάδα, ο αναπαραγόμενος πληθυσμός εμφανίζει μειωτικές τάσεις, με σοβαρότερη απειλή τη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, που προορίζεται για άλλα ζώα. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο σε ορισμένες περιοχές (Ήπειρος, Θεσσαλία κ.ά.) και έχει, κυριολεκτικά, αφανίσει τους πληθυσμούς του χρυσαετού από πολύ μεγάλες περιοχές. Άλλη αιτία είναι η λαθροθηρία, με σκοπό την ταρίχευση.
