Τo παραποτάμιο δάσος του Νέστου βρίσκεται στα όρια των νομών Καβάλας-Ξάνθης. Ιδιοκτησιακά ανήκει στο δημόσιο, υπάγεται διοικητικά στους νομούς Καβάλας και Ξάνθης και διαχειρίζεται από τις εκεί Δασικές Υπηρεσίες.
Τυγχάνει ιδιαίτερης σημασίας διότι, εκτός της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενεί, στην έκταση του διαβιώνει και ο μοναδικός εναπομένον πληθυσμός του κολχικού φασιανού (Phasianus colchicus colchicus), υπόλειμμα του γενετικά καθαρού και άγριου πληθυσμού του είδους στην Ελλάδα (πήγες αναφέρουν ότι το είδος εξαπλώνονταν τον 19° αιώνα μέχρι την Αττική, την Εύβοια και την Αιτωλοακαρνανία).
Το γεγονός αυτό οδήγησε τους επιστήμονες της ΣΤ’ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας-Θράκης το καλοκαίρι του 2002 να υποβάλλουν ερευνητική πρόταση προς το Υ.ΠΕ.ΧΩ.&Δ.Ε, στα πλαίσια του προγράμματος «Προστασία περιβάλλοντος βιώσιμη ανάπτυξη», με θέμα 1Διάσωση του κολχικού φασιανού (Phasianus colchicus colchicus) στο δέλτα του Νέστου και δημιουργία δομής για την επαναεισαγωγή του σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας1. Η πρόταση αξιολογήθηκε θετικά από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.&Δ.Ε. και χρηματοδοτήθηκε με 29.500 ευρώ.
Στα πλαίσια της υλοποίησης του προγράμματος για τον κολχικό φασιανό πραγματοποιήθηκε σε πρώτη φάση η συλλογή στοιχείων υπαίθρου, το διάστημα 10-14 Μαΐου. Η έρευνα έγινε από τους επιστημονικούς συνεργάτες της Κ.Ο.ΜΑ.Θ με τη συμμετοχή των ομοσπονδιακών θηροφυλάκων και των θηροφυλάκων των Κυνηγετικών Συλλόγων Χρυσούπολης και Ξάνθης και τη συμπαράσταση των Δασαρχείων Καβάλας και Ξάνθης και του Κ.Σ. Χρυσούπολης.
Στο πρώτο αυτό στάδιο ερευνήθηκε η χρήση των διαφόρων τύπων ενδιαιτημάτων από τον φασιανό και έγινε εκτίμηση του πληθυσμού. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος καταγραφής των φωνών των αρσενικών ατόμων. Οι θέσεις καταγραφής απείχαν μεταξύ τους 500 περίπου μέτρα, επιλέχθηκαν δε έτσι ώστε να καλύπτεται ολόκληρο το Δέλτα και παίρνονταν από το κέντρο προς την περιφέρεια του μέχρι να διαπιστωθούν τα όρια εξάπλωσης του πληθυσμού.
Το χρονικό διάστημα καταγραφής των φωνών ήταν 45 λεπτά πριν την ανατολή του ηλίου μέχρι και 30 λεπτά μετά την ανατολή. Ο χρόνος παραμονής σε κάθε σημείο ήταν πέντε λεπτά. Σημειωνόταν η ακριβής θέση του παρατηρητή στο χάρτη καθώς και η θέση του φασιανού (τριγωνισμός). Συνολικά επιλέχθηκαν 84 σημεία παρατήρησης και καταγράφηκαν 37 αρσενικά άτομα φασιανού. Το αποτέλεσμα αυτό οδηγεί σε παρόμοιο συμπέρασμα με τους Jerrentrup and Resch που εκτίμησαν 50 αρσενικά άτομα στην περιοχή το 1989. Παράλληλα κανένας από τους πέντε φασιανούς, που έγινε δυνατή η διαπίστωση του φαινοτύπου, δεν έφερε λευκό δακτυλίδι στον λαιμό (γνώρισμα του υβριδίου – κυνηγετικού φασιανού).
Μια άλλη εργασία που πραγματοποιήθηκε αφορούσε την προσπάθεια εκτίμησης των πληθυσμών των διαφόρων ειδών των αρπάγων, ιδιαίτερα του τσακαλιού και της αλεπούς. Τις τελευταίες απογευματινές ώρες, τοποθετήθηκαν σε επιλεγμένα σημεία κομμάτια κρέατος και πέτρες αλειμμένες με λίπος, αφού πρώτα γινόταν προεργασία του εδάφους στο σημείο εκείνο, με σκοπό να αποτυπωθούν και μετέπειτα αναγνωριστούν τα ίχνη των ζώων που θα προσελκύονταν από την οσμή. Τα ίχνη των αρπάγων παρατηρήθηκαν σε 45 επιφάνειες. Διαπιστώθηκε η έντονη παρουσία των τσακαλιών στην ευρύτερη περιοχή του παραποτάμιου δάσους, κάτι που δεν συνέβη με την αλεπού. Εντοπίστηκαν επίσης ίχνη αγριόχοιρου, κουναβιού, ασβού και αγριόγατας. Όσον αφορά τα κορακοειδή η παρουσία τους ήταν έντονη, ενώ μικρός ήταν ο αριθμός των αρπακτικών πουλιών που παρατηρήθηκαν στην περιοχή.
Από την αξιολόγηση των στοιχείων γίνεται φανερή η ακαταλληλότητα μεγάλου τμήματος του Δέλτα να φιλοξενήσει τον φασιανό, λόγω της απουσίας διακένων τόσο στους πυρήνες του παρθένου δάσους όσο και στα τμήματα των λευκοκαλλιεργειών. Κρίθηκε απαραίτητη η επέμβαση για τη βελτίωση του βιοτόπου με τη δημιουργία διακένων, τη σπορά κατάλληλων φυτικών ειδών για τους φασιανούς, όπως η μηδική, το κεχρί κ.α. καθώς και η κατασκευή ειδικών ποτιστρών για τα πουλιά.
Στις άμεσες προτεραιότητες μας είναι ο σχεδιασμός των διακένων και η επιλογή των κατάλληλων θέσεων σπορών.
Πέτρος Χ. Πλατής
Δασοπόνος
Θηραματοπόνος
