ΒΙΝΤΣΕΝΤΖΟΣ ΚΟΡΝΑΡΟΣ
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ Α (στίχοι 120-125)
Aφήνει το λαγωνικό, γιατί τον-ε παιδεύγει,
τσ’ αυγής την περιδιάβαση πλιό δεν την-ε γυρεύγει·
τ’ άλογον απαρνήθηκε, και τα γεράκια αφήνει, 125
γιατί δεν του γιατρεύγουσι τσ’ Aγάπης την οδύνη.
Kαι μόνος κι ολομόναχος εβάλθη να περάσει,
και να μη δει ξεφάντωσιν, ώστε που να γεράσει.
(ΠΡΟΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ, ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ & ΕΝΔΟΞΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΛΑΓΩΝΙΚΟΥ….)
Το παρακάτω κείμενο είναι αναγκαστικά μακροσκελές γιατί αποπειράται να ρίξει φως και να διαλύσει κάποια νεφελώματα. Όταν αναφέρεται κανείς σε κυνοτεχνικούς τύπους και παρεξηγήσεις, είναι αδύνατο να αναπτυχθούν οι σχετικές περιγραφές εν συντομία. Ελπίζω να το βρείτε ενδιαφέρον και να σας αποζημιώσει για τον κόπο σας να το διαβάσετε.
ΛΑΓΩΝΙΚΟΣ ή ΟΧΙ;
1. Λαγωνικοί (leporarius) είναι όλοι οι σκύλοι που κυνηγούν το λαγό [και είναι οι αρχαιότερες κυνηγετικές φυλές. Ο τύπος του λαγωνικού δρόμωνα (τ. «γκρεϋχάουντ») ανήκει, σύμφωνα με τα ευρήματα της παλαιοντολογικής γενετικής έρευνας και τις σχετικές αναλύσεις του γενετικού κώδικα (DNA), στο αρχαιότερο αναγνωρίσιμο είδος σκύλου μετά το λύκο]. Οι λαγωνικοί χωρίζονται στους ιχνηλάτες (scent-hounds), στους λαγοθήρες οπτικού εντοπισμού (sight-hounds) και στους πρωτόγονους (primitive hounds). Όλοι, αλλά ειδικότερα και δη οι τελευταίοι, χρησιμοποιούν όλες τους τις αισθήσεις στο κυνήγι (διότι το είδος ανάγεται στην προ-ειδίκευσης εποχή, πριν δηλαδή ο άνθρωπος με την επιλεκτική εκτροφή κατευθύνει τις φυλές στην μία ή την άλλη κατηγορία, αναπτύσσοντας ανάλογα τα χαρακτηριστικά τους, προς την ιχνηλασία, ή προς την ανίχνευση της εναέριας οσμής, ή προς την καταδίωξη με κύριο «εργαλείο» την όραση και ποικίλλες άλλες ειδικές και «καλλιεργημένες» εφαρμογές, ανάλογα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του). Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κρητική λαγωνίκα (άλλη παλιά παραδοσιακή ονομασία) ανιχνεύει και το εδαφιαίο ίχνος και το εναέριο, παρουσιάζει πρωτόγονη «φέρμα» (στιγμιαία ακινησία πριν την εφόρμηση), εντοπίζει το θήραμα και με τη μύτη και με το μάτι, ξεφωλιάζει, διώκει, συλλαμβάνει – όπως όλοι οι πρωτόγονοι θηρευτές. Αλλά όπως και όλοι οι άλλοι πρωτόγονοι λαγωνικοί (Φάραω-Μάλτα, Τσιρνέκο-Σικελία, Ποντένκο-Ιβηρική, Ιμπίθαν-Βαλεαρίδες*). Λαγωνικοί λοιπόν δεν είναι μόνον τα sighthounds, (όπως φαίνεται να νομίζουν κάποιοι που αντιγράφουν άλλων τα λάθη), αλλά όλοι οι λαγοθήρες σκύλοι! Αυτή την ονομασία τους έδωσαν οι αρχαίοι Έλληνες, αυτή την ονομασία οφείλουν να σεβαστούν και οι νεότεροι. Λαγωνικός επομένως και ο Κρητικός σκύλος, όχι βεβαίως αποκλειστικά ιχνηλάτης (όπως ο Ελληνικός) αλλά πρωτόγονος λαγωνικός (όπως και ο «Αιγυπτιακός Λαγωνικός», που εμφανίζεται για λίγο στην βιντεοταινία που μνημονεύω παρακάτω. Και γεννάται το ερώτημα: Λαγωνικός ο Αιγυπτιακός σκύλος, αλλά ο Κρητικός όχι; γιατί άραγε αυτός ο ισχυρισμός; Θα δούμε στη συνέχεια…)
Όσον αφορά την απόσταση που χωρίζει τον Κρητικό σκύλο από τους ειδικευμένους ιχνηλάτες, δεν χρειάζεται βέβαια να υπενθυμίσουμε τις διαφορές μεταξύ των Ιχνηλατών της Ομάδος VI (Ελληνικός Ιχνηλάτης, Αγ.Ουμβέρτου/Μπλαντχάουντ, Χάρριερ κλπ) με τον Κρητικό Λαγωνικό;
Σαφώς ο Κρητικός Λαγωνικός (όπως και το Φάραω και το Ιμπίθαν και το Τσιρνέκο σε μεγάλο βαθμό) βρίσκεται εγγύτερα στον σωματότυπο (προσέξτε: σωματότυπο, όχι μορφολογία!)** των λεβριέ της Ομάδος 10 παρά των μεσόμορφων-«μπρακοειδών» ιχνηλατών της Ομάδος 6. Και δεν θα μπορούσε άλλωστε να απέχει πολύ, αφού και το έργο του απαιτεί ταχύτητα μεγαλύτερη του λαγού (ταχύτητα λαγωνικού σκύλου, επομένως και ανάλογο σωματότυπο) ώστε να είναι ικανός να τον καταδιώξει με σκοπό να τον συλλάβει. [Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Λακωνικός σκύλος αναφέρεται από τις αρχαίες πηγές ως κατά πολύ κατώτεροςαπό τις Κρήσσες σε ταχύτητα, όπως πρέπει και σήμερα να είναι ταχύτερος ο Κρητικός λαγωνικός από τον Ελληνικό Ιχνηλάτη (διότι αι Κρήσσαι ήσαν αυθεντικό είδος πρωτόγονου δρόμωνα, ελαφροκόκκαλες & λεπτόγραμμες, ενώ ο πρόγονος του Ελληνικού ιχνηλάτη προήλθε από ανάμιξη λακωνικών/λαγωνικών με βαρύτερους κυνηγετικούς σκύλους μεγάλου θηράματος-αλλά αυτό είναι άλλη – κυριολεκτικά – Ιστορία…)].
Η αμφισβήτηση του ιστορικού ρόλου του Κρητικού λαγωνικού (ή «Κρητικής λαγωνίκας» επί το παραδοσιακότερον, αφού στην αρχαιότητα οι αναφορές στη φυλή χρησιμοποιούσαν περισσότερο το θηλυκό γένος, ένδειξη ιδιαίτερης και προσφιλούς προτίμησης) είναι δικαιολογημένη μόνον σε σημερινούς κυνηγούς που, μη έχοντας πρωτύτερη γνώση του συγκεκριμένου σκύλου και της ιστορίας του, τον θεωρούν μόνο «ξεφωλιαστή/ξεπεταχτή», όπως όντως τον έχει καταντήσει ως ένα βαθμό η μοντέρνα κυνηγετική παραφθορά και το κυνήγι με όπλο. Αλλά δεν επιτρέπεται να γίνεται τέτοια ανιστόρητη αμφισβήτηση από ανθρώπους με γνώσεις, ενημερωμένους για το τι σημαίνει πρωτόγονο λαγόσκυλο και μάλιστα Κρήτες την καταγωγή…
2. Ο κανόνας λέει ότι ο ταχύς σκύλος είναι μακρύς σκύλος (κορμός μακρύτερος από το ύψος). Μακρύς (σε κορμό) είναι και ο canis graecus (παραφθορα: greyhound) αλλά και ο βέλτιστος δρομέας μακρινών αποστάσεων, το Χάσκυ. «Longdogs» είναι ακόμα και οι μιγάδες λέρτσερ (lurchers) γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαν να συλλάβουν το θήραμα. «Long dogs» είναι επίσης και οι άλλοι άγριοι θηρευτές (λύκοι, τσακάλια, κογιότ, αγριόσκυλα των Ινδιών και της Αφρικής) που κυνηγούν παρεμφερώς το λαγό και άλλα ταχέα θηράματα. Μακρύς είναι και ο Ελληνικός Ιχνηλάτης (αλλά με χαμηλότερο κέντρο βάρους και μεσόμορφα χαρακτηριστικά), μακρείς είναι και όλοι οι γνήσιοι λαγωνικοί σκύλοι που μας παρέδωσαν οι αναπαραστάσεις της αρχαιότητας, μακρύς είναι και ο γατόπαρδος (και όλα τα καταδιωκτικά αιλουροειδή). Είναι νόμος της φύσης και δεν αλλάζει: αν θες ταχύτητα δώσε στο ζώο μακριά και εύκαμπτη σπονδυλική στήλη (έτσι εξασφαλίζεται και χώρος για τα ζωτικά όργανα, με το μήκος και όχι τόσο με το βάθος ή το πλάτος του κορμού) μαζί βέβαια και με άλλα χαρακτηριστικά που θα αναφερθούν πιο κάτω. Οι τετράγωνοι σκύλοι διαθέτουν εκρηκτικότητα αλλά όχι την ικανότητα να διατηρούν υψηλή τελική ταχύτητα καλπασμού (ή τροχασμού, ανάλογα με τον τύπο τους) σε μεγάλη απόσταση (είναι δηλαδή θα λέγαμε κυρίως «σπρίντερς», εν αντιθέσει με τους δρομείς μέσων-μακρινών αποστάσεων, και καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια για την ίδια απόσταση σε σχέση με αυτούς). Ο Κρητικός Λαγωνικός θα έπρεπε να διαθέτει και την εκρηκτική εκτίναξη μετά το ξεφώλιασμα και την υψηλή ταχύτητα καταδίωξης που αναλογεί στη φύση και στο είδος του. Οπότε καταλήγουμε σε ένα λεπτόγραμμο σκύλο μακρύτερο κατά 5-10% σε κορμό σε σχέση με το ύψος του (για να διατηρούμε την αλτικότητα και το «σπριντ» που χρειάζονται στα πρώτα μέτρα) με σχέση σκέλους : βάθους κορμού περίπου 60 : 40 και πολύ σημαντικά: α) το μήκος της λεκάνης (αυξάνει το πλάτος των μυών στην περιοχή, κάτι που συντελεί τα μέγιστα στην έκταση του καλπασμού) και β) την ισχύ της οσφύος, μαζί με τα άλλα θεμελιώδη στοιχεία του τύπου αυτού: ελαφρύς σκελετός, μακρύγραμμοι μυώνες, μακριά σκέλη, ελαστικοί σύνδεσμοι, μακρείς τένοντες, απορροφητικά μετακάρπια-μετατάρσια. Δεν είναι σύμπτωση ότι έτσι ακριβώς είναι δομημένα τα καλύτερα άτομα της κρητικής φυλής και σε αυτά ακριβώς βασίστηκε το πρότυπο του Κ.Ο.Ε.
Παραδέχεται ο εκτροφέας κύριος Ευάγγελος Γενειατάκης (στη βιντεοκασσέτα «Κυνήγι με Κρητικούς Ιχνηλάτες») ότι «οι σκύλοι μένουν πίσω μετά από τα πρώτα 50-70 μέτρα» και δεν μπορούν να προλάβουν το λαγό. Γιατί άραγε; Aν άφηνε κανείς τον εαυτό του να σκεφτεί ανεξάρτητα θα κατέληγε στην προφανή κυνολογική αλήθεια: οι τετράγωνες αναλογίες (του προτύπου που συνέταξε ο κύριος Μπασουράκος) είναι καταδικαστικές για το σκύλο-δρόμωνα. Όταν δε συνοδεύονται και από άλλες διαμαρτίες διάπλασης, σαφώς μένουν πολύ, πολύ πίσω οι σκύλοι…όχι απλώς στο κυνήγι, αλλά και κυνοτεχνικά!
Συμφωνεί μαζί μου ο Ε. Γενειατάκης και σε ένα άλλο σημείο της βιντεοταινίας: «είναι σπρίντερς» λέει για τους σκύλους που εκτρέφει. Σωστά, γιατί επέλεξε την εκτροφή ενός οξύμωρου σχήματος, δηλαδή σκύλων τετράγωνων για το κυνήγι του λαγού! Γι΄αυτό δεν ευθύνεται μόνον ο ίδιος, αλλά και ο κος Μπασουράκος, ο οποίος όμως ουδέποτε υπήρξε εκτροφέας και του οποίου τα θεωρητικά λάθη πληρώνει τώρα η πρακτική εκτροφή της φυλής…Ίσως γι΄ αυτό επιμένετε στο επίθετο «ιχνηλάτης»: διότι γνωρίζετε ότι αυτός ο σκύλος που εκτρέφετε κατά τις επιταγές του ψευδεπίγραφου προτύπου, αδυνατεί να δράσει ως λαγωνικός – το παραδέχεστε άλλωστε λέγοντας: «δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τον Κρητικό με τον Ελληνικό στη δίωξη»! Γιατί όμως; Μήπως γιατί ο Ελληνικός Ιχνηλάτης είναι μακρύς σκύλος; Μήπως γιατί υποβιβάστηκε έτσι στις μέρες μας ο ενδοξότερος λαγοθήρας της ελληνικής αρχαιότητας (ασύγκριτες ήσαν στο κυνήγι του λαγού οι Κρήσσες κύνες, συμφωνούν όλες οι πηγές) στον αποκλειστικό ρόλο του…σπάνιελ (ξεπεταχτή); Aν αυτό δεν λέγεται εκφυλισμός….!
Τον κύριο Ευάγγελο Γενειατάκη τον σέβομαι και τον εκτιμώ διότι είναι εκτροφέας και έχει κάνει πολλές αξιέπαινες και εθνικά σημαντικές προσπάθειες, σε δύσκολες εποχές. Γι΄ αυτό με όλο το σέβας του λέω, με την ιδιότητα του κριτή: Αγαπητέ Βαγγέλη, ο σκύλος που χρησιμοποίησες στην βιντεοταινία αυτή για να «εικονογραφήσεις» το πρότυπο του κυρίου Μπασουράκου, λυπάμαι, αλλά το Πρότυπο του Κ.Ο.Ε πολλώ μάλλον δικαιώνει, διότι:
Α) δεν είναι τετράγωνος!
Β) το στήθος του απέχει τουλάχιστο τέσσερα δάχτυλα πάνω από τον αγκώνα!
Γ) η λαγοποδία του «βγάζει μάτι»!
Aπορώ λοιπόν γιατί δεν βλέπεις και συ (και ο συντάκτης του «προτύπου» αυτού), ότι η πραγματικότητα είναι άλλη από αυτήν που θέλετε ανεπιτυχώς να εμφανίσετε! (Αλλά αν όντως δεν το βλέπεις, τότε εξηγείται και το πώς παρασύρθηκες…)
Προς τιμήν του, ο κύριος Ιωάννης Γενειατάκης έχει σχηματίσει την δική του, ανεξάρτητη και εμπεριστατωμένη άποψη για τη φυλή και την εκτροφή της. Το ένστικτο και η καλλιέργειά του τον έχει οδηγήσει να διαχωρίσει τη θέση και τις επιδιώξεις του, με τα ανάλογα αποτελέσματα: ως προς τον τύπο έχει παρουσιάσει άτομα διακεκριμένα. Τον διακρίνει μια εύλογη καλαισθησία και μια προτίμηση για τον εκλεπτυσμένο σωματότυπο του Κρητικού λαγωνικού που έχει γερά ιστορικά και άρτια γενετικά θεμέλια. Έχει χαράξει το δικό του δρόμο, που για μένα είναι ο σωστός, αλλά και γενικότερα πιστεύω σεβαστός και με αποδεδειγμένη ποιότητα.
Βεβαίως, όσοι κυνηγοί θέλετε απλά ένα «ξεφωλιαστή», δικαίωμά σας. Αλλά προτιμήστε κάποιαν άλλη φυλή (το οποιοδήποτε σπάνιελ π.χ., ταχύτατο, αξιόπιστο, με «διαολεμένη μύτη», παροιμιώδη εργατικότητα και πολύ πιο εύπλαστο χαρακτήρα…) και αφήστε τον Κρητικό σκύλο σε αυτούς που βλέπουν την αλήθεια και θέλουν να είναι ακέραιοι απέναντι στην φυλή και την ιστορία της.
Άλλος νόμος της φύσης είναι οι δύο αντίθετες ροπές: για επιμήκυνση – σύμπτυξη. Οι δύο αντίθετοι σωματότυποι (ο βραχυκεφαλικός και ο δολιχοκέφαλικός) εκφράζουν αυτές τις δύο αντίθετες ροπές, που πρακτικά σημαίνουν τα εξής: όταν εκτρέφουμε επιλέγοντας (συνειδητά ή όχι) χαρακτηριστικά σύμπτυξης (κοντή ράχη, κοντό ρύγχος, κοντά σκέλη κλπ) οδηγούμε το σκύλο προς τον βραχύ /συμπαγή σωματότυπο και το αντίθετο. (Παρατηρήστε πχ πως τα Μπόξερ με πολύ κοντό ρύγχος εμφανίζουν και ανάλογα βαρύτερο σκελετό από τα άλλα με την σωστή αναλογία 1/2). Ένας σκύλος με κοντά σκέλη θα έχει και ανάλογα κοντό λαιμό (βραχείς σπονδύλους) και ανάλογα κοντή ράχη κλπ. Μ΄ άλλα λόγια όσο εφαρμόζουμε την αρχή της επιβράχυνσης εφαρμόζουμε συγχρόνως και μια επιλογή (εν γνώσει μας ή όχι) προς άτομα συμπαγέστερα & βαρύτερα, χονδροειδέστερα, βραχυκεφαλικότερα. Σκεφθείτε λοιπόν την επίδραση που έχει αυτός ο νόμος σε ένα λαγωνικό σκύλο, αν ξαφνικά αρχίσουμε να επιλέγουμε (δια της εκτροφής) άτομα τετράγωνα σε αναλογίες, με κοντό ρύγχος και πέλματα γάτας (αυτός ο νόμος επιδρά και στη μορφή των πελμάτων, αφού ο μακρύγραμμος σκύλος έχει μακρά οστά, μακριές φάλαγγες). Εξηγούνται λοιπόν υπό το φως αυτού του νόμου κάποια δείγματα χονδροειδή, τετράγωνα, με βαρύ κεφάλι και σκελετό, τα οποία συνήθως συνοδεύονται και από χονδρό δέρμα, παχύ τρίχωμα και σωματικές αναλογίες κάθε άλλο παρά ταιριαστές σε φυλή που ο ρόλος της είναι η καταδίωξη θηράματος σαν το λαγό… Μακρύς και ταχύς (καταδιωκτικός) σκύλος (ή κυνίδης γενικότερα) με πέλματα γάτας δεν προκύπτει στη φύση γιατί αυτό είναι αντίθετο με τους φυσικούς νόμους και αν κάποια τέτοια μετάλλαξη ή πρόσμιξη παρουσιαζόταν θα ήταν τόσο ανεπιτυχής που θα εξαφανιζόταν. (Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του γατόπαρδου σαν παράδειγμα για το πώς ενεργεί η φυσική επιλογή: είναι μακράν το ταχύτερο αιλουροειδές και γι΄αυτό είναι και το μόνο που έχει διαφορετικά πέλματα από τα άλλα, το μόνο με νύχια που δεν είναι ανασταλτά, διότι του χρειάζεται αυξημένη πρόσφυση). Όσο μάλιστα πιο πολυσχιδής απαιτείται να είναι ο διώκτης (για απόδοση σε διαφορετικά εδάφη) τόσο και το πέλμα του προσαρμόζεται ανάλογα. Το πιο εργονομικό στην περίπτωση του Κρητικού είναι το ωοειδές, προσφέροντας πρόσφυση σε όλες τις επιφάνειες, ενώ τα δύο αντίθετα άκρα (γατοποδία, λαγοποδία) οδηγούν σε περιορισμό των δυνατοτήτων του. Κυττάξτε το πέλμα του Άφγκαν, που το σμίλευσε η φυσική προσαρμογή του στα οροπέδια: μεγάλο, μακρύ αλλά και πλατύ, ώστε να γαντζώνεται παντού, να «κολλάει» ακόμα και στην πέτρα και να μην βυθίζεται στην άμμο. Εξετάστε το πέλμα του Φάραω: ούτε γάτας ούτε λαγού αλλά κάπου στη μέση (ωοειδές), όπως και του Κρητικού, που στα ίδια εδάφη και στο ίδιο κλίμα αναπτύχθηκε.
Άλλο σοβαρό κυνολογικό λάθος του κυρίου Μπασουράκου, δια στόματος Ε. Γενειατάκη:
Ότι «το τραχύ έδαφος θέλει πέλμα μικρό»! Η φύση καταρρίπτει τον ισχυρισμό: στην πραγματικότητα, όλες οι φυλές σκύλων που ειδικεύτηκαν σε έδαφος που προσφέρει ελάχιστη πρόσφυση (τραχύ, ποικίλλο, ορεινό, ανώμαλο, βραχώδες και αμμώδες όπως της Κρήτης), ανέπτυξαν πέλμα ανάλογο, μεγάλο, οβάλ ή μακρύ, για μεγαλύτερη επαφή και επομένως ευστάθεια. Το Γκρεϋχάουντ μόνον έχει σχετικά μικρό πέλμα (σχήμα στρογγυλεμένο με μακριά δάκτυλα), γιατί εξελίχτηκε εκτροφικά για να τρέχει στα λιβάδια (και μάλιστα το σύγχρονο γκρεϋχάουντ, που εκτρέφεται για να τρέχει στις πίστες των κυνοδρομίων). Το Άφγκαν, αντίθετα, έχει πέλμα τεράστιο! Τα περισσότερα λεβριέ οπτικού εντοπισμού έχουν πόδι σε σχήμα λαγού και όλα έχουν μακριά δάκτυλα. Οι Ιταλικοί, Ιβηρικοί, αφρικανικοί λαγωνικοί χαρακτηρίζονται από περίπου λαγοποδία (οβάλ σχήμα, μακριά δάκτυλα). Ο σκύλος που πατάει «στα νύχια» στη γλιστερή πέτρα, πέφτει και σκοτώνεται!
Και μια κραυγαλέα αλήθεια που συνομολογείται στην βιντεοταινία (παρότι κάποιες «κορώνες» υψώθηκαν περί του αντιθέτου) δια στόματος όχι τυχαίου, αλλά του ιδίου του κυρίου Ευάγγελου Γενειατάκη: «όσο τον βλέπουνε το λαγό τον κυνηγάνε» οι Κρητικοί σκύλοι (αν δεν τον βλέπουν τα παρατάνε). Σας ερωτώ λοιπόν, είναι Ιχνηλάτης αυτός ή γνήσια Λαγωνίκα; Στη μύτη του βασίζεται περισσότερο ή στην όρασή του; (όποιος δώσει τη σωστή απάντηση έχει κατανοήσει αρκετά τη φυλή ώστε να μπορεί γίνει κριτής της…)
Ας σταματήσει λοιπόν, επί τέλους, η κατάφωρη παραποίηση της αλήθειας! Δεν μπορείτε να πείσετε κανέναν ότι το άσπρο είναι μαύρο, αργά ή γρήγορα θα χρησιμοποιήσει τα μάτια του και ο πιο αδαής και αφελής και θα δεί την αλήθεια που βρίσκεται εμπρός του και «φωνάζει»!
Ο πραγματικός εκφυλισμός
Το σύγχρονο εκφυλιστικό φαινόμενο της μετατροπής του Κρητικού σκύλου σε «ξεπεταχτή» οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι, κινδυνολογούντες προσχηματικά, βάζουν το κέφι τους και τον εγωισμό τους πάνω από τη φυλή, τσαλαπατώντας βάναυσα την ιστορία της και αδιαφορώντας για την απώλεια των ικανοτήτων της. Αν θέλουν ένα σκύλο για το ξεπέταγμα του θηράματος και μόνον, οι κυνηγοί που ενδιαφέρονται μόνον για το τσουκάλι τους και όχι για την αυθεντικότητα του σκύλου της Κρήτης, θα μπορούν να βολευτούν κάλλιστα και με ένα Κόκερ, όταν θα έχουν καταστρέψει τελείως τον Κρητικό Λαγωνικό. Οι άλλοι όμως θα πρέπει να αποφασίσουν, πριν να είναι πολύ αργά, αν θέλουν να αναλάβουν τις ιστορικές ευθύνες για το γεγονός ότι παρέλαβαν ένα Κρητικό λαγοθήρα από τους προγόνους τους και επί των ημερών τους τον μετέτρεψαν σε ένα σκύλο ανίκανο να αρθεί στο ύψος της καταγωγής του. Φυσικά, η αρνητική αυτή επίδραση δεν είναι σημερινό φαινόμενο άλλά ξεκίνησε από την εποχή που τα πυροβόλα όπλα ήρθαν να γίνουν η εύκολη λύση επί παντός θηράματος, αλλά οι σύγχρονοι κυνόφιλοι και εκτροφείς θα πρέπει να ζυγιάζουν τις ευθύνες των επιλογών τους χωρίς να παραβλέπουν αυτά τα σημαντικά για την ακεραιότητα του τύπου θέματα. Αν είναι αλήθεια το αξίωμα που λέει «δια του έργου στον τύπο» τότε θα πρέπει να είμαστε σαφείς και τίμιοι στο ερώτημα «ποιό είναι το αρχέγονο έργο της Κρητικής Λαγωνίκας»; Να ξεφωλιάζει το λαγό για το τουφέκι; Τότε οποιοσδήποτε σκύλος (ούτε καν καθαρόαιμος) μπορεί να το κάνει αυτό – αλλά δεν πιστεύω ότι αυτή είναι η αληθινή απάντηση…(Για το αν είναι μονάχα «ξεφωλιαστής» ο Κρητικός σκύλος, ας μιλήσουν αυτοί που κυνηγούν με γνήσια δείγματα και, μετά βδελυγμίας κυριολεκτικά, αρνούνται τον υποβιβασμό της πανένδοξης αρχαιόθεν «Κρήσσας» σε αυτή την κατάντια.) Οι εκ των άστεων ορμώμενοι κυνηγοί του σαββατοκύριακου με τα σουπερποζέ δίκαννα, καλά θα έκαναν να ακούσουν κάποιους παλιότερους. Είναι κατάντια επιτέλους και πρέπει κάποιος να το πεί, να ακούω σε κυνηγετικές βιντεοταινίες ότι ο Κρητικός σκύλος δεν είναι τίποτα παραπάνω από «καλός ξεφωλιαστής για να βοηθάει στο κυνήγι του λαγού»!!! Η άγνοια (για να μην πω τίποτα χειρότερο…) μετέτρεψε τον πρωταγωνιστή σε κομπάρσο! Καλά, αφήστε τους αρχαίους (ποιος τους θυμάται τώρα αυτούς…) αλλά να λησμονήσουμε κιόλας τον καθηγητή Μαρινάτο, φίλτατοι; Οι κυνηγοί υποτίθεται πως πρέπει να είναι θεματοφύλακες του εργασιακού ρόλου των καθαρόαιμων φυλών, όχι διαστροφείς του. (Όχι πάντα, θα μου πείτε, αν ρίξουμε μια ματιά και στο Πόιντερ – αλλά αυτό είναι «άλλου παπά ευαγγέλιο» και οι εθνικές μας φυλές θα πρέπει περισσότερο να μας απασχολούν, γιατί για αυτές έχουμε εμείς ακέραια την ευθύνη).
Αλλά επειδή και το αντίθετο ισχύει («δια της μορφής στο έργο»), επειδή το ίδιο έργο (λαγοθηρία) εξ-υπηρετείται από πολλές διαφορετικές και το ίδιο επιτυχείς τοπικά «συνταγές» (φυσικές & εκτροφικές-εξελικτικές προσαρμογές), δεν είναι έγκυρη βέβαια η υπεραπλούστευση «όποιος κυνηγά καλά είναι Κρητικός Λαγωνικός»! (Κυνηγά άριστα και η γάτα μου, αλλά!) Επομένως ο τύπος και η αποσαφήνισή του είναι εξ ων ουκ άνευ.
ΔΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣ ΑΤΟΠΟΝ ΑΠΑΓΩΓΗΣ
1. Ο όρος «λαγωνικοειδής» είναι ψευδεπίγραφος και κυνολογικά ανύπαρκτος, προφανώς δε αποτελεί συμβιβαστική επινόηση του συντάξαντος τον «Εθνικό Τύπο» του «Κρητικού Ιχνηλάτη», κου Μπασουράκου, στην απόπειρά του να «παντρέψει» τον τύπο του Μπασέντζι με τον τύπο του Κρητικού λαγωνικού. Στην θεωρητική κυνολογία παγκοσμίως ΔΕΝ υπάρχει κατηγορία «λαγωνικοειδών» η δε λέξη παραπέμπει ως έννοια σε τύπο μικτό, νοθογενή. Ενίοτε μόνον η λέξη χρησιμοποιείται ως επίθετο (“hound-like”) για να περιγράψει μορφές ημίαιμων σκύλων και έτσι προφανώς την συνάντησε ο κύριος Μπασουράκος, ο οποίος την αναβίβασε σε ορισμό τύπου!
2. Το Μπασέντζι ΔΕΝ είναι πρωτόγονος λαγωνικός, δεν είναι τύπος καταδιωκτικού σκύλου: είναι παρίας. Τι είναι ο παρίας (o “φτωχός συγγενής»); Είναι το “generic / yellow / semi-domesticated / street dog”. Είναι ο σκύλος στον οποίο θα καταλήγαμε αν ανακατεύαμε τα υπάρχοντα γονίδια από όλες τις φυλές και τους ημίαιμους και βγάζαμε τον μέσο όρο. Είναι ο πρωτόγονος νοθογενής και πολυμιγής σκύλος του δρόμου, τροφοσυλλέκτης, ημι-οικόσιτος, «ακαλλιέργητος» από τον άνθρωπο, που ζει στις παρυφές των πόλεων και των αγροτικών περιοχών σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Στο είδος αυτό (τύπου παρία) κατατάσσονται κυνολογικά το Μπασέντζι, ο σκύλος της Χαναάν, το Τελόμιαν, το Ρίτζμπακ της Ταϊλάνδης, ο «τραγουδιστής» σκύλος της Γουινέας, το Πόι της Χαβάης και άλλοι τοπικά διαμορφωμένοι πρωτόγονοι μιγάδες ή ποικιλλίες, που φυσικά είναι σκύλοι με όλα τα ένστικτα του σκύλου και ευκαιρίας δοθείσης κυνηγούν (όπως κυνηγούν και οι άγριοι κυνίδες). Το Μπασέντζι λοιπόν, ένας τύπος αφρικανικού παρία, υιοθετήθηκε στη Δύση (Ευρώπη και Αμερική) και καλλιεργήθηκε επιλεκτικά έτσι ώστε σήμερα να κατέχει διακαιωματικά την θέση της ιδιότυπης φυλής σκύλου (το «καθαρόαιμης» ή όχι σύμφωνα με την καθιερωμένη έννοια –του γενεαλογίου- είναι υπό συζήτησιν, αφού κατά καιρούς εισάγονται στην εκτροφή του πρωτογενείς σκύλοι από την Αφρική που η καταγωγή τους είναι άγνωστη). Το Μπασέντζι είναι μικρόσωμος και αρκετά συμπαγής τύπος, χωρίς έμφαση στην ταχύτητα (που ουδέποτε του χρειαζόταν). Κυνηγούσε ευκαιριακά (χρησιμοποιούμενο επίσης ως προειδοποιητικός φύλακας, ως τροφή όταν έλειπαν τα θηράματα, ως «ζωντανή θερμοφόρα» και ποιμενικός κλπ) μικρόσωμα και αργοκίνητα θηράματα με τη συμβολή των ιθαγενών στα πυκνά δάση (ζούγκλες) όπου η ταχύτητα είναι ανέφικτη και με ένα συνδυασμό διχτυών, παγάνας και χτυπημάτων της βλάστησης με ραβδιά, παρενόχλησης με γαυγίσματα και εφορμήσεις κλπ, το θήραμα εξαναγκαζόταν να βγει σε κάποιο ξέφωτο ή να ανέβει σε κάποιο δέντρο και από κει και πέρα η θήρευσή του γινόταν εύκολα από τους κυνηγούς με ακόντια, βέλη ή ρόπαλα. Το Μπασέντζι σπάνια θα συναντήσει λαγό και όταν τον συναντήσει, αδυνατεί να τον καταδιώξει και να τον συλλάβει γιατί η ταχύτητά του είναι περιορισμένη. Το πέλμα του Μπασέντζι είναι μικρό, στενό και ξεκάθαρα όχι εξελιγμένο για καταδίωξη σε απαιτητικά εδάφη. Επιπλέον, το Μπασέντζι δεν γαυγίζει (όπως και ο σκύλος της Γουινέας) αλλά εκφράζεται φωνητικά με ένα χαρακτηριστικό τραγουδιστό «γιόντελινγκ».
Ορισμένες παρατηρήσεις επί των λεβριέ
Παρότι ο Κρητικός λαγωνικός δεν είναι λεβριέ οπτικού εντοπισμού, αξίζει να ξεκαθαριστούν ορισμένες παρεξηγήσεις που βλέπω να επαναλαμβάνονται συχνά γι’ αυτό τον τύπο σκύλων, από ορισμένους που μιλούν για τα λεβριέ της Ομάδος 10 χωρίς να τα γνωρίζουν επαρκώς, αλλά τα χρησιμοποιούν ως αντιδιαστολή μιλώντας για τον Κρητικό λαγωνικό.
3. Ο αυθεντικός τύπος του λεβριέ (λαγοθήρα δρόμωνα οπτικού εντοπισμού, τ. «γκρέϋχάουντ») ΔΕΝ αναπτύχθηκε στις βροχερές πεδιάδες της Αγγλίας αλλά στην Μεσόγειο, τη Μικρά Ασία, την Εγγύς Ανατολή, τα μεσογειακά παράλια της Βορείου Αφρικής και την αρχαία Ελλάδα. Είναι τύπος που ευδοκιμεί σε εύκρατα-ξηρά κλίματα και χαρακτηρίζεται από μια γκάμα τοπικών προσαρμογών, από τις ορεινές έως τις πεδινές και όλες τις ενδιάμεσες. Οι πιο «πολυμορφικές» και επιτυχημένες εξελίξεις είναι οι τύποι που αποδίδουν σε μικτά εδάφη.
4. Ακόμη και το Γκρεϋχάουντ ρινιλατεί, ιχνηλατεί, οσμίζεται το εναέριο ίχνος και εμφανίζει πρωτόλειες «φέρμες», ξεφωλιάζει και φυσικά καταδιώκει (ναι, μην ξαφνιάζεστε! Σας διαβεβαιώ όχι από θεωρητική γνώση, αλλά επειδή έχω γκρεϋχάουντ & είναι μια φυλή με την οποία έχω ασχοληθεί επισταμένα στην Αγγλία. Διαθέτει δε πολύ καλή «μύτη» και αυτό και οι συγγενείς του, λυκοθήρες και ελαφοθήρες…) Γι΄αυτό ανέκαθεν τα γκρεϋχάουντ και τα ουίππετ καθώς και τα παράγωγά τους, εκτός από τη λαγοθηρία, χρησιμοποιούνταν από τους βρεττανούς αγρότες και κτηματίες για το ξεφώλιασμα και την εξόντωση βλαβερών τρωκτικών (ασβών κ.α.) που γέμιζαν τρύπες τα λιβάδια τους…
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΑΓΩΝΙΚΑ;
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, καλώ τους ενδιαφερομένους να αναλογιστούν το μέγεθος των αρνητικών επιπτώσεων που μπορούν σε σύντομο χρονικό διάστημα στη φυλή του Κρητικού Λαγωνικού, τα θεμελιώδη κυνολογικά σφάλματα που περιέχει το (ψευδεπίγραφο) πρότυπο που συνέταξε για τον «Κρητικό Ιχνηλάτη» ο κύριος Μπασουράκος (κυνολόγος ίσως, αλλά κυνοτέχνης εκτροφέας σίγουρα όχι). Το σκίτσο που συνοδεύει το πρότυπό του είναι (επιεικώς) μια καρικατούρα Μπασέντζι με επικολλημένη στο σώμα του την κεφαλή του αιγυπτιακού θεού Άνουβι και ουδεμία σχέσιν έχει με την πραγματικότητα-ούτε καν με τα δείγματα εκείνα που ο ίδιος έχει αναγνωρίσει!
Σφάλματα που συνοψίζω κατά σειρά σπουδαιότητος: τετράγωνες αναλογίες (άγνοια ή περιφρόνηση των δεδομένων που αφορούν στον σκύλο καταδίωξης, είτε ιχνηλάτης είναι, είτε λαγωνικός…), κοντό ρύγχος, γατοποδία, στήθος που κατέρχεται στους αγκώνες, χονδρά αυτιά και δέρμα κ.α. Αναρωτιέμαι, εκμυστηρεύθηκε σε κάποιον από όσους δέχονται ασυζητητί την «αυθεντία» του ο κύριος Μπασουράκος την αλήθεια, δηλαδή ότι το πρότυπο που συνέταξε είναι μια ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΗ απεικόνιση ενός σκύλου παρία και όχι ενός ικανού λαγοθήρα; (οι διαφορές τύπου και εργονομίας μεταξύ ενός παρία και ενός πρωτόγονου λαγωνικού είναι σοβαρότατες…) Ποιά από τα δείγματα λαγωνικών Κρητικών σκύλων που μας παρέδοσαν οι αιώνες (πάμπολλα τα ευρήματα – και δεν μιλώ για οποιαδήποτε απεικόνιση που εμφανίζει ένα τυχαίο σκύλο του δρόμου/παρία, αλλά απεικονίσεις σκύλων στο κυνήγι του λαγού) έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά; Ποία από τις ομοειδείς φυλές έστω; Ποιά από τα σημερινά δείγματα που έχουν σωστό τύπο Κρητικού σκύλου, παρουσιάζουν γατοποδία ή στήθος που κατεβαίνει στους αγκώνες; Γιατί ακόμη και οι αιγυπτιακοί (λαγωνικοί) σκύλοι στους οποίους υποτίθεται ότι στηρίχθηκε ο «εθνικός τύπος» του κου Μπασουράκου είναι μακρύγραμμοι δρόμωνες και όχι τετράγωνοι-συμπαγείς; Γιατί τα τυπικότερα άτομα της Κρητικής φυλής έχουν χρώμα ματιών που συνάδει με το χρώμα του μανδύα, ενώ κάποιοι μας επαναλαμβάνουν την αόριστη θεωρία ότι το χρώμα των ματιών πρέπει να είναι σκούρο; Γιατί τα δείγματα που μας δείχνουν έχουν στήθος που δεν κατεβαίνει μέχρι τους αγκώνες, ενώ εκείνοι λένε άλλα; (ασυνέπεια λόγου και εικόνας). Πώς και η ολοφάνερη λαγοποδία του σκύλου στην ταινία, μετατρέπεται λεκτικά σε γατοποδία, ή ο αποχρωματισμός της μύτης παραβλέπεται όταν το εν προκειμένω δείγμα ανήκει σε φιλικά προσκείμενα άτομα και το αντίστροφο, όπως καταγγέλουν Κρητικοί κάτοχοι σκύλων της φυλής; (ευθυκρισία και αντικειμενικότητα!)
Ο όψιμος φίλος του κυρίου Μπασουράκου και δριμύτατος κατήγορός του μέχρι πριν λίγα χρόνια, κύριος Νικόλαος Βαβουράκης, επεσήμαινε σε άρθρο του στην ΚΥΝΟΛΟΓΙΑ το 1995 (τεύχος 11, σελ. 58 κ.ε.) τις ευθύνες του πάλαι ποτέ μονάρχη της ελληνικής κυνοφιλίας όσον αφορά τον Ελληνικό Ιχνηλάτη και ανέφερε αρκετά κυνολογικά του σφάλματα, καυτηριάζοντας και τους περί αυτόν. Τους λόγους που άλλαξε “στρατόπεδο” ο κύριος Βαβουράκης και συνεργάζεται τώρα με τον κύριο Μπασουράκο και τον Π.Α.Σ.Υ.Π.Δ.Ι.Π. τους κατανοώ αλλά σίγουρα δεν είναι κυνολογικοί. Φαντάζομαι θα ήθελε και σήμερα να είχε μια σκύλα σαν την έξοχη (πολλοί την θυμούνται με θαυμασμό και εγώ επίσης) «Πετούσα» του και την κόρη της τη «Ρογαλίδα» ή τον ραβδωτό εγγονό της «Πετούσας» (βλ. φωτό στο ίδιο τεύχος της «Κυνολογίας», σελ. 63) αλλά φαντάζομαι ο κύριος Μπασουράκος τα μεν δύο θα τα «έκοβε» στην αναγνώριση λόγω χρώματος (όπως έχει κάνει με πολλά άξια δείγματα, χωρίς να έχει ούτε ένα ίχνος ιστορικών ή άλλων στοιχείων που να δικαιολογεί αυτόν του τον επιλεκτικό αυθαίρετο «δαλτωνισμό». Απλώς επαναλαμβάνει εαυτόν όπως τότε που, επίσης αυθαίρετα, απεφάσισε ότι ο ελληνικός ιχνηλάτης δεν δικαιούται να είναι τρίχρωμος, παρά το γεγονός ότι όλοι του οι συγγενείς και επίγονοι φέρουν αυτό το αυθεντικό και αρχαιότατο, σε σημείο που έχει χαρακτηρισθεί «ιχνηλατικό» χρώμα, δηλ. μαύρο-πύρινο-άσπρο!) και την Πετούσα θα την απέρριπτε φαντάζομαι επιπλέον και διότι δεν ήταν ορθόωτη, χωρίς να λάβει υπ΄ όψιν του ούτε τις κυνηγετικές ούτε τις άλλες (αναμφισβήτητες) ανατομικές αρετές της…
Και κάτι ακόμα, πάνω στο θέμα του χρώματος.
Α) Όλες οι πρωτόγονες φυλές έχουν μεγάλη χρωματική γκάμα και αυτό είναι στοιχείο του ευρύτατου γονιδιακού τους πλούτου, πολύτιμου για την εκτροφή. Ο αποκλεισμός κάποιων χρωμάτων επισύρει τη συρρίκνωση της γονιδιακής ποικιλλότητας, κάτι που σε μια φυλή με τόσο μικρό και τοπικά περιορισμένο πληθυσμό θα ήταν κυριολεκτικά καταστροφικό. Το ότι τα πολλά χρώματα «μπερδεύουν» την εκτροφή είναι φαιδρό επιχείρημα. Πώς την μπερδεύουν, σε τι την μπερδεύουν και γιατί;
B) Η προτίμηση στο λευκό και «ισαβέλειο» χρώμα δεν είναι τίποτε άλλο παρά προσωπικό γούστο (για να μην πω ότι ο κύριος Μπασουράκος πάει έτσι να επιβάλλει ένα «μονοπώλιο» χωρίς καμμία κυνοτεχνική βάση να στηρίζει τον συγκεκριμένο ισχυρισμό! Απλά, επαναλαμβάνει το «κυνήγι μαγισσών» που επέβαλλε κατά του τρίχρωμου ελληνικού ιχνηλάτη, περιφρονώντας κάθε κυνολογικό στοιχείο περί του αντιθέτου).
Γ) Η πραγματικότητα συνηγορεί προς τα σκούρα χρώματα, τα οποία είναι πολύ πιο ευδιάκριτα στο εκτυφλωτικό φως της Κρήτης. Το λευκό και το ισαβέλειο επενεργούν σαν φυσικό καμουφλάζ με φόντο την πέτρα, τη σκληρή λιακάδα, τα βραχώδη ορεινά, την ώχρα και τα ανοιχτόχρωμα γαιώδη εδάφη, αντίθετα με το (πανάρχαιο) ραβδωτό π.χ., ή το μαύρο. Ας μην κάνουμε τις (θεμιτές ωστόσο) προτιμήσεις μας ευαγγέλιο! Δεκτές στα πλαίσια ατομικού εκτροφικού προγράμματος, αλλά όχι ως αποκλειστικοί κανόνες. Περισσότερη αντικειμενική παρατήρηση, ανεξάρτητη και συνετή σκέψη και λιγότερη αυθαιρεσία και μισαλλοδοξία, θα ωφελούσε πολύ τη φυλή!
Καλό λοιπόν θα ήταν, οι όποιοι επικριτές του ΚΟΕ και του προτύπου του ΚΟΕ να το μελετήσουν προσεκτικά και να λάβουν υπ΄όψιν τους τα παραπάνω, πριν πέσουν στην παγίδα να εμφανιστούν το ίδιο ανιστόρητοι και κυνολογικά-κυνοτεχνικά «άσχετοι» (για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του κυρίου Περράκη, ο οποίος δεν με έπεισε ότι είναι «σχετικός», με την αγενώς επικριτική αλλά όχι εποικοδομητική επιστολή του) με τους καθοδηγητές τους. Προκειμένου να ασκεί κανείς κριτική θα πρέπει τουλάχιστον να έχει γνώσεις πέραν των εμπειρικών & επιφανειακών εντυπώσεων και εν πάσει περιπτώσει περισσότερες από αυτές που διαθέτουν εκείνοι τους οποίους αποπειράται να ελέγξει.
“Ιδού η Ρόδος…”
Καλώ επομένως όλους όσους ενδιαφέρονται να εκφράσουν άποψη ουσιαστική & εφαρμόσιμη επί του Κρητικού Λαγωνικού και έχουν τη σχετική κατάρτιση και εμπειρία, να επικοινωνήσουν με τον Κ.Ο.Ε, να ενημερωθούν για το πώς γίνεται κανείς κριτής, να μελετήσουν την σχετική ύλη (κανονισμοί, ανατομία, μορφολογία, κινησιολογία, γενετική, αξιολόγηση κλπ) και αφού περάσουν τις γραπτές και πρακτικές εξετάσεις, να μας δώσουν τα φώτα τους εκ των έσω, μέσα από τους στίβους και όχι αβασάνιστα και στο απυρόβλητο, εκτός αυτών. Διότι έτσι και μόνον έτσι, δηλαδή έχοντας ενημερωθεί για το τι σημαίνει και τι προδιαγραφές χρειάζονται να είναι κανείς κριτής, συνειδητοποιεί κανείς την κατευθυντήρια σημασία και την ανάλογη ευθύνη του έργου αυτού αλλά και των επιλογών του στους στίβους και αποφασίζει αν έχει την πνευματική & ηθική ικανότητα και τα «κότσια» να μπει στη θέση αυτού που κρίνει αλλά και κρίνεται (άλλοτε καλοπροαίρετα, άλλοτε όχι) – από όλους τους σύγχρόνους του αλλά και από την Ιστορία. Το «σπορ» του κατακρίνειν είναι δημοφιλέστατο στην Ελλάδα αλλά η εποικοδομητική κυνολογική & κυνοτεχνική κριτική προέρχεται μόνον από άτομα που διαθέτουν περγαμηνές στο έργο της εκτροφής και γνώση του αντικειμένου – δηλαδή από ανθρώπους που έχουν την απαραίτητη παιδεία για να γίνουν και οι ίδιοι κριτές, όχι από θεωρητικούς και «παράγοντες» που επιδιώκουν απλώς την αυτοπροβολή τους, ή επιχειρούν να προστατεύσουν οποιαδήποτε προσωπική τους επιδίωξη, ούτε από καλοπροαίρετους έστω απολογητές άλλων, που αναμασούν ανακρίβειες και διαιωνίζουν τερατολογίες κάποιων καινοφανών «μελετητών» (όπως ο κύριος Μπασουράκος, «ενός ανδρός αρχή» και ο «μόνος εν Ελλάδι κυνολόγος»! «Στην Ελλάδα είσαι ότι δηλώσεις» πρωτοείπε ευφυώς ο Γ.Τσαρούχης… Ο οποίος κυνολόγος, ειρήσθω εν παρόδω, επί 50ετία δεν είχε αντιληφθεί την ύπαρξη του Κρητικού λαγωνικού, μέχρι που εκλήθη να…«σώσει» την φυλή…από τον Κ.Ο.Ε! Δηλαδή από το μόνο έγκυρο και ανεγνωρισμένο στη χώρα μας κυνολογικό όργανο, που εξασφάλισε στη φυλή πανεθνική κατοχύρωση και στο μέλλον έχει την δυνατότητα να την κατοχυρώσει και διεθνώς!) Απορώ πώς κατορθώνει ακόμα ο κύριος Μπασουράκος να πείθει ευφυείς ανθρώπους να εγγράφουν σκύλους στα παντελώς άκυρα, από το 1971 και μετά, ΕΒΑ & ΕΒΚ (στα οποία κάποτε -δεν ξέρω αν γίνεται και σήμερα- εγγράφονταν & αναγνωρίζονταν σκύλοι με την απλή επίδειξη ή και ταχυδρομική αποστολή…φωτογραφίας!).
Οι πραγματικοί κίνδυνοι
Ο πληθυσμός των Κρητικών λαγωνικών σήμερα, που έχει υποστεί τόσες ζημιές (ήδη από την κατάρρευση του Κρητο-μυκηναϊκού πολιτισμού που τον έκανε κοινό κτήμα όλων των άλλων ελλαδικών περιοχών με τις επακόλουθες προσμίξεις και την απομάκρυνση από τον αυτόχθονα γονότυπο, την τουρκοκρατία, την θανάτωση και τον ευνουχισμό πολλών δειγμάτων, την τυχαία & πρόχειρη εκτροφή, την πολυχρηστική οικονομία και τις άλλες αιτίες που σπρώχνουν τον τύπο πίσω, στο γονιδιακό χωνευτήρι του τύπου παρία), είναι πολύ μικρός και ως κάποιο βαθμό συγγενικός. Επομένως, κατά την προσωπική μου άποψη, η αναγνώριση πρωτογενών δειγμάτων δεν θα πρέπει να δίνει πρωταρχικό βάρος σε επιφανειακά γενικά χαρακτηριστικά (αυτιά, ουρές, χρώμα = κοινά ακόμα και σε νοθογενείς πληθυσμούς τύπου παρία) αλλά στα δομικά χαρακτηριστικά τύπου που καθορίζουν το σωματότυπο του πρωτόγονου λαγωνικού και είναι θεμελιώδους σημασίας για το κυνήγι (αναλογίες κεφαλής και σώματος, μορφή οστού, μορφή μυών, δομή & επιμέρους μορφή σκελετού, σχετικά μήκη μακρών οστών, ποιότητα τριχώματος, δέρμα κλπ). Ο αποκλεισμός δε κάποιων φαινοτυπικά αξιόλογων ατόμων από την αναγνώριση και την πρώτης γενιάς αναπαραγωγή χωρίς σοβαρές ενδείξεις, θα ήταν στο παρόν στάδιο εγκληματική ενέργεια για μια φυλή που βρίσκεται σε τόσο ευαίσθητη φάση. Η γενική συνοχή και ποιότητα είναι πολυτιμότερες από την έμφαση στο τάδε ή το δείνα επιπολής χαρακτηριστικό, το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί με την συστηματική εκτροφή. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι έχουμε την πολυτέλεια στη συγκεριμένη φάση «να βλέπουμε το δένδρο και να χάνουμε το δάσος». Ας μην ξεχνάμε ότι τα γονίδια είναι αόρατα δια γυμνού οφθαλμού και αυτό που «πετάμε» σήμερα στον Καιάδα μπορεί να είναι γενετικά πολύτιμο αλλά να χαθεί ανεπιστρεπτί, αν επιδεικνύουμε αυστηρότητα χωρίς σύνεση μόνο για το θεαθήναι. Σας υπενθυμίζω την πράγματι αξιέπαινη προτροπή του κυρίου Βαβουράκη, Προέδρου του Ο.Φ.Κ.Ι**, (του οποίου ήμουν ιδρυτικό μέλος) πριν προσελκυσθεί από το «μέλι» των άνευ αντικρύσματος για τη φυλή και άκυρων αναγνωρίσεων και βραβείων του αποπεμφθέντος από την Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία Ε.Κ.Ο, την εποχή δηλαδή που τα άρθρα του δεν χαρακτηρίζονταν από κινδυνολογία, αμετροέπειες και απειλές, αλλά από φρόνηση: “σήμερα 10-20 σκυλιά, αργότερα θα γίνουν 50-100, η φυλή σώθηκε. Μέσα στα πολλά και καλά κυνηγόσκυλα θα αναζητήσουμε τις επιθυμητές λεπτομέρειες. Όρθιο αυτί, ουρά κουλούρι, σκυλιά χωρίς πισώνυχο. Αν αρχίσουμε ανάποδα θα είναι λάθος”. Και πιο κάτω: “εμείς δεν έχουμε ανάγκη να στέλνουμε σκίτσα και πομπώδη λόγια και αμφιβόλου ποιότητας κουτάβια στην Πελοπόννησο, την Εύβοια ή τη Χίο, για να δημιουργήσουμε άλλες φάμπρικες παραγωγής και εμπορίας άλλων υποβαθμισμένων ζώων που θα καταλήξουν στους δρόμους». Σοφά λόγια, κυνηγού και κυνόφιλου με αγάπη για τη φυλή! Τα θυμάσαι κυρ-Νίκο; Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε και για να μη συνεχίσουμε να επαληθεύουμε το ρητό «δυό Έλληνες – τρεις γνώμες», καλά θα κάνουμε να θυμηθούμε αυτά που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν και να σταματήσουμε το προσφιλές ιδίωμα της φυλής που είναι η «διαφωνία για την διαφωνία». Εκτός από την κοινωνία μας, υποφέρει και η κυνοφιλία μας από τον απομονωτισμό και τη μισαλλοδοξία…αλλά και η Κρήτη από στενοκεφαλιά! (των παρόντων εξαιρουμένων πάντοτε). Παράδειγμα φατριασμού δεν είναι, μόλις ο Κ.Ο.Ε έπραξε επιτέλους θετικά για τη φυλή, να δέχεται επικρίσεις από τους «Μπασουρακικούς»; Μόλις έγινε η έκθεση στα Χανιά («παίρνοντας μπρος» και πάλι κυνολογικά η Κρήτη μετά από χρόνια) και θριάμβευσε επί πατρίου εδάφους μια Κρητική Λαγωνίκα, αντί να πουν μπράβο, κάποιοι γκρίνιαξαν και πήγαν να μετατρέψουν σε αντι-συγκέντρωση την «έκθεση» με τον κο Μπασουράκο στο Ηράκλειο…Θα πρέπει να το αντιληφθούν όλοι, η φυλή ανήκει σε όλο τον κυνόφιλο κόσμο, είναι Κρητική αλλά και Ελληνική και διεθνής κληρονομιά που δεν μπορεί εγωιστικά να την κλείσει στο τσεπάκι του κανείς…Ζήτω η «Γαία» λέω εγώ και όλοι οι απανταχού φίλοι του Κρητικού Λαγωνικού – «και εις ανώτερα» εύχονται όλοι οι υγιώς σκεπτόμενοι κυνόφιλοι στην αγαπημένη Κρητική φυλή. Μπράβο στο όμορφο κυνηγόσκυλο λοιπόν και στην άξια «Αριάδνη» και σ΄ όλα τα άλλα που καμαρώνουμε και θα καμαρώσουμε, Έλληνες και ξένοι κυνόφιλοι, στις πανελλήνιες και διεθνείς έγκυρες διοργανώσεις υπό την αιγίδα του Κ.Ο.Ε. Και οι ζηλόφθονοι μικρόψυχοι ας σιγήσουν. Ζούμε ιστορικές στιγμές…
Επιπλέον, επειδή οι γνωρίζοντες έστω και λίγο από εκτροφή και δη πρωτόγονων φυλών ξέρουν ότι «από αγκάθι βγαίνει ρόδο και από ρόδο βγαίνει αγκάθι», αναδεικνύεται σοφότατη η δομή του συστήματος αναγνώρισης 3 βαθμίδων του Κ.Ο.Ε που, αποτελούμενη από 3 γενιές (ΒΕΑ1-ΒΕΑ2-ΒΕΑ3) δίνει την δυνατότητα βαθμιαίου ξεκαθαρίσματος του γενετικού υλικού βάσει αποδόσεως -των απογόνων δηλαδή- ακόμα και στην τρίτη γενιά, με αυξανόμενη αυστηρότητα βεβαίως. (Και τονίζω, άλλο αναγνώριση πρώτης γενιάς, άλλο κριτική αξιολόγηση έκθεσης). Αυτό είναι ένα πολύ ρεαλιστικότερο και λειτουργικό σύστημα από την -πολύ πιο επικίνδυνη- εφ΄άπαξ αναγνώριση του αρχικού προγονικού ζεύγους (δεν γνωρίζω αν το σύστημα του κυρίου Μπασουράκου υποβάλλει στην διαδικασία αναγνώρισης τους απογόνους των προγονικών ζευγών).
Πιστεύω ότι όσοι διαθέτουν τις γνώσεις να κατανοήσουν σε βάθος το Πρότυπο του Κ.Ο.Ε για τον Κρητικό Λαγωνικό θα αναγνωρίσουν την κυνολογική του αρτιότητα και συγχρόνως τον εναρμονισμό του με τον αυθεντικό τύπο της φυλής. Το «πόνημα» του κυρίου Μπασουράκου μάλλον γράφτηκε στο πόδι και, έχοντας διαβάσει εκατοντάδες πρότυπα άλλων φυλών, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, χαλαρά βασισμένο σε πλαίσια άλλων προτύπων πρωτόγονων φυλών, βεβαρημένο από ανακρίβειες και αντιφάσεις τύπων, που κάθε άλλο παρά περιγράφει το ιδεατό Κρητικό λαγόσκυλο όπως μας το παρέδωσε η Ιστορία. Όσο για τις ομοειδείς φυλές, κυττάξτε τα Φάραω, Ιμπίθαν, Τσιρνέκι, Ποντένκι κλπ, κυττάξτε και τους αρχαίους αιγυπτιακούς, κρητικούς, ελληνικούς σκύλους και βρείτε την απάντηση στο ερώτημα αν έχει (ιστορική) συνέχεια ή συνέπεια το όψιμο προϊόν του «μόνου εν Ελλάδι κυνολόγου»…Βέβαια αν κάποιος δεν διαθέτει αυτό που λέμε «μάτι» (το οποίον απαιτεί και καλλιέργεια βεβαίως) το ερώτημα είναι κατά πολύ αδύνατον να απαντηθεί: φαίνονται οι αποκλίσεις τύπου αν ο θεατής δεν έχει κυνολογική παιδεία και εμπειρία; όχι βέβαια! (για παράδειγμα, μου πήρε πολλά χρόνια μελέτης, σχεδίων και παρατήρησης εν στάσει και εν κινήσει, να κατανοήσω την περίπλοκη λειτουργία του πρόσθιου συστήματος του σκύλου-του δυσκολότερου ίσως υποσυνόλου στο σκελετομυϊκό του σύστημα- και τα σφάλματά του, από τύπο σε τύπο). Φαίνονται άραγε χωρίς να έχεις προηγουμένως σπουδάσει το αντικείμενο, οι διαμαρτίες διάπλασης; ακόμα και εκτροφείς πολυετούς ενασχόλησης φαίνεται πως δεν βλέπουν πόσο κυρίαρχα είναι στα άτομα που εκτρέφουν κάποια συγκεκριμένα, επίμονα ελαττώματα (παρατηρήστε τα πρόσθια σκέλη ορισμένων συγγενικών Κρητικών λαγωνικών π.χ. και θα δείτε τους ίδιους αγκώνες – που στρέφονται προς τα έξω – , τα ίδια πέλματα – που γυρίζουν προς τα έξω κι’ αυτά, γιατί λόγω των αγκώνων τα μετακάρπια στρέφονται προς τα μέσα για να αντισταθμίσουν την έλλειψη ισορροπίας, κλπ, κλπ.) Γι΄ αυτό δεν αρκεί η εμπειρική – επιφανειακή γνώση που λέει « ο σκύλος είναι καλός στο κυνήγι» (υποκειμενικά) αλλά η εξειδικευμένη, που ζυγιάζει όχι μόνο πώς είναι «χτισμένος» ο σκύλος ώστε να καταβάλλει την λιγότερη δυνατή προσπάθεια στο κυνήγι του, αλλά και ποιά είναι τα ιδιότυπα χαρίσματά του ώστε να κυνηγά τυπικά σύμφωνα με τη φυλή του (και γι αυτό πρέπει να έχουμε σαφή και ξεκάθαρη άποψη για τον αυθεντικό τύπο του σκύλου, διότι άλλος ο απλός ξεφωλιαστής, άλλος ο ιχνηλάτης, άλλος ο λαγωνικός τύπου δρόμωνα, άλλος ο πρωτόγονος σκύλος δίωξης του λαγού και άλλο ο σκύλος «λίγο απ΄όλα και καλός σε τίποτα» – παρίας…)
Ποια είναι η μέγιστη αντίρρηση του κου Μπασουράκου για την ονομασία «λαγωνικός»; Ότι «απαγορεύεται το κυνήγι με λαγωνικούς»! Είναι σοβαρό & υπεύθυνο κυνολογικό επιχείρημα αυτό; Και αν αύριο απαγορευτεί το κυνήγι με ιχνηλάτες, τι θα πρέπει να κάνουμε-να μετονομάσουμε τον ελληνικό ιχνηλάτη σε σκύλο φέρμας; (Να βαφτίσουμε το κρέας ψάρι δηλαδή, για να μπορούμε να το τρώμε και σε περιόδους νηστείας, όπως έκαναν οι κουτοπόνηροι καλόγεροι;)
Aφήστε πια το σχεδόν τρισέλιδο πόνημά του όπου «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την μιγαδοποίηση του κρητικού σκύλου»: μετά από μια σύντομη σχετική αναφορά, ακολουθούν δύο σελίδες για…πέρδικες! Μήπως έχει πλέον χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα ο σοφός κυνολόγος; Μήπως λέω, (προϊούσης της ηλικίας του ανδρός γαρ), θα πρέπει να είναι λιγότερο φανατικοί και παρωπιδοφόροι όσοι ακόλουθοι του έχουν απομείνει;
Έχουν παρέλθει τόσες δεκαετίες από την έσχατη επαφή του μονοπρόσωπου Ε.Κ.Ο με τα κυνολογικά δρώμενα στον υπόλοιπο κόσμο, ώστε προφανώς δεν έχει ενημερωθεί για το γεγονός ότι τα πρότυπα πάνω στα οποία βασίστηκε κάποτε ο κος Μπασουράκος για να συντάξει τον «Εθνικό Τύπο» του Ελληνικού Ιχνηλάτη θεωρούνται πλέον από σας κορυφαίους κυνολόγους του πλανήτη (και την επιστημονική επιτροπή σας Διεθνούς Κυνολογικής Ομοσπονδίας) ως απηρχαιωμένα και παρωχημένα «μοντέλα». Μάλιστα κύριε Μπασουράκο, μπορείτε συλλήβδην να ψέξετε όλους σας κυνολόγους του κόσμου για άγνοια, ασχετοσύνη και κατωτερότητα σε σύγκριση με την δική σας επιστημοσύνη, διότι κατήργησαν το μοντέλο προτύπου που περιλαμβάνει «πόιντ σύστεμ» (βαθμολογικό σύστημα σημείων) και τις χιλιοστομετρικές σωματομετρήσεις, ως αντιεπιστημονικές & επιζήμιες μεθόδους αξιολόγησης σκύλων! (Διότι οποιοσδήποτε «άσχετος»***, με εργαλείο ένα τέτοιο πρότυπο, μπορεί να κατακρεουργήσει άτομα ποιότητας επειδή τα βρήκε λειψά στο χιλιοστό και να αναδείξει χρυσές μετριότητες, βλέποντας το δέντρο και χάνοντας το δάσος. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο προσόν του κριτή είναι αυτό που ονομάζουμε «μάτι», μια έμφυτη αίσθηση σας αρμονίας, του μέτρου και σας ποιότητας, ή οποία ή υπάρχει εγγενής στον άνθρωπο οπότε μπορεί να καλλιεργηθεί, ή όχι. Αν λείπει, καλύτερα να ασχοληθεί κανείς με κάτι άλλο, διότι οι κριτές χωρίς αυτό το προσόν επιφέρουν περισσότερη ζημιά σας σκύλους απ΄ οποιονδήποτε άλλο δυσμενή παράγοντα…) Πριν βιαστείτε να κατακεραυνώσετε όλους τους άλλους κυνολόγους για την ασχετοσύνη τους, σας υπενθυμίζω ότι οι περισσότεροι από αυτούς έχουν διατελέσει τουλάχιστον εκτροφείς με κάποιες περγαμηνές επιτυχίας και γνώση του αντικειμένου εκ των έσω (όχι μόνον δηλαδή από θεωρητικής καθέδρας), πριν αποτολμήσουν να αναλάβουν το έργο του καθοδηγητή όλων των κυνοτρόφων της χώρας τους! Αλλά είναι φυσικό παρεπόμενο «στους τυφλούς να βασιλεύει ο μονόφθαλμος», στη χώρα όπου επικρατεί το «είσαι ότι δηλώσεις»…Αν ίσχυαν οι αφελείς υπεραπλουστεύσεις που υπερασπίζεστε με την λογική των εκατοστόμετρων στον «εθνικό τύπο» σας αγαπητέ, επί παραδείγματι ότι όσο μακρύτερος ο ρινικός κάλαμος τόσο περισσότερα οσφρητικά κύτταρα χωράει, άρα τόσο καλύτερη όσφρηση έχει ο σκύλος, τότε την καλύτερη όσφρηση στον κόσμο θα την είχε το…Μπορζόι, ενώ το Σπρίνγκερ σπάνιελ ή το Μπλαντχάουντ θα έμεναν πολύ πίσω ως ανιχνευτές (αφήστε που θα ήταν αδύνατο στο Μπόξερ να κάνει –και πολύ επιτυχημένα μάλιστα- ιχνηλασία)! Το πόσα οσφρητικά κύτταρα «στριμώχνονται» στην κάθε δοθείσα «μύτη» σκύλου, πώς κατανέμονται και (το κυριότερο) τι ποιότητας είναι αυτά (τι οσφρητική ικανότητα και απόδοση έχουν – πώς δηλαδή λειτουργούν) αποφασίζεται από το κληρονομήσιμο μοτίβο κάποιων συγκεκριμένων γονιδίων και όχι από την αύξηση ή τη μείωση των εκατοστών μήκους του ρύγχους του…(Όσο για τον ισχυρισμό ότι όσο μεγαλύτερη η εγκεφαλική κάψα, τόσο πιο έξυπνος ο σκύλος…τον αφήνω ασχολίαστο! Ποταμοί μελάνης έχουν χυθεί επί χάρτου για το πολύπλοκο θέμα της ευφυίας ανθρώπων αλλά και σκύλων, για όσους θέλουν να πληροφορηθούν σοβαρά επ΄ αυτού και δεν παρασύρονται από γελοίες υπεραπλουστεύσεις και ανακρίβειες).
Σημασία στην Ουσία
Εν κατακλείδι θα ήθελα να προειδοποιήσω τους φίλους και εραστές του αυθεντικού σκύλου της Κρήτης ότι, κατά την ταπεινή μου άποψη, η φυλή διατρέχει τον κίνδυνο ενός πισωγυρίσματος: δηλαδή με κάποιες επιλογές (ακόμα και καλοπροαίρετες, αλλά από άγνοια) η εξέλιξη της Κρητικής Λαγωνίκας κινδυνεύει να στραφεί προς τα πίσω, προς τον τύπο του παρία (χρησιμοποιώντας δείγματα αμφίβολου σωματότυπου, σύμφωνα με τις επιταγές του Μπασουρακικού «προτύπου», συμπαγή, τετράγωνα, βαριά & επομένως βραδυκίνητα, με απότομο «στοπ» -ρινομετωπική γωνία- και συναφή χονδροειδή χαρακτηριστικά, χονδρό δέρμα και μεγάλα αυτιά, αντί του σωστού, μικρού, ευκίνητου αυτιού-είναι πιο σημαντικό το αυτί νάναι μικρό, λεπτό, εύστροφο, παρά τελείως ή μόνιμα όρθιο! (Είναι γνωστό δε ότι αν δοθεί λίγη προσοχή στα αυτιά κατά το κρίσιμο στάδιο της αλλαγής από τα νεογιλά δόντια στα μόνιμα, όλα τα αυτιά που έχουν τη δυνατότητα να σηκωθούν σηκώνονται, έστω και με λίγη βοήθεια, σε αντίθεση με το τι συμβαίνει αν τα αφήσουμε στην τύχη τους, όπως κάνουν οι περισσότεροι). Η εμμονή σε κάποιο από αυτά τα χαρακτηριστικά – γατοποδία π.χ., ή ο αποκλεισμός κάποιων αρχαίων χρωμάτων – μπορεί να στερήσει τη φυλή από πολύτιμα «αίματα» αυθεντικών ατόμων και να συρρικνώσει ακόμα περισσότερο το γονότυπό της. Ρίξτε μια ματιά στα «υποπροϊόντα» του Μπασέντζι που επισυνάπτω ή στους σκύλους της Χαναάν, για να καταλάβετε τι εννοώ.
Δεν αρκεί να εκτρέφει κανείς Κρητικούς Λαγωνικούς κατά το προσωπικό του γούστο, πρέπει να αντιληφθεί τι είναι τυπικό και τι όχι για τη φυλή. Ακόμα και οι φερόμενοι ως γνώστες, υποπίπτουν σε σφάλματα «προδοτικά» θα μπορούσα να πω, όταν επαναλαμβάνουν τις κωμικές απόψεις του τύπου «ο σκύλος δεν μπορεί να αναπνεύσει αν το στήθος του δεν φθάνει μέχρι τους αγκώνες»! Ε, τότε, ούτε το Ιμπίθαν αναπνέει…(Αν βρείτε εσείς πρωτόγονη λαγωνική φυλή με στήθος που να κατεβαίνει στους αγκώνες χωρίς να μειώνεται η ταχύτητά της, θα έχετε ανακαλύψει ένα αξιοπερίεργο και μοναδικό κυνολογικό παράδοξο, αγαπητέ κύριε Βαβουράκη. Αλλά φοβούμαι ότι σας παρέσυρε στην συγκεκριμένη ανοησία ο «δόκτωρ», ο οποίος έχει πολλές δεκαετίες να εξέλθει από το κυνολογικό του άβατον και να επισκεφθεί κυνολογικές διοργανώσεις του εξωτερικού, οπότε μάλλον αποκλείεται να έχει δει ζωντανά τις ξένες φυλές επί των οποίων αποφαίνεται…εξ’ αποστάσεως, ή μέσα από κάποια απηρχαιωμένα συγγράμματα & σχέδια, συμπαρασύροντας στην ίδια άσοφη συνήθεια και εσάς.) Αυτά τα τραγικά λάθη γίνονται όταν εφαρμόζουμε αδιάκριτα κανόνες «δανεικούς» από άλλους σωματότυπους. Φυσικά, όταν ο σκύλος είναι βραχύσωμος & συμπαγής, τα όργανά του θα πρέπει να διαταχθούν όχι σε μήκος, αλλά σε βάθος και εύρος, οπότε αν μετατρέψουμε τον Κρητικό σκύλο σε Μπασέντζι, εφαρμόζονται οι αρχές της επιβράχυνσης (και της επιβράδυνσης, βεβαίως!). Αν αυτή είναι η επιλογή σας…..
Η αξιολόγηση στην εργασία
Για να μην έχουμε τέτοιες δυσάρεστες οπισθοδρομικές εξελίξεις, πιστεύω ότι οι γεννήτορες θα πρέπει να δοκιμάζονται για τις σωματικές κυρίως αρετές τους στο κυνήγι (και λέγω κυρίως διότι ένας γονιός με μέτρια κυνηγετική συμπεριφορά, αλλά δομικά ικανός, και πιο αποτελεσματικός εργονομικά είναι, αλλά και περισσότερες πιθανότητες έχει να δώσει απογόνους κυνηγετικά άξιους, γιατί η συμπεριφορά είναι πολύ λιγότερο κληρονομική (ειδικά από τον πατέρα στα παιδιά του) από ότι τα σωματικά χαρακτηριστικά και υπόκειται σε εξωγενείς παράγοντες – ανθρώπινα σφάλματα, ατυχείς συνθήκες μεγαλώματος, έλλειψη εμπειριών κλπ). Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να επικεντρώνεται κυρίως στην ευκολία με την οποία ο σκύλος τρέχει αψηφώντας τις εδαφικές δυσκολίες, τη σωματική του ευλυγισία και μυϊκή διάπλαση, την αντοχή και την ανθεκτικότητά του σε καταπονήσεις με το μικρότερο δυνατό σωματικό κόστος, την αλαφράδα, την αλτικότητα και την αναριχητικότητά του, την σχετική του υψηλή ταχύτητα, την θέση που καταλαμβάνει σε σχέση με το θήραμα (οι λεγόμενοι «βλεπάτορες» αποτελούν οπισθοχώρηση και όχι ανέλιξη του λαγωνικού σκύλου, ο οποίος είναι πλήρης ζήλου, προηγείται, δεν έπεται και βασίζεται στις ίδιες δυνάμεις, όντας επιλεκτικά και μόνον υπό όρους αγελαίος, ελάχιστα εξαρτώμενος από την συνεπικουρία των ομοίων του: οι αυθεντικοί πρωτόγονοι λαγωνικοί διεκδικούν το θήραμα ως ηγέτες και όχι ως ακόλουθοι, συνεργαζόμενοι πρωτίστως με τον άνθρωπο) και την ελαστικότητα της κατασκευής του (συνδεσμολογία), την αβίαστη και ρέουσα κίνησή του, την χρήση όλων του των σωματικών εφοδίων, τις κινήσεις των αυτιών και τις ουράς, τη λειτουργικότητα των μοχλικών του δομών και γωνιώσεων, την απορροφητικότητα και ισχύ των μετακαρπίων και μεταταρσίων, την προσφυτική εργονομία των πελμάτων του κ.α. Όλοι αυτοί οι παράγοντες κάνουν τη διαφορά μεταξύ πρόωρης κόπωσης ή όχι, μεταξύ υψηλής ή χαμηλής ταχύτητας, μεταξύ διωκτικής και συλληπτικής ικανότητας ή όχι, μεταξύ αποτελεσματικότητας ή όχι (και όλων των βαθμίδων ανάμεσα στα δύο άκρα) και επηρρεάζουν σημαντικά την ψυχολογική απόδοση, διότι ο σκύλος που δεν «τον βοηθά το σώμα του» όπως λέμε, αργά ή γρήγορα μαθαίνει να γίνεται συνεπίκουρος μάλλον παρά θηρευτής. Τους σκύλους με λάθος φαινότυπο και διαμαρτίες διάπλασης εξυπηρετεί πρωτίστως (και εν πολλοίς υποκαθιστά) το ντουφέκι, και δευτερευόντως τον κυνηγό!
Αυτές τις σωματικές αρετές, σε συνάρτηση βεβαιότατα και με τον χαρακτήρα και την «ψυχή» του κάθε ατόμου, την αντίληψη, τις γοργές αντιδράσεις, τη διάθεση, την προθυμία, την πρωτοβουλία, την ευφυία, την εκπαιδευσιμότητα και το θηρευτικό «πάθος», θα πρέπει να βάλουμε σε πρώτη μοίρα για την επιλογή γεννητόρων. Μην παραβλέπετε πως μας παρέδωσε η Ιστορία τον χαρακτήρα του Κρητικού σκύλου: αριστοκρατικό, με μεγάλη αντίληψη & διάθεση συνεργασίας. Ήταν ίσως ο πρώτος σκύλος που εκπαιδεύτηκε στον έλεγχο εξ’ αποστάσεως και με νεύματα. Επιδιώκει την επαφή του με τον αρχηγό της αγέλης του (τον άνθρωπο) και δεν κυνηγά για τον εαυτό του αλλά γι’ αυτόν και με αυτόν. Συνεργάζεται άνετα, πρόθυμα και έξυπνα μόνο με την δική του ολιγομελή αγέλη, τα οικεία του δηλαδή άτομα και δη της φυλής του. Δεν είναι σκύλος για τον καθένα αλλά πλάσμα ξεχωριστό, εκλεκτικό, ευγενές, για ανάλογους ανθρώπους.
Όταν κάποιος θέλει επομένως να λέγεται εκτροφέας, θα πρέπει πάνω απ΄ όλα να είναι κυνόφιλος. Δε νοείται να χρησιμοποιείται σήμερα στην πατρίδα της και αλλού, μια από τις πιο εξαίσιες και ιστορικές πατροπαράδοτες φυλές, σαν αναλώσιμο υλικό στα χέρια αγροίκων που το «χωματίζουν» για να κρύψουν τη δική τους εκπαιδευτική ανικανότητα ή προχειρότητα, μόνο και μόνο για να κάνουν τα ίδια με το επόμενο κουτάβι που θα πέσει στα χέρια τους. Ούτε μπορεί να λέγεται «εκτροφέας» όποιος θάβει (στην κυριολεξία) πολύτιμο γενετικό υλικό από μισαλλοδοξία, ευνουχίζοντας με μεσαιωνικές μεθόδους ή θανατώνοντας ζώα μόνο και μόνο για να μην αναγκαστεί να τα μοιραστεί με άλλους. Η παράδοση των υπερήφανων Κρητών είναι το καλλιτεχνικό μεράκι και η αγάπη για τον αρχέγονο σύντροφο, τον αριστοκρατικό Μινωικό λαγωνικό, όχι η «τσαπατσούλικη» και μικρόψυχη διαχείρισή του με γνώμονα το κέρδος ή την ματαιόδοξη πρωτοκαθεδρία. Την πιο λεβέντικη και ανιδιοτελή κουβέντα για την φυλή την άκουσα από νέα παιδιά (γι’ αυτό και ανοιχτόμυαλα), γνήσιους υψηλόφρονες Κρητικούς, εραστές αληθινούς και εκλεκτικούς του Κρητικού λαγόσκυλου: “αν απαγορέψουν το κυνήγι δεν μας νοιάζει. Εμάς μας φτάνει να βγαίνουμε στο βουνό με τα σκυλιά μας και να χαιρόμαστε τη φύση». Αυτό απαντάει σε όσους φοβούνται μη γίνει «του σαλονιού» η φυλή – επειδή αγνοούν προφανώς πόσα πεδία της τιμής «οργώνουν» κάθε μέρα, πόσο αίμα και πάθος καταθέτουν τα αδέρφια της Κρητικής λαγωνίκας παγκόσμια, σε κάθε είδους αγώνες. Και ξεχνώντας ότι η θέση του τιμημένου πανάρχαιου συντρόφου δεν είναι στο βαρέλι και στην αλυσίδα, αλλά και στο σπίτι, στο πλευρό του ανθρώπου, και στο σαλόνι του ακόμα (όχι στις θλιβερές μπαγκαζιέρες – φέρετρα «για να μην λερωθεί το αμάξι»): όπως λέει η παροιμία «κορώνα στο κεφάλι του» είναι ο σκύλος του, για τον ευγενή κυνόφιλο-κυνηγό….
Mαρία Γκινάλα
Εγκεκριμένη από τον Κ.Ο.Ε κριτής του Κρητικού Λαγωνικού
*(«the Greeks came to Ibiza during the time of the Carthaginians-654 bC: they called the two islands of Ibiza and Formentera, the Pitiusas [Πιτυούσαι=πευκοσκέπαστες]-which means the pine-covered islands.»)
** π.χ: το Μπουλμάστιφ με το Ντογκ του Μπορντώ, ή το Μπορζόι με τον Ελαφοθήρα (Ντηρχάουντ) ανήκουν κατά ζεύγη στον ίδιο σωματότυπο αλλά διαφέρουν μεταξύ τους σε μορφολογία (φυλετικά χαρακτηριστικά).
***ο Ο.Φ.Κ.Ι., υπενθυμίζω, ως όμιλος που ανήκει στον Κ.Ο.Ε, είναι καταστατικά υποχρεωμένος να ακολουθεί τους κανονισμούς του Κ.Ο.Ε και της Διεθνούς Κυνολογικής Ομοσπονδίας και δεν δικαιούται να αυθαιρετεί.
**** όπως βλέπετε χρησιμοποιώ τον χαρακτηρισμό «άσχετος» πάντα εντός εισαγωγικών διότι πιστεύω ότι ουδείς μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιον έτσι χωρίς να διαθέτει υπέρμετρο θράσος και ψευδαισθήσεις μεγαλειότητος. «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και μόνον απόψεις (χωρίς επίφαση παντογνωσίας) εκφράζουμε όλοι!
Υ.Γ. Ο τόνος της επιστολής είναι ανάλογος με την υποτίμηση της νοημοσύνης και την παραποίηση της αλήθειας εκ μέρους ορισμένων, ίσως και με ιδιοτελή κίνητρα. Οι απόψεις της γράφουσας είναι στη διάθεση του καθενός που θέλει να ελέγξει την ορθότητά τους – με επιχειρήματα όμως παρακαλώ και όχι αοριστολογίες! Όσοι με γνωρίζουν ξέρουν ότι αντιμετωπίζω φιλικότατα όλους τους κυνόφιλους που αγαπούν τους σκύλους και την αλήθεια αλλά εξοργίζομαι από την εμπορευματοποίηση και την εσκεμμένη παραποίηση των αυθεντικών ελληνικών φυλών, τις οποίες αγαπώ με πάθος (αλλά χωρίς φόβο!). Φυσικά δεν περιμένω από κανέναν να δεχτεί τα γραφόμενά μου χωρίς σκέψη, αλλά ακριβώς το αντίθετο ελπίζω και εύχομαι: να προβληματιστεί θετικά ο αναγνώστης που αγαπά τον Κρητικό Λαγωνικό, να εξετάσει τις απόψεις μου για την ορθότητά τους και να τις συγκρίνει με τις αντίθετες, απομυθοποιώντας οποιαδήποτε αυθεντία και σκεπτόμενος ανεξάρτητα, ώστε να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα. Αυτό που δεν θα δεχτώ σε καμμία περίπτωση είναι επιπόλαιες αμφισβητήσεις χωρίς επιχειρήματα , αλλά με δανεικές και υποβολιμιαίες ενστάσεις που έχουν σκοπό μονάχα να με θίξουν προσωπικά και ως κριτή του Κ.Ο.Ε. Σε αυτό το επίπεδο δεν θα κατέλθω. Σε οποιαδήποτε άλλη κριτική, ερώτηση ή διαφωνία, καλωσορίζω πάντοτε τον καλοπροαίρετο διάλογο, με την προϋπόθεση ο συνομιλητής να διαθέτει ένα θεμελιακό επίπεδο γνώσεων και ο στόχος του να είναι εποικοδομητικός, όχι απλά αρνητικός.
Ως εικονογράφηση σας στέλνω κάποια σκυλάκια που έχουν όρθια αυτιά και στριφτές ουρές αλλά Κρητικοί Λαγωνικοί ΔΕΝ είναι. Για να κρούσω και εγώ τον κώδωνα του κινδύνου, όχι μόνο της μιγαδοποίησης, αλλά του εκφυλισμού προς το νοθογενή παρία…
Είναι αυτοί οι σκύλοι Κρητικοί Λαγωνικοί; ΟΧΙ, είναι Μιγάδες Μπασέντζι! (νοθογενείς παρίες).
Και όμως, έχουν τα όρθια μεγάλα αυτιά και την σφιχτοτυλιγμένη ουρά που ορισμένοι νομίζουν ότι αποτελούν το κυριότερο στοιχείο αυθεντικότητας τύπου στην Κρητική φυλή. Μήπως πρέπει να δούμε ποιά χαρακτηριστικά είναι όντως τα γνησιότερα και αυθεντικότερα;
Canaan dog των Βεδουίνων της ερήμου Νegev. Οι Βεδουίνοι προτιμούν το μαύρο χρώμα γιατί διακρίνεται καλύτερα στην έρημο.
(Oι φωτογραφίες σκύλων της Χαναάν παρατίθενται ως εικονογράφηση ανεπιθύμητης απόκλισης τύπου για τον Κρητικό Λαγωνικό). Πηγή: Israel Canaan dog Club of America.
Canaan dogs αριστερά, σκύλος των Βεδουίνων. Δεξιά, δείγμα καθαρόαιμης εκτροφής.
Canaan dog: πρωτογενές θηλυκό δείγμα που βρέθηκε το 1967 από την R. Menzel & αργότερα ανήκε στην Μ. Shiboleth (Iσραήλ).
