ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥΛΟΣΚΥΛΩΝ

betor255 wrote:

Kalliston Hellas wrote:
 

5. ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

α) ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ
Οι σκύλοι δε διαθέτουν συνειρμική μνήμη, οπότε κάθε σωστή ενέργεια από το σκύλο μας θα πρέπει να επιβραβεύεται άμεσα. Μετά από 3-5 δευτερόλεπτα δεν μπορεί να συνδυάσει την πράξη του με τον έπαινο μας ( ή την επίπληξή μας, αφού το ίδιο ισχύει και για τη λανθασμένη ενέργεια του). Ο έπαινος έρχεται ως ανταμοιβή που τη διακρίνουμε σε: Πρωτογενή ανταμοιβή (Primary positive reinforce) δηλαδή προσφέρουμε μία άμεση ευχαρίστηση που δε χρειάζεται να την έχουμε “διδάξει” στο σκύλο, όπως είναι η τροφή και το νερό που καλύπτουν ένστικτα και το χάδι*. Η τροφή / λιχουδιά είναι από τα κυριότερα μέσα εκπαίδευσης όλων των ζώων, ως δέλεαρ (ενίσχυση) ή ως ανταμοιβή, π.χ. δελεάζουμε ένα κουτάβι κρατώντας ένα μεζεδάκι μπροστά από τη μύτη του, για να κάνει τα πρώτα του βήματα με τον οδηγό. Το ανταμείβουμε βάζοντας στο στόμα το μεζεδάκι αμέσως μόλις εκτελέσει σωστά το «Κάτω». Tο χάδι: Πολλοί το κατατάσσουν στη Δευτερογενή, θεωρώ πως αν και δεν έχει σχέση με τα ένστικτα είναι πρωτογενής αμοιβή, γιατί από τη γέννηση του το κουτάβι αποζητά στενή επαφή με τα αδέλφια του, η δε μάνα τα γλύφει συνεχώς. Τους αρέσει το χάδι ιδιαίτερα γύρω από τις βάσεις των αυτιών και κάτω από το σαγόνι προς τον τράχηλο και στέρνο. Απεχθάνονται και εκλαμβάνουν ως απειλή την εκτίναξη του χεριού μας προς τα μάτια τους για να χαϊδέψουμε το κρανίο τους, ιδίως αν γίνεται με αβέβαιες κινήσεις, όπως παιδιών ή ενηλίκων που δεν έχουν οικειότητα με τους σκύλους ή φοβούνται.

KALLISTON HELLAS
Και δια το πιστόν
Γιάννης Νικολακόπουλος

Κύριε Γιάννη ευχαριστούμε για το άρθρο σου, έχω διαβάσει αρκετούς τρόπους για επιβράβευση όταν ο σκύλος κάνει κάτι καλό και σχεδόν όλοι πιάνουν.

Θα μπορούσατε να μας πείτε και τρόπους πως να δίξουμε την δυσαράσκειά μας όταν δεν υπακούει σε μιά εντολή;

αδιαφορούμε και συνεχίζουμε τις επαναλήψεις της εντολής, αλλή μέρα και άλλη ώρα ή υπάρχουν και τρόποι τιμωρίας (φυσικά χωρίς βία ή e-colar);

και όποιος άλλος έχει κάποια άποψη ευπρόσδεκτη

ευχαριστώ

Στάθης Βέροια

Στάθη από την ωραία Βέροια, συνεχίζω με άλλα αποσπάσματα:

Οι θετικοί εκπαιδευτές έχουν ένα σλόγκαν:  «Επιβράβευσε τις συμπεριφορές που θέλεις, αγνόησε τις άλλες (που δε θέλεις)».

Αγνοούμε ότι δε μας αρέσει. Μια πολύ πιο αποτελεσματική μέθοδος εκπαίδευσης είναι να αγνοήσουμε τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές εκτός κι αν η συμπεριφορά είναι επικίνδυνη ή πραγματικά καταστροφική. Οποιαδήποτε προσοχή από μέρους μας είναι ενισχυτική!  Οι φωνές, τα χτυπήματα, τα σπρωξίματα είναι όλα μορφές προσοχής, την οποία φυσιολογικά, αποζητά ο σκύλος. Αν δε οι συμπεριφορές αυτές γίνονται επί πολύ καιρό και κάθε φορά κερδίζει την προσοχή μας, τότε μπορεί να περιμένουμε ότι θα χειροτερέψει προτού σταματήσει. Αυτό ονομάζεται “έκρηξη πριν την εξάλειψη” (extinction burst), όπου ο σκύλος δοκιμάζει εντονότερα τη συμπεριφορά με την οποία μέχρι τώρα κέρδιζε την προσοχή μας, προτού τη σταματήσει.  Επιμένουμε να τον αγνοούμε. Τελικά, θα εγκαταλείψει τις προσπάθειές του, έχοντας μάθει ότι πλέον αυτή η συμπεριφορά δεν έχει αποτέλεσμα. ΠΡΟΣΟΧΗ!! Αν αγνοούμε κάποια συμπεριφορά για λίγο καιρό και μετά ενδώσουμε, θα του έχουμε μάθει ότι πρέπει να γίνει πραγματικά ενοχλητικός για να κερδίσει την προσοχή σας. 

Στην Θετική Εκπαίδευση χρησιμοποιούνται η Θετική Ενίσχυση και η Αρνητική Τιμωρία.

Τα κυριότερα προσόντα της μεθόδου αυτής είναι: ο ψυχικά ισορροπημένος σκύλος, η καλή σχέση μαζί του και το ότι μπορούμε να εκπαιδεύσουμε από τους πρώτους μήνες της ζωής του. Τα μειονεκτήματα είναι πως η κυνηγητική (τουλάχιστον) εκπαίδευση θα είναι μακροχρόνια και πως λάθη προερχόμενα από κυνηγητικό πάθος ή ενστίκτων δεν είναι εύκολο να τα στρέψουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Προσωπικά προσπαθώ να είμαι κοντά στις αρχές της Θετικής μεθόδου, αλλά μόνο με αυτή δεν έχω κατορθώσει να εκπαιδεύσω πλήρως ένα κυνηγόσκυλο.

……..
γ) ΠΟΙΝΕΣ
 

Η επιστήμη της συμπεριφοράς των σκύλων κατατάσσει τις ποινές σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τη Θετική τιμωρία (positive punishment) και την Αρνητική τιμωρία (negative punishment) με σκοπό να εξαλειφθούν / μειωθούν οι ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

Η θετική τιμωρία: Οι συμπεριφεριστές πιστεύουν πως κάθε άλλο παρά θετικά αποτελέσματα έχει η θετική τιμωρία, αφού ο όρος δε σημαίνει κάτι αποδοτικό ή ευχάριστο, αλλά την άμεση επιβολή μίας επώδυνης ή δυσάρεστης κατάστασης (βία) μετά από μία ανεπιθύμητη ενέργεια του σκύλου. Τέτοιες ποινές είναι το «ξύλο», το ηλεκτρικό κολάρο, το πνίξιμο με αγκαθωτό περιλαίμιο, το πρόσκαιρο κρέμασμα με το τσοκ και λοιπές βιαιότητες. Η συμμόρφωση μπορεί να είναι θεαματικά άμεση, όμως είναι πρόσκαιρη και αν δεν είναι υπό την  εποπτεία μας πιθανόν να επαναλαμβάνεται. Ο σκύλος αποκτά φοβίες και επιθετική συμπεριφορά. Υποστηρίζουν πως κλονίζεται η σχέση του με τον ιδιοκτήτη και γενικότερα με τους ανθρώπους, γιατί η σχέση δε βασίζεται πλέον στην εμπιστοσύνη, αλλά στην απειλή του φόβου για πόνο. Θεωρώ πως κανείς δεν επιθυμεί τέτοιες καταστάσεις, προσωπικά πιστεύω πως οι χρήστες του ηλεκτρικού κολάρου, του αγκαθωτού περιλαίμιου και του τσοκ θα πρέπει να είναι άκρως καταρτισμένοι εκπαιδευτές και να γνωρίζουν την ορθή χρήση των μέσων αυτών ως υποκίνηση και όχι ως βίαιη τιμωρία. 

Η αρνητική τιμωρία δεν επιβάλλει ποινή, αλλά στερεί μία ευχαρίστηση. Ο χρόνος στέρησης (time out) είναι περιορισμένος. Μερικά παραδείγματα: 1. Πάμε να βγάλουμε το σκύλο από το σπίτι του, μόλις το αντιληφθεί αρχίζει να γαβγίζει (ανεπιθύμητη ενέργεια). Δεν ανοίγουμε την πόρτα, αν δεν σταματήσει. Του στερούμε δηλαδή τη χαρά της εξόδου. Ανοίγουμε μόλις σταματήσει. 2. Κατά την έρευνα δουλεύει αργά χωρίς λόγο, τον αποσύρουμε, τον κρατά ένας συνεργάτης μας (για να μας βλέπει) και βγάζουμε άλλο σκύλο. Του στερούμε τη χαρά της ελευθερίας και της έρευνας.

Πότε επιβάλουμε ποινή: Σε ανεπιθύμητη ενέργεια /συμπεριφορά ή σε άρνηση εκτέλεσης εντολής, αφού είμαστε σίγουροι πως έχουμε διδάξει σωστά, πως έχει γίνει κατανοητό από το σκύλο, πως δε συντρέχουν λόγοι υγείας κ.τ.λ., τότε θα πρέπει άμεσα να επέμβουμε αφού εκτιμήσουμε το είδος και το μέγεθος της ποινής που αρμόζει στην περίπτωση. Η ποινή θα πρέπει να επιβάλλεται με νηφαλιότητα. Για όσους χρησιμοποιούν «δυναμικές» ποινές είναι προτιμότερο να μη τις συνδυάζει ο σκύλος με αυτούς, έτσι υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να διαταραχθούν οι σχέσεις τους.

Δεν αρκεί όμως η επιβολή της ποινής, για να μην επαναληφθεί το αίτιο, θα πρέπει να υποδείξουμε τι θα έπρεπε να έχει κάνει και αμέσως να τον ανταμείψουμε.

Συνοπτικά έχουμε: Άρνηση ή κακή συμπεριφορά = άμεση ποινή.

                          Διόρθωση / εκτέλεση = άμεση επιβράβευση.

Προτιμώ να μη φτάνω στην επιβολή μιας ποινής. Κατά την εκπαίδευση θα πρέπει να προβλέπουμε και να δημιουργούμε συνθήκες τέτοιες που οι ενέργειες του σκύλου μας να είναι οι επιθυμητές. Προβλέπω σημαίνει πως γνωρίζω τις ικανότητες και τις γνώσεις του σκύλου και δε ζητώ να τις υπερβεί. Δημιουργώ συνθήκες σημαίνει πως κάνω τα σενάρια των ασκήσεων έτσι που να μπορούν να εκτελεστούν σωστά. Πέραν της εκπαίδευσης, στις καθημερινές συνθήκες διαβίωσης, πιθανόν να χρειαστεί να διορθώσουμε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, π.χ. συνεχές γάβγισμα. Και σε αυτή την περίπτωση πριν τιμωρήσουμε θα πρέπει να είχαμε προβλέψει, πρώτον, πως οι σκύλοι επικοινωνούν από σπίτι σε σπίτι με το γαύγισμα, πως αν δεν αθλούνται καθημερινά η ανία τους εξωθεί στην εκτόνωση με το γάβγισμα, πως οι γάτες που κάθονται μερικά μέτρα μακριά τους είναι μία πρόκληση. Δεύτερον, αυτό που εμείς θεωρούμε ενοχλητικό είναι βασικό στοιχείο των σκύλων. Τρίτον, την ενοχή μας για την ενόχληση των γειτόνων την εκφράζουμε με βία στο σκύλο μας.

Στο παράδειγμα αυτό βλέπουμε πως δεν έχουμε δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες, δηλαδή δεν έχουμε το σπίτι του σκύλου σε κατάλληλη  θέση, δεν τον βγάζουμε τακτικές βόλτες, δεν εκτονώνουμε την ενέργειά του.

Μία άλλη πολύ καλή λύση για να αποτρέψουμε μια ανεπιθύμητη ενέργεια αντί ποινής είναι να στρέψουμε την προσοχή του σκύλου σε κάτι άλλο που τον ενδιαφέρει.

Πριν λοιπόν στραφούμε στις ποινές ας σκεφτούμε τι προκαλεί την επιβολή τους και πως θα το εξαλείψουμε.

Προσωπικά εφαρμόζω τις ακόλουθες ποινές:

Σε κουτάβι ή νεαρό σκύλο πιάνω με τα δύο δάκτυλα το δέρμα του σβέρκου και το ταρακουνώ δεξιά-αριστερά για λίγο και ελαφρά, τόσο όσο και το πιο ευαίσθητο κουτάβι να μη φοβηθεί, παρομοιάζοντας την τιμωρία που επιβάλει η μάνα τους. Συγχρόνως μιμούμαι φωνητικά την προειδοποιητική απειλή των σκύλων (σιγανό «γκρρρ»). Σε δυναμικούς σκύλους που δεν ενοχλούνται με το ελαφρό ταρακούνημα, αυξάνω λίγο την ένταση και τον  τόνο της φωνητικής απειλής σε πιο επιθετικό. Συνήθως εδώ συμμορφώνονται, αν όχι, τότε δε θα προχωρήσω σε πιο έντονο ταρακούνημα, αλλά εξακολουθώ να κρατώ το δέρμα. Αυτό σημαίνει για το σκύλο πως τον έχω ακινητοποιήσει και πως μπορώ να επαναλάβω την ποινή. Μετά από μερικές τέτοιες επεμβάσεις αρκεί μόνο η φωνητική απειλή, επαναλαμβάνω το ταρακούνημα αν χρειαστεί σποραδικά. Με το πέρασμα του χρόνου ο σκύλος αντιλαμβάνεται την προειδοποίηση με ένα απλό ήχο σαν ξερόβηχα.

Σε ενήλικο σκύλο για τη διόρθωση σφαλμάτων (κυρίως θέσεως)  η ποινή αυτή αλλάζει ως εξής, πιάνω με το χέρι το δέρμα του σβέρκου και το ανασηκώνω τόσο, όσο τα μπροστινά του πόδια να είναι ελάχιστα πάνω από το έδαφος. Σταθερά χωρίς φωνές και εκνευρισμούς τον επαναφέρω στην θέση που όφειλε να βρίσκεται επαναλαμβάνοντας την εντολή.   

Μεγαλώνοντας το κουτάβι αντιλαμβάνεται τον υποτιμητικό τόνο της φωνής μου ή την επίπληξη. Το προσόν της φωνητικής ποινής είναι πως εφαρμόζεται από απόσταση και πως μπορείς άμεσα να περάσεις από την ποινή στην επιβράβευση αν υπάρξει άμεση διόρθωση.

Η κίνηση του σώματος μου ενημερώνει για επερχόμενη ποινή, π.χ. ο σκύλος επιχειρεί να φύγει από τη θέση «κάτω», με ένα γρήγορο βήμα προς την κατεύθυνση του συνδυάζοντας στην αρχή και το «γκρρρ», ανακόπτω την πρόθεσή του.

Χρησιμοποιώ ήπια και τεχνικά τον οδηγό / θηλιά.

Εδώ θα ήθελα να ανοίξω μία παρένθεση για να ξεκαθαρίσω το θέμα “πνίχτης” και “βία”, επειδή οι θιασώτες της θετικής εκπαίδευσης τον κατατάσσουν στη θετική τιμωρία. Κατ΄ αρχήν η θηλιά αυτή δεν έχει καρφιά, όπως μερικοί μεταλλικοί πνίχτες και είναι “φιλικότερη” από την αλυσίδα (τσοκ). Το εργαλείο αυτό το θεωρώ ηπιότερο και από το δερμάτινο περιλαίμιο, ο λόγος είναι απλός, εξαρτάται πως το χρησιμοποιείς. Ακραίο παράδειγμα: Αν κρεμάσεις το σκύλο με τον οδηγό / θηλιά σίγουρα θα πνιγεί, το ίδιο θα συμβεί και αν τον κρεμάσεις από τον οδηγό / περιλαίμιο (πιο αργά, πιο επώδυνα). Μα ο σκοπός μας δεν είναι να κρεμάσουμε το σκύλο μας, αλλά να τον έχουμε υπό έλεγχο.

Όταν το κουτάβι μάθει να περπατά με τον οδηγό θηλιά με τους ανάλογους θετικούς τρόπους ουδέποτε θα προσπαθεί να τραβά, μόνο του καταλαβαίνει πως με ένα βήμα πίσω η πίεση από το λαιμό του εξαφανίζεται. Συγκρίνετε τον με έναν σκύλο που φορά περιλαίμιο, αλλά δεν έχει μάθει να περπατά “στο πόδι” πόσο περισσότερο υποφέρει τραβώντας. Είναι λοιπόν θέμα σωστής χρήσης και όχι τι μας θυμίζουν οι λέξεις “θηλιά” και “πνίχτης”. Ουδέποτε σκύλοι μου είχαν ερεθισμένο λαιμό από τον οδηγό τους.

betor255 wrote:

Γειά σας θα ήθελα να κάνω μιά ερώτηση για το πως θα κάνω ένα κουτάβι 7 μηνών (επανιελ μπρετον) να σταματίσει να πηδά πάνω μου για να παίξει.

 

μέχρι τώρα διαβάζοντας αυτό το θέμα, το βιβλίο του Νικολαράκου και διάφορα αμερικάνικα DVD του έχω μάθει το «σπιτι» (μπένει στο κλουβί), το «κάτσε» και το «έλα».

παρόλα αυτά συνεχίζει να πηδά πάνω μου όταν με βλέπει στην αρχή, μετά ηρεμεί κατά την εκπαίδευση.

προσπάθησα να του γυρνώ την πλάτη και να απομακρύνομαι αλλά δεν πιάνει, συνεχίζει ούτε το «μη» πιάνει, περνάνε 3-4 λεπτά με λερώνει και μετά ηρεμεί και δέχετε την εκπαίδευση.

έχει κανείς καμιά ιδέα;

Ευχαριστώ.

Το ότι πηδά ένα κουτάβι πάνω στον ιδιοκτήτη του είναι ότι καλύτερο. Σημαίνει πως είναι ανθρωποκεντρικό, πως έχει καλή επαφή και σχέσεις με τον κυναγωγό του και κατ’ επέκταση πως θα είναι συνεργάσιμο  στην εκπαίδευση αλλά κα στον κυνηγότοπο.  Κάθε επαγγελματίας εκπαιδευτής το πρώτο που επιζητά είναι αυτό ακριβώς που θεωρείς πρόβλημα.  Η λύση δεν είναι μόνο να γυρνάς την πλάτη όποτε δεν πρέπει να ανέβει απάνω σου αλλά να το συνδυάσεις με εντολή. Η εντολή με νόημα δίνεται κτυπώντας  ελαφρά το στήθος μας  με την παλάμη μας, λεκτικά άλλοι λένε «πήδα» άλλοι «χάδια» και άλλοι απλώς  του λένε επαινετικά λόγια. Όποτε καταλάβεις πως θα πηδήξει πάνω σου δώσε την εντολή, έτσι θα το συνηθίσει και αν δεν παίρνει εντολή δεν θα πηδά. Η αρνητική σου στάση είναι, εντολή ΜΗ, συγχρόνως ανασηκώνεις το γόνατο προς το στήθος οπότε ο σκύλος πέφτει απάνω του και δεν καταφέρνει να επιτύχει την επαφή με το σώμα σου ή του γυρνάς την πλάτη (αν δεν πιάσει την πρώτη φορά θα πιάσει την δέκατη ή την εκατοστή αρκεί να καταλάβει πως θα μπορεί να το κάνει όποτε του το επιτρέπεις με εντολή. Φυσικά όταν ασχολούμαστε με τον σκύλο μας φοράμε και τα κατάλληλα ρούχα οπότε δεν μας ενδιαφέρει αν θα μας λερώσει. Σε κάθε φάση κατά την ώρα των μαθημάτων που ο σκύλος «κλείνεται» (δυσκολεύεται – στρεσάρεται) τον «ανοίγουμε» τον αποφορτίζουμε καλώντας με εντολή να πηδήξει  στο στήθος μας και  αμέσως του πετάμε και ένα μπαλάκι σαν παιχνίδι.

Πολύ σωστά τα είπε και ο EFKLIDIS, στο μόνο που διαφωνώ είναι στην προτροπή του να μην πολυδιαβάζεις….  Αυτή την στιγμή αυτό κάνεις. Η γνώση δεν είναι επιφοίτηση,  αν  δεν έχεις έναν δάσκαλο δίπλα σου αναγκαστικά θα διαβάσεις. Αν περιμένεις να μάθεις μέσα από τα λάθη σου θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να «φτιάξεις» έναν σκύλο που να σε ικανοποιεί.

mixalis77 wrote:

γεια σας !κ γιάννη σε συνέχεια από προηγούμενη απάντηση θα ήθελα να ρωτήσω και να συμπληρώσω : (φυσικά όποιος άλλος έχει παρακολουθήσει το θέμα παρακαλώ ασ βοηθήσει)κατ “ αρχήν, όσον αφορά τις φοβίες που είχα αναφέρει, ήδη μετά από δύο <<εξόδους>> τις έχει σχεδόν ξεπεράσει.
Απ “ “οτι αντιλαμβάνομαι το σκυλάκι επειδή δεν έχει επαφή με άγριο θήραμα, βγαίνοντας στο βουνό δεν ξέρει την <<δουλεία του >>, απλώς τρέχει γιατί του αρέσει η αίσθηση ελευθερίας και σταματά σε οποιαδήποτε μυρωδιά του είναι άγνωστη ή του κάνει εντύπωση.
Στην τελευταία έξοδό μας στο Σχιστό Κορυδαλλού, αφού έτρεξε για μία ώρα, του <<στήσαμε>> ένα ορτύκι, τον πήγα κόντρα στον αέρα, το έβγαλε δύο φορές δεν το φερμάρισε, δεν το κυνήγησε, στάθηκε το κοιτούσε εως ότου το χάσει και μετά πήγαινε προς την κατευθυνση πορείας του ορτυκιού.
Οσον αφορά το γεγονός ότι δεν φερμάρισε δεν μας απασχολεί και τόσο γιατί το σκυλάκι είναι απόγονος πολύ καλών κυνηγετικών σκύλων, η ερωτησή μου είναι πως συνεχίζουμε την εκπαιδευσή του, εφόσον όπως είχα αναφέρει είναι 17 μηνών.

Να σημειώσω ότι στην Μάνη ο φίλος δεν του τουφέκισε ορτύκια αφερμάριστα, εκτός από δύο περιπτώσεις τα οποία έφυγαν από μπροστά του και ήταν σίγουρος ότι τα αντιλήφθηκε, επίσης δύο με τρείς φορές τον δοκίμασε στο άπορτ με σκοτωμένα και τα έφερε.τι να κάνουμε από εδώ και πέρα?

Διάβασε πιο πάνω ότι αφορά τον ορισμό της φέρμας. Θα πρέπει να δείξετε στον σκύλο όσο περισσότερα πουλιά μπορείτε φροντίζοντας να έχει τις καλύτερες καταστάσεις για να τα εντοπίζει. Πρώτα όμως θα πρέπει να έχει τελειώσει η βασική εκπαίδευση, όχι μόνο για να ξέρει τις απαραίτητες εντολές αλλά για να έχει δημιουργηθεί και το ανάλογο «δέσιμο» με τον σκύλο. Θα επαναλάβω πως θα πρέπει να διαβάσετε και να ακολουθήσετε βήμα – βήμα κάποιο σχετικό βιβλίο

betor255 wrote:

Κύριε Γιάννη Ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις, να είστε πάντα καλά και να βοηθάτε τους άλλους.

Στάθης Βέροια

Ευχαριστώ και εγώ για την ευχή σου.