Τι σημαίνει άμυνα;
Σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 2 του Ποινικού Κώδικα, «άμυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπιθεί τον εαυτό του ή άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον τους».
Ποιές είναι οι ειδικότερες προϋποθέσεις της νόμιμης άμυνας;
Οι προϋποθέσεις της νόμιμης άμυνας είναι:
1 Ο αμυνόμενος να βρίσκεται σε κατάσταση άμυνας, να υπάρχει δηλαδή άδικη και παρούσα επίθεση.
2 Να υπάρχει αμυντική πράξη, δηλαδή αναγκαία προσβολή των εννόμων αγαθών του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει ο αμυνόμενος για να υπερασπισθεί τον εαυτό του.
Ποια είναι η νόμιμη συνέπεια της άμυνας;
Η νόμιμη άμυνα συνιστά λόγο που αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης. Σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 1 δεν είναι άδικη η πράξη που τελείται σε κατάσταση άμυνας.
Επιτρέπεται άμυνα κατά ακαταλόγιστων;
Eπιτρέπεται άμυνα ακόμα και αν η επίθεση προέρχεται από παράφρονες και από όσους είναι υπό την επήρεια ναρκωτικών ή μέθης, αρκεί η επίθεση να είναι άδικη. Δεν απαιτείται καταλογισμός.
Σε ποιες περιπτώσεις μιλάμε για υπέρβαση των ορίων της άμυνας;
Υπέρβαση του ορίου της άμυνας έχουμε όταν η βλάβη που απετράπη μέσω της άμυνας είναι δυσανάλογα μικρότερη από τη βλάβη που τελικά προκλήθηκε. Το αναγκαίο μέτρο της άμυνας επιβάλλεται από την αρχή της αναλογικότητας του άρθρου 25 παρ. 1 του Συντάγματος.
Το αναγκαίο μέτρο της άμυνας κρίνεται από τον βαθμό επικινδυνότητας της επίθεσης, από το είδος της βλάβης που απειλούσε, από τον τρόπο και την ένταση της επίθεσης και από τις λοιπές περιστάσεις (ΠΚ άρθρο 22 παρ.3). Υπέρβαση του ορίου της άμυνας διαταράσσει περισσότερη την έννομη τάξη από ό,τι η επίθεση.
Συνεπώς, όποιος υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο άμυνας, τιμωρείται, αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση, με ποινή ελαττωμένη, ενώ αν έγινε η υπέρβαση από αμέλεια, με την ποινή, που προβλέπεται για το αντίστοιχο έγκλημα εξ αμελείας έγκλημα.
Αντίθετα, μένει ατιμώρητος εάν ενήργησε με αυτόν τον τρόπο εξαιτίας του φόβου ή της ταραχής που του προκάλεσε η επίθεση.
Τιμωρείται η υπαίτια κατάσταση άμυνας;
Ναι. Όποιος με πρόθεση προκάλεσε την επίθεση άλλου για να διαπράξει εναντίον του αξιόποινη πράξη με το πρόσχημα της άμυνας, δεν απαλλάσσεται από την ποινή που ορίζει ο νόμος.
Τι συνιστά επίθεση;
Επίθεση συνιστά μόνο η ανθρώπινη συμπεριφορά, η οποία μπορεί να γίνεται και με παράλειψη νόμιμης ενέργειας.
Ποτε είναι παρούσα η επίθεση;
H άμυνα και η επίθεση θα πρέπει να ταυτίζονται χρονικά ή τουλάχιστον να είναι πολύ κοντά.
Παρούσα επίθεση είναι σύμφωνα με τη νομολογία του Αρείου Πάγου (ΑΠ 1997/2001) όχι μόνο όταν άρχισε ο κίνδυνος και δεν έληξε ακόμη, αλλά ακόμα και όταν ο κίνδυνος δεν άρχισε, υπάρχει όμως μια βάσιμη και δικαιολογημένη έναρξη της επιθετικής ενέργειας.
Δεν επίκειται η προσβολή όταν μεταξύ επιτιθέμενου και θύματος δεν υπάρχει χρονική και τοπική εγγύτητα καθώς επίσης και όταν δεν διακρίνεται απειλητική κατάσταση η οποία μπορεί από στιγμή σε στιγμή να μετατραπεί σε προσβολή.
ΠΟΙΑ είναι τα δικαιωματα μας σε περιπτωση κλοπής της οικίας μας; – Νόμιμη άμυνα…
Γραφει ο Χρήστος Ηλ.Τσιχλης Δικηγορος Αθηνων…Ο ποινικός κώδικας ορίζει ρητά ότι δεν είναι αδικη η πράξη που τελείται σε περίπτωση αμυνας δηλαδη δεν τιμωρείται…
Ο νομικός ορισμός της άμυνας είναι ο εξής: άμυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει κάποιος για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ‘η αλλον απο αδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον του. Από τον ορισμό αυτό προκύπτουν κάποιες βασικές αρχές που ισχύουν στη νόμιμη άμυνα προκειμένου αυτή να μην τιμωρηθεί. Καταρχάς θα πρέπει η εναντίον μας επίθεση να είναι άδικη και παράνομη. Ετσι π.χ.καποιος που πυροβολεί αστυνομικο που φέρει εντολή εισαγγελέα ‘η δικαστικό κλητήρα που έρχεται να του κατασχέσει πράγματα δεν είναι σε αμυνα διοτι οι ανωτέρω λειτουργούν στα πλαίσια του νομου. Θα πρέπει αμυνα και επίθεση να ταυτίζονται χρονικά ‘η τουλάχιστον να είναι πολύ κοντά π.χ.δεν νοείται αμυνα εαν το θύμα πυροβολήσει τον δραστη μια εβδομαδα μετα.
Η αμυνα οφείλει να είναι η αναγκαια.Αν έχουμε υπέρβαση του αναγκαίου ορίου και μέτρου η πράξη αμυνας ενδέχεται να τιμωρηθεί π.χ. αν κάποιος μας επιτεθεί λεκτικά ,η αμυνα με πυροβολισμό θα τιμωρηθεί για ανθρωποκτονία με πρόθεση.
Κριτήρια για το αναγκαιο μετρο της αμυνας είναι η επικινδυνοτητα ,το είδος,ο τρόπος και η ένταση της επίθεσης,η βλαβη που επεδίωκε ο επιτιθέμενος. Οταν κάποιος υπερβαίνει το μετρο της αμυνας,τιμωρείται αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση,με ποινή ελαττωμένη,ενώ αν έγινε η υπέρβαση απο αμέλεια,με την ποινή που προβλέπεται για το αντίστοιχο έγκλημα αμελειας. Αν η υπέρβαση οφείλεται στον φόβο ή την ταραχή που του προκάλεσε η επίθεση,τότε μένει ατιμώρητος π.χ.αν διαπιστώσει έντρομος μέσα στην νύχτα ότι έχει μπει διαρρήκτης στην οικία του και τον πυροβολήσει,ακομα και αν ο επίδοξος ληστής ήταν άοπλος,τότε ο αμυνόμενος θα κριθεί ατιμώρητος. Ο αμυνόμενος μπορεί να τιμωρηθεί για παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία. Δεν συνιστούν όπλα τα μαχαίρια που η κατοχή τους δικαιολογείται για οικιακή χρήση. Η κατοχή όπλων είναι γενικά παράνομη,εκτός αν ο κάτοχος έχει εφοδιαστεί με ειδική άδεια απο την οικεία αστυνομική αρχή. Δεν απαιτείται άδεια για κατοχή αεροβόλου ‘η ψαροντούφεκου. – See more at: http://www.newsone.gr/lifestyle/1183620-pia-inai-ta-dikaiomata-mas-se-periptosi-klopis-tis-ikias-mas-nomimi-amina#sthash.oEmsKVHh.dpuf
Νόμιμη άμυνα εναντίον ληστών
Του Αλέξανδρου Κατσαντώνη (δικηγόρου και καθηγητή Ποινικού Δικαίου) από το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (17/6/2012)
Συντάραξε την κοινή γνώμη ο νεαρός φοιτητής ο οποίος πριν από λίγες ημέρες πυροβόλησε με κυνηγετικό όπλο και σκότωσε ένανΑλβανό ληστή που μπήκε στο σπίτι όπου ζούσε με τους γονείςτου κρατώντας ένα μαχαίρι για να του ληστέψει.
Και τι δεν γράφτηκε για το περιστατικό αυτό! Οτι μέσα στον ίδιοχρόνο είχαν ξαναμπεί ληστές άλλες δύο φορές και ότι ο νεαρός ζούσε με τον φόβο μια νέας επίθεσης. Οτι δεν ήταν κανένα παλιόπαιδο, αλλά ένα καλό και ευγενικό παιδί, φοιτητής τηςΚτηνιατρικής. Οτι είδε τον ληστή να απειλεί την μητέρα του με το μαχαίρι που κρατούσε. Οτι… σκόνταψε κι έπεσε, με αποτέλεσμα να εκπυρσοκροτήσει το όπλο κ.ο.κ.
Νομίζω ότι τα παραπάνω είναι τελείως περιττά, διότι το περιστατικό δικαιούται της ίδιας νομικής- ποινικήςμεταχείρισης, ακόμα κι αν ο ληστής είχε ξαναμπεί στο σπίτι όχι δύο, αλλά δέκα φορές, αν ο νεαρός δεν ήταν «ευγενικός φοιτητής», αλλά 60χρονος αργόσχολος, ακόμα κι αν δεν είχε«σκοντάψει», αλλά με τον απολύτως δικαιολογημένο τρόμο ότι κινδυνεύει η ζωή του και η ζωή των γονιών του από τον οπλισμένο ληστή, πυροβόλησε με κυνηγετική καραμπίνα τον οπλισμένο με φονικό όπλο εισβολέα και μάλιστα ηθελημένα. Εναν εντελώ άγνωστό του εγκληματία, αγνώστου βαθμού αγριότητας, γνωρίζοντας μόνο το πλήθος πρόσφατων περιστατικών, κατά τα οποία ληστές σκότωσαν αθώους ανθρώπους, εισβάλοντας στασπίτια τους, για να τους αφαιρέσουν λίγα ευρώ.
Ειδικότερα: κατά το ισχύον ποινικό δίκαιο (άρθρο 22 Ποινικού Κώδικα), αποκλείεται ο άδικος χαρακτήρας της πράξης, ακόμα καιτης ανθρωποκτονίας από πρόθεση, σε περίπτωση που συντρέχει άμυνα, δηλαδή «αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου, στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπιστεί τον εαυτό του ή άλλον από παρούσα και άδικη επίθεση εναντίον τους».
Η νομική βάση της άμυνας, ως λόγου που αποκλείει τον άδικοχαρακτήρα της πράξης, είναι η τήρηση της «Αρχής τηςδιαφύλαξης του επικρατέστερου εννόμου αγαθού».
Ο αμυνόμενος τίθεται χωρίς να φταίει ο ίδιος σε τίποτα προ του διλήμματος να προσβάλει έννομο αγαθό του αδίκωςεπιτιθέμενου ή να ανεχθεί την προσβολή του δικού του έννομου αγαθού, που μπορεί και να είναι το αγαθό της ζωήςτου, από τον αδίκως επιτιθέμενο. Λαμβανομένου δε υπόψη ότι το έννομο αγαθό που κινδυνεύει είναι η ίδια η ζωή του αμυνόμενου και αυτή των οικείων του, η απάντηση στο ερώτημα, αν το αγαθό της ζωής του επιτιθέμενου ληστή είναι επικρατέστερο των εννόμων αγαθών του αμυνόμενου, είναι στην περίπτωσή μαςκαταφανώς αρνητική.
Δυστυχώς τίποτα απολύτως δεν μπορεί να καθησυχάσει τον αμυνόμενο, ότι ο επιτιθέμενος άγνωστος ληστής έχει την αγαθή πρόθεση να… σεβαστεί τη ζωή των ανθρώπων στο σπίτι των οποίων εισβάλλει τη νύχτα, οπλισμένος με φονικό όπλο. Η σκνή εξελίσσεται στιγμιαία και κάθε αστυνομικήπαρέμβαση είναι αδιανόητη. Η στάθμιση από τον αμυνόμενο των αγαθών που συγκρούονται και η αναγκαία προσβολή των αγαθών του επιτιθέμενου ληστή, για την εξουδετέρωση της επίθεσής του,είναι σχεδόν ταυτόχρονες.
Είναι απολύτως σαφής η βούληση του νόμου υπέρ του δεχόμενου την άδικη επίθεση αμυνόμενου. Τούτο συνάγεται από τον Ποινικό Κώδικα (παρ. 23), σύμφωνα με τον οποίο «ακόμα και σεπεριπτώσεις υπέρβασης των ορίων της άμυνας μένει ατιμώρητος και δεν του καταλογίζεται η υπέρβαση», αν ο αμυνόμενος «ενήργησε με αυτόν τον τρόπο εξαιτίας του φόβουή της ταραχής που του προκάλεσε η επίθεση». Υπάρχει νομικήδιαφορά στην εκτίμηση των δύο συμπεριφορών, αλλά και η πρώτηκαι η δεύτερη οδηγούν στο ατιμώρητο.
Δεν νομίζω ότι υπάρχει ο άνθρωπος που δεν θα καταλαμβάνετο από τρόμο, ξυπνώντας βίαια και βλέποντας έναν οπλισμένο(συνήθως με καλάσνικοφ) άγνωστο να απειλεί την ζωή του.
Αν, λοιπόν, συμπίπτει ο αφυπνισθείς να είναι και οπλισμένος,τότε τα πράγματα δεν έχουν πολλές πιθανότητες να τελειώσουν…χριστιανικά
