Καλημέρα φίλοι μου,
Πριν βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για το πόσο βάρβαρα ή όχι εκπαιδεύει ένας επαγγελματίας εκπαιδευτής ένα σκύλο, θα πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τις βασικές αρχές εκπαίδευσης, κάποιοι τις λένε και σχολές εκπαίδευσης.
Οι δεκάδες διαφορετικοί τρόποι εκπαίδευσης, έχουν τις ρίζες τους σε ουσιαστικά δύο σχολές. Τη Γερμανική και την Αγγλική.
Και οι δύο σχολές στηρίζουν την εκπαίδευση στη θεώρηση ότι δε προσπαθούμε να κάνουμε το σκυλί ένα μέλος της ανθρώπινης κοινωνίας, αλλά τους εαυτούς μας ως μέρος της αγέλης στην οποία ανήκει το ζώο. Συχνά ακούω διάφορους να λένε ότι έχουν καταφέρει να κάνουν τα σκυλιά τους να τους συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι και να σκέφτονται σαν άνθρωποι κ.τ.λ. Στη πραγματικότητα στη καλύτερη περίπτωση έχουν πετύχει το ακριβώς αντίθετο… Έχουν πετύχει να καταφέρουν να μπουν στη ψυχολογία του ζώου, πράγμα καθόλου υποτιμητικό.
Όπως είπα και πριν, ο πρωταρχικός σκοπός του εκπαιδευτή, είναι να γίνει μέλος της αγέλης που ανήκει το σκυλί ή να κάνει το σκυλί μέλος της αγέλης που ανήκει ο ίδιος.
Το δεύτερο και βασικότερο μέλημα του εκπαιδευτή, είναι να ξεκαθαρίσει σε όλα τα μέλη της αγέλης, ότι αυτός είναι ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός της αγέλης.
Εάν παρατηρήσετε μία αγέλη λύκων, θα δείτε ότι όλα τα αρσενικά σκυλιά της αγέλης, κατά καιρούς, προσπαθούν να διεκδικήσουν τη θέση του αρχηγού. Σε αυτή τη προσπάθεια διεκδίκησης του “θρόνου”, δε τους οδηγεί η ανθρώπινη ματαιοδοξία, αλλά το αλάνθαστο ζωικό ένστικτο. Όταν ωστόσο καταλάβουν ότι ο αρχηγός είναι ισχυρός ηγέτης, τον υπηρετούν ανεπιφύλακτα.
Το κυρίαρχο αρσενικό της αγέλης, επιβάλει την αρχηγία του με τη βία. Τα υπόλοιπα ζώα, όσο παράξενο και αφύσικο (για τα ανθρώπινα δεδομένα), μας φαίνεται αυτό, έχουν την ανάγκη να νιώθουν ότι ο αρχηγός τους είναι ισχυρός, δυνατός αλλά και βίαιος. Γιατί έτσι γνωρίζουν ότι έχουν εξασφαλισμένη τη τροφή τους αλλά και δε κινδυνεύουν από άλλους εχθρούς.
Όταν οι εκπαιδευτές συνιστούν να μην ζητάμε από άλλους να ταΐζουν τα σκυλιά μας αλλά να το κάνουμε εμείς και μάλιστα να είμαστε παρόντες μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία, δε το λένε γιατί τα σκυλιά ευχαριστιούνται να τρώνε με παρέα, αλλά γιατί το ένστικτό τους, τους λέει ότι ο τροφοδότης τους και αρχηγός της αγέλης, για άλλη μία φορά τους αποδεικνύει ότι μπορεί να τους εξασφαλίσει τη τροφή.
Τα θηλυκά σκυλιά από την άλλη, έχουν μία διαφορετική συμπεριφορά από τα αρσενικά μέσα στην αγέλη. Ενώ δέχονται ευκολότερα την επιβολή του κυρίαρχου αρσενικού, μεταξύ τους πολλές φορές έρχονται σε διαμάχες όταν είναι η ώρα να διεκδικήσουν τη θέση του πρώτου θηλυκού. Του θηλυκού δηλαδή που δικαιωματικά θα διεκδικήσει το δικαίωμα να ζευγαρώσει με τον αρχηγό. Γι’ αυτό πολλές φορές βλέπουμε καυγάδες ανάμεσα στα θηλυκά σκυλιά ενός κουμασιού. Όσοι όμως είχαν ποτέ την ατυχία να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να δεχθούν επίθεση από κοπάδι αγριόσκυλων, ή τσοπανόσκυλων στο βουνό, θα έχουν προσέξει ότι τα θηλυκά συμπεριφέρονται σαν να μη τρέχει τίποτα, λες και δε κινδυνεύει ο πολυαγαπημένος τους ιδιοκτήτης. Τα αρσενικά από την άλλη, είτε βόσκουν αμέριμνα σαν τα θηλυκά, είτε έρχονται σε συμπαράσταση του αφεντικού τους και παίρνουν μέρος στο καυγά.
Στη πραγματικότητα, τα γενναία σκυλιά που δέχονται να πάρουν μέρος στο καυγά για να μας συμπαρασταθούν κάνοντάς μας περήφανους, είναι και τα λιγότερο εκπαιδευμένα, αυτά δηλαδή που δε συμμερίζονται την εμπιστοσύνη των υπολοίπων στο αφεντικό τους και βρίσκουν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να διεκδικήσουν την αρχηγία, κερδίζοντας μία περιφανή νίκη απέναντι στην αντίπαλη αγέλη.
Και για να επιστρέψω λοιπόν στο θέμα των δύο βασικών σχολών εκπαίδευσης, σε κάθε περίπτωση, ο βασικός σκοπός της εκπαίδευσης, είναι να κερδίσουμε τη θέση του αρχηγού της αγέλης.
Η γερμανική μέθοδος, είναι πιο άμεση και πιο κοντά στη φύση του ζώου. Ο εκπαιδευτής επιβάλει τη κυριαρχία του με τη δύναμη. Όπως ακριβώς θα συνέβαινε και στην άγρια φύση, δε δίνει σε κανένα σκυλί το δικαίωμα να διεκδικήσει την αρχηγία, αλλά με άμεσο και βάναυσο σε εμάς πολλές φορές τρόπο, καταστέλλει κάθε προσπάθεια ανταρσίας στην ομάδα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν τελικά όλα τα μέλη της αγέλης αποδεχτούν το νέο τους αρχηγό, ηρεμούν και ζουν ευτυχισμένα. Αυτό γίνεται γιατί σε αντίθεση με τον άνθρωπο, τα ζώα δεν είναι ματαιόδοξα. Όταν διεκδικούν της αρχηγία, δε το κάνουν γιατί τους αρέσουν τα φώτα της δημοσιότητας, ή είναι ερωτευμένα με τη δόξα. Διεκδικούν την αρχηγία, όταν νοιώθουν ανήσυχα και αισθάνονται ότι κινδυνεύουν, γιατί ο αρχηγός τους δεν είναι ικανός να τους εξασφαλίσει το φαγητό τους και την ησυχία τους.
Η Αγγλική μέθοδος από την άλλη, έχει ακριβός τον ίδιο στόχο με τη Γερμανική αλλά ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση.
Για να καταλάβουμε τη διαφορά, αρκεί να εξετάσουμε τις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις στην απλή εντολή να μην ανεβαίνει το σκυλί στο κρεβάτι.
Εάν τη στιγμή που το σκυλί προσπαθεί να ανέβει στο κρεβάτι, δεχθεί ένα ξαφνικό πόνο, (χωρίς φωνές και υστερίες), και αμέσως μόλις τραβηχτεί το επαινέσει ο αρχηγός του, τότε πιθανότατα να μη χρειαστεί να επαναληφθεί η επίπονη αυτή διαδικασία ποτέ και το σκυλί θα έχει μάθει ότι ο αρχηγός του δε του επιτρέπει να ανεβαίνει στο κρεβάτι.
Σύμφωνα με την Αγγλική μέθοδο, όσες φορές το σκυλί προσπαθήσει να ανεβεί στο κρεβάτι, ο αρχηγός του θα πρέπει απαλά να το κατεβάσει. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί και εκατό φορές, στο τέλος όμως το σκυλί θα καταλάβει ότι δε μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του στον αρχηγό και δε θα ξαναπροσπαθήσει να ανεβεί στο κρεβάτι.
Και στις δύο όμως περιπτώσεις το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Προσοχή, το αποτέλεσμα με τα μάτια τα δικά μας είναι ότι “ο σκύλος δεν ανεβαίνει στο κρεβάτι”, για το σκυλί όμως το πραγματικό αποτέλεσμα είναι διαφορετικό, το σκυλί θα έχει καταλάβει ότι “ο αρχηγός δεν αμφισβητείται και ο αρχηγός θέλει να μην ανεβαίνω στο κρεβάτι, αλλά δε πειράζει γιατί ξέρω ότι και στο πάτωμα να ξαπλώνω καλά είναι, αρκεί που έχω ένα τόσο ισχυρό αρχηγό και δε φοβάμαι τίποτα”!!!
Και για να έρθω στο συμπέρασμα, θα πρέπει να πω ότι και οι δύο μέθοδοι εάν εφαρμοστούν σωστά, είναι αποτελεσματικοί. Ωστόσο εγώ πιστεύω ότι η Γερμανική μέθοδος είναι η καλύτερη γιατί είναι πιο κοντά στη φύση του ζώου και δε το ταλαιπωρεί με παρατεταμένη ανησυχία και άγχος κατά τη περίοδο διεκδίκησης της αρχηγίας.
Ποιος όμως είναι σε θέση να εφαρμόσει με επιτυχία τη Γερμανική μέθοδο;
Οι ίδιοι οι Γερμανοί λένε ότι για να καταφέρει ένας εκπαιδευτής να μάθει τη μέθοδο αυτή σωστά και να μπορεί να την εφαρμόζει πάντα με απόλυτη επιτυχία, πρέπει να μπορέσει πρώτα να μπει βαθιά μέσα στη ψυχολογία του σκύλου, και να μάθει να σκέφτεται και να αισθάνεται και ο ίδιος σαν τους συντρόφους του. Αυτό δυστυχώς απαιτεί να περάσουν από τα χέρια του πολλές εκατοντάδες σκυλιά…
Εμείς λοιπόν οι υπόλοιποι που κατά τη διάρκεια της ζωής μας θα εκπαιδεύσουμε το πολύ λίγες δεκάδες σκυλιά, μόνο εάν διακατεχόμαστε από υπερβολικά αυξημένη αισιοδοξία θα πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε και να εφαρμόσουμε αυτή τη μέθοδο.
Η Αγγλική μέθοδος σε διάφορες παραλλαγές της είναι σίγουρα η καταλληλότερη για τη συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτών. Ωστόσο δεν είναι δίκαιο, να κατακρίνουμε κάποιους που είχαν την ευκαιρία να θητεύσουν δίπλα σε μεγάλους δασκάλους της Γερμανικής μεθόδου και να την μάθουν μέσα από την καθημερινή επαφή με χιλιάδες σκυλιά και για περίοδο αρκετών δεκαετιών.
Υπάρχει ένας Έλληνας εκπαιδευτής που είναι ίσως και ο μόνος γνώστης στην Ελλάδα της Γερμανικής μεθόδου, αλλά και ένας από τους καλύτερους της Ευρώπης. Κάποτε λοιπόν τον ρώτησα γιατί δε φοβάται να γυρίζει κασέτες και να γράφει άρθρα περιγράφοντας τη μέθοδό του. Η απάντησή του ήταν ότι δεν υπάρχει περίπτωση κανένας που την έμαθε στη θεωρία, να μπορέσει να την εφαρμόσει…
Είναι λοιπόν λογικό να συμπεραίνω κι εγώ ότι αφού ξέρεις άνθρωπέ μου ότι δε βοηθάς κανένα περιγράφοντας τη μέθοδο αυτή σε εφημερίδες, περιοδικά, άρθρα και βιντεοκασέτες, τότε γιατί συνεχίζεις να το κάνεις;
Αλλά είπαμε, ανθρώπινη ματαιοδοξία…
Δημήτρης