Η διαχείριση του κυνηγιού προκαλεί συχνά έντονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε εξτρεμιστές που τάσσονται είτε υπέρ της πλήρους απαγόρευσης είτε υπέρ της πλήρους απελευθέρωσης. Όμως τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται θετικός και γόνιμος διάλογος ανάμεσα σε κυνηγούς και ομάδες διατήρησης της φύσης στην Ευρώπη στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για το βιώσιμο κυνήγι. Παρά την πρόοδο αυτή εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα σε κάποια τμήματα της ΕΕ που δεν σέβονται τους όρους της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Κοινότητας.
Τον Οκτώβριο του 2004, σηματοδοτώντας τη λήξη μιας δεκαετίας συγκρούσεων, δύο μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) με έδρα τις Βρυξέλλες υπέγραψαν μια συμφωνία συνεργασίας με σκοπό να υποστηριχθεί το βιώσιμο κυνήγι και να διατηρηθούν τα άγρια πουλιά με την εφαρμογή των οδηγιών περί φύσης της ΕΕ. Οι δύο οργανώσεις ήταν η Ομοσπονδία Ενώσεων για το Κυνήγι και τη Διατήρηση της ΕΕ ( Federation of Associations for Hunting and Conservation of the EU, FACE), που αντιπροσωπεύει 36 εθνικές κυνηγετικές ενώσεις στην Ευρώπη, και η BirdLife International, μια παγκόσμια εταιρική σχέση οργανώσεων που επικεντρώνονται στη διατήρηση και στα πουλιά, και η οποία έχει πάνω από 2,5 εκατομμύρια μέλη.
Η συμφωνία ήταν μέρος της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για το βιώσιμο κυνήγι, που εγκαινιάστηκε το 2001, και επιβεβαίωσε ότι το κυνήγι άγριων πουλιών αποτελεί νόμιμη δραστηριότητα σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών του 1979. Αυτή η νομοθεσία, μαζί με τη μεταγενέστερη οδηγία για τους οικότοπους, ορίζει τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας. Σήμερα υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις ότι αυτές οι οδηγίες, μαζί με τα προγράμματα του LIFE, πέτυχαν τους σκοπούς τους σχετικά με τη διατήρηση της φύσης.
«Το βιώσιμο κυνήγι μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στη διατήρηση των ειδών.»
Η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας στην ΕΕ μέχρι το 2010 αποτελεί μακροχρόνια δέσμευση που συμφωνήθηκε από τους ευρωπαίους αρχηγούς κρατών κατά τη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ το 2001 και αποτέλεσε αντικείμενο μιας σημαντικής ανακοίνωσης της Επιτροπής το 2006. Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι η προστασία της βιοποικιλότητας και η διατήρηση της φύσης δεν θα αποδειχθούν ποτέ αποτελεσματικές δίχως την υποστήριξη των διαφόρων ομάδων συμφερόντων, συνεπώς συνεργάζεται με τους κυνηγούς για να τους μετατρέψει σε υπέρμαχους του Natura 2000 και της πολιτικής για τη διατήρηση της φύσης της ΕΕ. Εξάλλου η διαφύλαξη του επιπέδου διατήρησης όλων των ειδών πουλιών στην Ευρώπη είναι προς το συμφέρον τόσο των ΜΚΟ που έχουν ως αντικείμενο τα πτηνά όσο και των κυνηγών.
Λαθροθηρία
Η Επιτροπή διαπίστωσε μετά λύπης πρόσφατη αύξηση σε ορισμένες μορφές λαθροθηρίας στην Ευρώπη, ειδικά τη συνεχιζόμενη χρήση παλιών πρακτικών όπως τα δίχτυα με μικρά διάκενα (λεπτά δίχτυα που στερεώνονται ανάμεσα σε δέντρα) και οι ξόβεργες (όπου τα πουλιά παγιδεύονται με κόλλα). Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιούνται σε απομακρυσμένες περιοχές όπου η αστυνόμευση είναι δύσκολη.
Μια άλλη πρόκληση είναι ο καθορισμός της φθινοπωρινής/χειμερινής κυνηγετικής περιόδου για τα αποδημητικά πουλιά. Η Επιτροπή επιτρέπει το κυνήγι αυτών των πουλιών το φθινόπωρο αλλά όχι την άνοιξη, όταν τα πουλιά επιστρέφουν στις περιοχές φωλεοποιήσεώς τους. Παρόλο που τα κράτη μέλη καθορίζουν τις περιόδους κυνηγιού, σε κάποιες χώρες το κυνήγι κατά την άνοιξη εξακολουθεί να συνεχίζεται παράνομα.
Η προοπτική των πόλεων
Ολοένα και πιο αποκομμένοι από τις παραδόσεις της υπαίθρου, οι ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι των πόλεων στην Ευρώπη τείνουν να βλέπουν αρνητικά το κυνήγι και να διατηρούν μια ωραιοποιημένη άποψη για τη φύση. Η Επιτροπή, ωστόσο, πιστεύει σε μια καλή ισορροπία ανάμεσα στη φύση και την ανθρώπινη κοινωνία στις αγροτικές περιοχές. Πιστεύει επίσης ότι το βιώσιμο κυνήγι μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στη διατήρηση των ειδών.
Εμβληματικά είδη όπως η φαιά αρκούδα, ο λύκος και ο λύγκας επιστρέφουν σε περιοχές της Ευρώπης απ’ όπου είχαν εξαφανιστεί εδώ και αιώνες. Η Επιτροπή καλωσορίζει αυτή την εξέλιξη, αλλά πιστεύει ότι η επιτυχία της πολιτικής διατήρησης θα εξαρτηθεί από την υποστήριξη του αγροτικού πληθυσμού. Είναι πιθανότερο να συμπεριφερθούν πιο υπεύθυνα οι κυνηγοί αν πιστεύουν ότι οι πολιτικές της ΕΕ συμβαδίζουν με τις παραδόσεις τους.
Καθώς ο αριθμός των μεγάλων σαρκοφάγων αυξάνεται σε ολόκληρη την ΕΕ, η ευαισθητοποίηση του κοινού αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Η Επιτροπή οργανώνει, λοιπόν, σεμινάρια πληροφόρησης για το σκοπό αυτόν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσδοκά επίσης ότι οι κυνηγοί θα αποτελέσουν σημαντικούς συμμάχους στη βελτίωση της διασυνοριακής διαχείρισης των πληθυσμών αυτών των ζώων.
Η Επιτροπή δρομολόγησε πρόσφατα σύμβαση για την αναθεώρηση της πρωτοβουλίας για το βιώσιμο κυνήγι και τη λειτουργία της. Αν τα συμπεράσματα είναι θετικά, η πρωτοβουλία ίσως επεκταθεί πέρα απ’ τα πουλιά για να καλύψει το ερασιτεχνικό ψάρεμα και το κυνήγι θηλαστικών.
Στα 27 κράτη μέλη της Ενωμένης Ευρώπης δραστηριοποιούνται 7,6 εκατ. κυνηγοί και 24 εκατ. ερασιτέχνες ψαράδες. Για την εξυπηρέτηση αυτών των δραστηριοτήτων υπάρχουν στην Ευρώπη περί τις 200.000 θέσεις εργασίας.
Ο Δρ Yves Lecocq, Γενικός γραμματέας, FACE εκφράζει την άποψη της ΜΚΟ που υποστηρίζει το κυνήγι
“Τα επτά εκατομμύρια ευρωπαίων κυνηγών αποτελούν μια καλά οργανωμένη κοινότητα, που προστατεύει και διαχειρίζεται βιώσιμα τεράστιες εκτάσεις υπαίθρου. Λόγω της αλληλεπίδρασής τους με τη φύση και την άγρια πανίδα, οι κυνηγοί γνωρίζουν καλά πως η διατήρηση της βιοποικιλότητας έχει ουσιαστική σημασία.
Το κυνήγι και η διατήρηση, ως έννοιες, δεν είναι αντιφατικές. Το κυνήγι παρέχει το κίνητρο για τη διατήρηση και τη βελτίωση πολλών σημαντικών οικοτόπων: βατουλιές και παρυφές καλλιεργήσιμων αγρών αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης για μικρά θηράματα, μικρές λίμνες, υγρά βοσκοτόπια και αλμυροί βάλτοι για άγρια πουλιά, δασότοποι και ορεινές περιοχές για ελάφια. Αποτελεί επίσης σημαντική πλευρά των αγροτικών οικονομιών: το κυνήγι για ψυχαγωγία παρέχει 200.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης και έχει τζίρο πάνω από €4 δισ., κυρίως για τις αγροτικές κοινότητες.
Η FACE συντάσσεται συνεπώς με την πρωτοβουλία της Επιτροπής για το βιώσιμο κυνήγι. Αυτή θα πρέπει να επεκταθεί για να συμπεριλάβει όχι μόνο είδη άγριων πτηνών αλλά και άγρια θηλαστικά που θεωρούνται θηράματα, ίσως ακόμα και είδη ψαριών που αφορούν τους ερασιτέχνες ψαράδες (π.χ. σολομός του Ατλαντικού, άγρια πέστροφα).
Η πρωτοβουλία και η προκύπτουσα συμφωνία που υπογράφηκε το 2004 ανάμεσα στην BirdLife International και τη FACE παρέσχε μια πλατφόρμα για εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ των δύο οργανώσεων. Στα περισσότερα θέματα οι θέσεις τους είναι παρόμοιες, όπως στη συνεργασία για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, τη σταδιακή κατάργηση των σκαγιών για το κυνήγι σε υγρότοπους και τη μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής – όλα αυτά αποτελούν τμήμα της συμφωνίας.
Η FACE είναι μια διεθνής μη κερδοσκοπική μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα τις Βρυξέλλες. Εκπροσωπεί εθνικές κυνηγετικές ενώσεις από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και από κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Προωθεί το σωστά ρυθμισμένο κυνήγι σύμφωνα με τις αρχές της σοφής και βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων, με σκοπό τη διατήρηση και τη διαχείριση της άγριας πανίδας, καθώς και την προστασία, τη δημιουργία και την αποκατάσταση οικότοπων ως εργαλείο για την ανάπτυξη της υπαίθρου.”
Η Δρ Κλαίρη Παπάζογλου, εκφράζει την άποψη του ευρωπαϊκού τμήματος του BirdLife International
“Η ευρωπαϊκή εταιρική σχέση οργανώσεων για τη διατήρηση της φύσης της BirdLife International, που συνεργάζονται προς όφελος της βιοποικιλότητας και των ανθρώπων, αποδέχεται το κυνήγι ως μια πιθανή χρήση της βιοποικιλότητας, υπό τον όρο να ρυθμίζεται σωστά, να εξασκείται με βιώσιμο τρόπο και να παρακολουθείται στενά.
Η οδηγία της ΕΕ για τα άγρια πτηνά αποτελεί ένα πολύ καλό και ευρέως αποδεκτό πλαίσιο για τη ρύθμιση των κυνηγετικών πρακτικών. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις διατάξεις και το πνεύμα της για να διατηρηθεί η βιοποικιλότητά μας. Ωστόσο, προκειμένου να ανασχεθεί η απώλεια βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως χρειαστούν πρόσθετα μέτρα για να επιστρέψει ένα θηρεύσιμο είδος σε ευνοϊκό επίπεδο διατήρησης. Για να γίνει αυτό, η ανάπτυξη και η εφαρμογή σχεδίων διαχείρισης των ειδών σε επίπεδο ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας. Τα σχέδια αυτά πρέπει να αντιμετωπίσουν τα αίτια της απώλειας, μέτρα για την αναστροφή της και, ανάλογα με το είδος και τις αιτίες της απώλειας, μπορεί να συστήσουν επιπρόσθετους περιορισμούς στο κυνήγι.
Ύστερα από πολλά χρόνια συγκρούσεων, με την ενθάρρυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η BirdLife International υπέγραψε το 2004 με τη FACE μια συμφωνία 10 σημείων για το κυνήγι σύμφωνα με την οδηγία για τα πτηνά, αποδεικνύοντας έτσι την πίστη της στη σημασία του συνεχιζόμενου διαλόγου και της επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο οργανώσεις.
Ένα σημαντικό επίτευγμα αυτού του διαλόγου ήταν η ξεκάθαρη δέσμευση της κυνηγετικής κοινότητας στη νομοθεσία περί φύσης της ΕΕ και στο δίκτυο Natura 2000. Ωστόσο, όπως φανερώνουν διάφορες συνεχιζόμενες συγκρούσεις, π.χ. για το κυνήγι την άνοιξη ή τη λαθροθηρία προστατευόμενων ειδών, μένουν να γίνουν πολλά ακόμα για να επιτευχθεί η πλήρης συμμόρφωση όλων των κυνηγών σε όλα τα κράτη μέλη προς την οδηγία για τα πτηνά και η δέσμευσή τους σε αυτήν.
Η BirdLife πιστεύει ότι οι κυνηγοί έχουν ιδιαίτερη ευθύνη να συνεισφέρουν ενεργητικά στη διατήρηση των ειδών άγριας πανίδας μέσω της υπεύθυνης συμπεριφοράς και της ενεργού δέσμευσης προς τη διατήρηση και την αποκατάσταση ειδών και οικοτόπων. Αυτό μπορεί να γίνει υποστηρίζοντας το δίκτυο Natura 2000 και βοηθώντας ώστε η κοινή γεωργική πολιτική να μετατραπεί σε μια βιώσιμη, φιλική προς τη βιοποικιλότητα πολιτική χρήσης της γης. Καλούμε όλους τους κυνηγούς να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις και τον ενθουσιασμό τους για τη φύση, ώστε να σταματήσει η απώλεια της βιοποικιλότητας.”
