Οι καιρικές συνθήκες και τα διάφορα φυσικά φαινόμενα που επικρατούν σε δεδομένο χρονικό διάστημα σε ένα υγρότοπο, επιδρούν ποικιλοτρόπως στη συμπεριφορά των υδροβίων πληθυσμών.
Η διαφοροποίηση αυτή της συμπεριφοράς τους έχει να κάνει πρωτίστως με τη διάρκεια, την ένταση, το χρόνο και τον τρόπο της κινητικότητάς τους με σκοπό την ανεύρεση τροφής και νερού.
Οι προσωπικές μου παρατηρήσεις καθώς και οι μαρτυρίες και εμπειρίες καταξιωμένων παπιοκυνηγών, συγκλίνουν σε ορισμένα γενικευμένα συμπεράσματα που αφορούν τη συμπεριφορά των παπιών στις εκάστοτε καιρικές συνθήκες και τα διάφορα φυσικά φαινόμενα.
Του Πέτρου Πλατή
Δασοπόνου – Θηραματοπόνου
http://kynigesia.gr
Άνεμος
Όταν επικρατεί άπνοια, τα πουλιά καταδεικνύουν μια στασιμότητα ως προς τις μετακινήσεις τους και περιορίζουν τις πτήσεις τους σε μεγάλο βαθμό, προτιμώντας να παραμένουν κοντά στις περιοχές που τους παρέχουν ασφάλεια π.χ καταφύγια, ανοιχτή θάλασσα κ.α.
Αντιθέτως, κατά τη διάρκεια που πνέουν ισχυροί άνεμοι η κινητικότητά τους είναι αυξημένη και οι πτήσεις τους συνεχείς και σε χαμηλό ύψος. Το γεγονός αυτό οφείλεται προφανώς στη δημιουργία έντονου κυματισμού στην επιφάνεια του νερού στις ανοιχτές εκτάσεις, ως αποτέλεσμα της δράσης του ανέμου, που εξαναγκάζει τα πουλιά να μεταβούν σε άλλες καταλληλότερες θέσεις που τους παρέχουν μεγαλύτερη προφύλαξη.
Οι θέσεις αυτές είναι συνήθως περιοχές που περικλείονται από πυκνή βλάστηση που λειτουργεί ως ανεμοφράχτης και περιορίζει την επίδραση του ανέμου στην επιφάνεια του νερού.
Γενικά με βόρειους ανέμους παρατηρείται εντονότερη σε διάρκεια κίνηση των παπιών από ότι με ανέμους νότιων διευθύνσεων. Αυτό πιθανόν να σχετίζεται με τη πτώση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια που επικρατούν βόρειοι άνεμοι.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η κινητικότητα των παπιών είναι αισθητά αυξημένη όταν έχουμε αλλαγή του καιρού και ιδίως όταν αυτή είναι απότομη, όπως για παράδειγμα όταν μετά από παρατεταμένη άπνοια έχουμε αύξηση των ανέμων ή όταν αλλάζει απότομα η φορά του ανέμου.
Βροχή
Τα υδρόβια είναι από τα ελάχιστα είδη του πτερωτού κόσμου, που εκτελούν πτήσεις κατά τη διάρκεια βροχής. Πολλές φορές πετούν και κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων και μερικές φορές ακόμη και μέσα σε ασθενή χαλαζόπτωση. Θα έλεγε κανείς πως αρέσκονται ίσως να πετούν ενώ βρέχει.
Η κινητικότητά τους είναι ιδιαίτερα αυξημένη και οι πτήσεις αρκετά χαμηλές όταν παράλληλα με τη βροχή επικρατούν και ισχυροί άνεμοι.
Δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στα σημεία που έχουν πρόσφατα κατακλυστεί με το νερό της βροχής και ιδίως σε αυτά που υπάρχει κατάλληλη βλάστηση για να τραφούν, γιατί με την επίδραση του νερού τα διαθέσιμα της τροφής στις πρόσφατα πλημμυρισμένες εκτάσεις είναι μεγάλα.
Χιόνι
Η κινητικότητα των παπιών είναι έντονη όσο διαρκεί το φαινόμενο της χιονόπτωσης και ιδίως κατά την έναρξή του.
Η περιορισμένη ορατότητα στη διάρκεια της χιονόπτωσης, αναγκάζει τα πουλιά να πετούν σε μικρό σχετικά ύψος.
Σε σφοδρή χιονοθύελλα παρατηρείται επίσης αυξημένη κινητικότητα.
Η κίνησή τους μειώνεται και τείνει να σταματήσει εντελώς μετά το πέρας της χιονόπτωσης.
Ομίχλη
Η ομίχλη, που επικρατεί συνήθως όταν πνέουν ασθενείς νότιοι άνεμοι, ωθεί τα πουλιά να κινηθούν περισσότερο, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν παρατηρείται σημαντική διαφοροποίηση στις κινήσεις τους.
Κατά κανόνα υπάρχει μια αυξημένη κινητικότητα των παπιών και σε συνδυασμό με την ελάττωση της ορατότητας έχει ως αποτέλεσμα να πετούν χαμηλότερα για να έχουν επαφή με το χώρο.
Ο περιορισμός της ορατότητας έχει αντίκτυπο και στη διεξαγωγή του κυνηγιού, αλλά γενικά θα λέγαμε ότι τα πλεονεκτήματα του κυνηγιού υδροβίων στην ομίχλη είναι περισσότερα από τα μειονεκτήματα.
Γεγονός είναι πως με την ομίχλη συχνά κάνουμε λάθος ως προς την απόσταση του στόχου και το μέγεθός του. Η αποτελεσματικότητα δε της τουφεκιάς είναι μειωμένη, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε υγρασία στον αέρα.
Θερμοκρασία
Η θερμοκρασία αυτή καθαυτή δεν φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά των παπιών, αλλά οι επιπτώσεις της στη κατάσταση των νερών είναι αυτές που συγκαταλέγονται στους βασικότερους παράγοντες που συντελούν στην αύξηση και στη διάρκεια της κινητικότητας των παπιών.
Οι πάπιες είναι πτηνά που έχουν αυξημένη αντοχή σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών και αντεπεξέρχονται ικανοποιητικά στις διάφορες θερμοκρασίες του περιβάλλοντος.
Το πρόβλημα διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια παρατεταμένου παγετού, όπου παγώνουν τα γλυκά νερά, απαραίτητο στοιχείο όχι μόνο για τη λήψη νερού από τα παπιά αλλά και για την απόληψη τροφής η οποία πραγματοποιείται με τη βοήθεια του νερού.
Με την επικράτηση του παγετού, ξεκινά να παγώνει το νερό από τα σημεία όπου το βάθος του είναι μικρό και κατόπιν στα βαθύτερα σημεία. Επίσης παγώνουν πρώτα τα νερά που δεν είναι τρεχούμενα.
Εάν η παγωνιά διαρκέσει αρκετές ημέρες, τότε τα παπιά αναγκάζονται να κινούνται διαρκώς προς ανεύρεση γλυκού νερού.
Σε περίπτωση που έχουμε μεγάλης διάρκειας παγωνιά τα πουλιά εξαντλούνται και αφυδατώνονται και μετακινούνται όλο και πιο κοντά στη θάλασσα, εκεί που συναντιέται το γλυκό με το αλμυρό νερό(όταν πρόκειται για δέλτα ποταμών).
Με την αύξηση της θερμοκρασίας και το λιώσιμο των πάγων, παρατηρείται η μεγαλύτερη κινητικότητα των παπιών από οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, ιδίως κατά τη πρώτη ημέρα που αρχίζουν να λειώνουν οι πάγοι. Η κίνηση αυτή γίνεται κατά τις μεσημεριανές κυρίως ώρες, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες, ενώ τις πρωινές ώρες η κίνηση είναι υποτονική έως ανύπαρκτη.
Σε τέτοιες καταστάσεις οι πάπιες δείχνουν μειωμένη επιφυλακτικότητα για τους κινδύνους που τους απειλούν και γίνονται εύκολος στόχος στη προσπάθειά τους να αναπληρώσουν τα κενά της διατροφής τους.
Φάσεις του φεγγαριού
Οι πάπιες, στη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου και όχι μόνο, συνηθίζουν να μετακινούνται για να τραφούν με τη δύση του ηλίου και το τελευταίο φως.
Δυο τρεις μέρες όμως, πριν και μετά τη πανσέληνο που το φεγγάρι είναι γεμάτο, οι πάπιες προτιμούν να κινούνται αργότερα και όχι από νωρίς το βράδυ όπως συμβαίνει τις υπόλοιπες ημέρες.
Όταν δε το φως του φεγγαριού είναι δυνατό(έναστρος ουρανός) και υπάρχει σχετική ορατότητα του εδάφους, τότε τα πουλιά αποφεύγουν να καθίσουν στις γυμνές από βλάστηση περιοχές για να μη γίνονται ορατά από τους εχθρούς τους.
Ενώ τις υπόλοιπες ημέρες επιστρέφουν συνήθως τα ξημερώματα(πρώτο φως) στις περιοχές ανάπαυσής τους, τις ημέρες αυτές η επιστροφή γίνεται πολύ πιο νωρίς και το ξημέρωμα τις βρίσκει ήδη στη βάση τους.
