Πόσοι γνωρίζουν ότι η κάμπια του πεύκου (Thaumetopea pitycampa), το γνωστό έντομο που έπειτα μεταμορφώνεται σε πεταλούδα, είναι δηλητηριώδες; Μάλιστα ενδέχεται οι μολύνσεις της να έχουν επιπτώσεις και στη δημόσια υγεία.
Ο κύκλος της ανάπτυξής της χωρίζεται σε δύο φάσεις, η μια εναέρια και η άλλη υπόγεια. Ολα αρχίζουν από μια πεταλούδα χρώματος γκρι με τρεις μαύρες διαγώνιες ρίγες στα μπροστινά φτερά. Κατά τη διάρκεια της νύχτας βγαίνει από κάτω από το έδαφος, όπου έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή της, για να ζευγαρώσει. Μετά το ζευγάρωμα το θηλυκό ξεκινάει την έρευνα για να βρει το τέλειο μέρος για την εναπόθεση των αβγών. Τα κατάλληλα δένδρα είναι μόνο ορισμένες ποικιλίες πεύκου. Σε αυτή τη φωλιά το θηλυκό εναποθέτει περίπου διακόσια αβγά μέσα σε τρεις, τέσσερις ώρες, έπειτα θα πετάξει, για λίγο και θα πεθάνει.
Κάμπια… κίνδυνος
Τέσσερις, πέντε μήνες μετά την εναπόθεση των αβγών, στις ζεστές μέρες του Σεπτέμβρη, γίνεται η επώαση των αβγών με την απελευθέρωση των προνυμφών. Η ανάπτυξη των προνυμφών περιλαμβάνει πέντε βήματα από τη προνύμφη 1 (L1) έως την προνύμφη 5 (L5). Κατά τη διάρκεια αυτών των σταδίων οι κάμπιες τρώνε, μεταλλάσσονται και χτίζουν φωλιές.
Στο στάδιο L1 οι κάμπιες κυμαίνονται σε μέγεθος από μισό έως ένα εκατοστό. Στο δεύτερο και τρίτο προνυμφικό στάδιο εμφανίζονται στη ράχη και στις πλευρές του σώματος μερικές σκληρές τρίχες που προκαλούν φαγούρα σε ανθρώπους και ζώα. Στο πέμπτο στάδιο το μήκος των κάμπιων φτάνει στα πέντε εκατοστά
www.ethnos.gr
Της Αντζελας Γαλάτη
Για να αντιμετωπίσουν τις χειμερινές θερμοκρασίες οι κάμπιες, τώρα πια στο στάδιο L4, κτίζουν στην άκρη των πιο ψηλών κλάδων, τη «χειμωνιάτικη φωλιά».
Οι τρίχες…
Τα διάφορα στάδια των προνυμφών, α) αρσενικό β) θηλυκό
Τα διάφορα στάδια των προνυμφών, α) αρσενικό β) θηλυκό
Οταν περνάει ο χειμώνας, οι κάμπιες αποφασίζουν να κατέβουν από το δένδρο και σε πομπή, η μια πίσω από την άλλη, κινούνται προς το έδαφος για να ψάξουν ένα ιδανικό έδαφος για να θαφτούν. Δεκαπέντε μέρες μετά η κ
άθε κάμπια υφαίνει γύρω από τον εαυτό της ένα κουκούλι, όπου γίνεται η μετατροπή σε χρυσαλλίδα και στη συνέχεια σε πεταλούδα.
Τη νύχτα, η πεταλούδα βγαίνει από το έδαφος και αρχίζει τις γαμήλιες πτήσεις για το ζευγάρωμα. Είπαμε ότι οι τρίχες που προκαλούν φαγούρα εμφανίζονται από το στάδιο L3 για να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους μέχρι το στάδιο L5. Αυτές οι τρίχες, κάτω από το μικροσκόπιο, εμφανίζονται ως μια δομή παρόμοια με ένα καμάκι και αυτό αρκεί για να εμπλέκει το δέρμα και να προκαλέσει από μόνο του βλάβες στο δέρμα. Τοποθετημένες σε τρεις πλευρές του σώματος υπάρχουν τρίχες με μία πυκνότητα περίπου 60 εκατομμύρια τρίχες ανά τ.εκ. για ένα σύνολο ενός εκατομμυρίου «καμακιών» για κάθε κάμπια. Κάθε τρίχα περιέχει μέσα του μια υγρή ουσία, ιδιαίτερα δηκτική, που ονομάζεται «Thaumetopoeina», η οποία είναι η υπεύθυνη, και μόνο σε επαφή με την εξωτερική επιφάνεια του σώματος, για τη δημιουργία μιας αντίδρασης υπερευαισθησίας του δέρματος.
Οι τρίχες είναι κλειστές και στα δυο άκρα και δεν έχουν ούτε στόμια ούτε πόρους και η δηκτική ουσία απελευθερώνεται μόνο με το σπάσιμο της τρίχας. Οι τρίχες αφού κοπούν από το σώμα της κάμπιας, μπορούν να διατηρήσουν τις δηκτικές ιδιότητές τους για αρκετούς μήνες.
Αυτές οι μικρές κάμπιες έχουν κάποιους εχθρούς, ορισμένα εντομοφάγα πουλιά, όπως ο κούκος, ο τσαλαπετεινός και άλλα, πουλιά που έχουν ανοσία στο δηλητήριό τους.
Οδοί μόλυνσης
Οι κύριες οδοί που εκτίθενται είναι:
επαφή με το δέρμα
επαφή με τα μάτια
εισπνοή
κατάποση
Η σοβαρότητα της μόλυνσης διαμέσων αυτών των οδών διαφέρει. Στον άνθρωπο, γίνεται μέσω εισπνοής της τρίχας που πέφτει από τις φωλιές, ενώ στο σκύλο οι πιο συχνές βλάβες γίνονται στη μουσούδα, ειδικά στη γλώσσα αλλά και τα μάτια. Η περιέργεια του σκύλου τον κάνει να παρατηρεί την πομπή εκατοντάδων κάμπιων που κινούνται σε σειρά η μια πίσω από την άλλη.
Βλέπει αυτήν την πομπή που κινείται αργά και το ένστικτό του τον ωθεί να εμβαθύνει τη γνώση του και μυρίζοντας προσπαθεί να αξιολογήσει τη πιθανή βρωσιμότητα.
Τα νεαρά σκυλιά είναι πιο περίεργα και γι’ αυτό τον λόγο πλήττονται περισσότερο.
Τα τοπικά συμπτώματα που διαπιστώνονται στον σκύλο είναι εκείνα της στοματίτιδας. Αμέσως μετά την επαφή οι στοματικοί βλεννογόνοι εμφανίζονται πρησμένοι και πονούν. Η γλώσσα κρέμεται απ’ έξω και η κατάποση είναι δύσκολη, αν όχι αδύνατη και άφθονο σάλιο κατεβαίνει από το στόμα του σκύλου.
Σε αυτήν την περίπτωση είναι η γλώσσα το όργανο που περισσότερο μας ενδιαφέρει και που πρέπει να φροντίσουμε να σώσουμε. Αυτή αμέσως, εμφανίζει φλεγμονές περισσότερο ή λιγότερο εκτεταμένες. Μετά ένα σύντομο χρονικό διάστημα αυτές οι περιοχές παίρνουν ένα μοβ χρώμα και μετά περίπου δώδεκα μέρες έχουμε την πτώση και την απώλεια (απόσπαση) του προσβεβλημένου τμήματος της γλώσσας.
Εντονη φαγούρα
Στο επίπεδο του δέρματος, τα βλέφαρα, τα αυτιά, η μύτη μπορούν να παρουσιάσουν ένα διάχυτο οίδημα σε όλη τη μουσούδα τόσο έντονο ώστε να αλλάξει η εμφάνιση του σκύλου από την έντονη φαγούρα.
Αν τυχόν βρούμε αυτές τις τρίχες ανάμεσα στο τρίχωμα του σκύλου πρέπει να προσπαθήσουμε να τις αφαιρέσουμε χωρίς να τις σπάσουμε, μάλλον με ένα πιστολάκι, έτσι ώστε να μη σκορπίσουμε το υγρό σε επαφή με το δέρμα.
Οι οφθαλμικές βλάβες είναι πιο σπάνιες στον σκύλο και οφείλονται στις τρίχες που μεταφέρει ο άνεμος στα μάτια προκαλώντας επιπεφυκίτιδα με πόνο, δακρύρροια και φωτοφοβία.
Ξεκινώντας μια θεραπευτική αγωγή, το συντομότερο δυνατόν, μπορεί να περιορίσει τις συνέπειες της δηλητηρίασης και να σώσουμε τη γλώσσα του σκύλου μας.
Η θεραπεία βασίζεται κατά κύριο λόγο, αλλά όχι αποκλειστικά, στη χορήγηση κορτικοστεροειδών, αντισταμινικών και αντιβιοτικών.
