Η Ερλιχίωση των σκύλων
Η Νόσος :Μια από τις χαρακτηριστικότερες νόσους που μεταδίδονται από τους κρότωνες, (τα γνωστά σε όλους μας τσιμπούρια), είναι η Ερλιχίωση του σκύλου. Νόσημα επικίνδυνο για τον σκύλο, που χαρακτηρίζεται από πτώση των θρομβοκυττάρων (των αιμοπεταλίων) του αίματος, με άμεση συνέπεια την πρόκληση αιμορραγιών, και τον θάνατο του ζώου αν δεν εφαρμοσθεί εγκαίρως η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. [τα αιμοπετάλια παίζουν σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος, γι' αυτό όταν μειώνονται, προκαλούνται αιμορραγίες]
Ιστορικά στοιχεία: Η νόσος πρωτοπεριγράφηκε το 1935 στο Αλγέρι, και ονομάστηκε Ρικετσίωση του σκύλου. Από τότε έμεινε άγνωστη, μέχρι την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ, οπότε περιγράφηκε σαν βαρεία νόσος των στρατιωτικών Αμερικάνικων σκύλων στη Νοτιοανατολική Ασία, ονομάστηκε Τροπική Παγκυτοπενία και μελετήθηκε προσεκτικότερα. Αργότερα διαπιστώθηκε ότι η νόσος έχει παγκόσμια εξάπλωση.
Αίτιο: Η Ερλιχίωση του σκύλου είναι εμπύρετη νόσος του σκύλου και άλλων κυνιδών, και οφείλεται στον ρικετσιακό μικροοργανισμό Ehrlichia Canis, που παρασιτεί τα λευκοκύτταρα * του αίματος.
Τρόπος Μετάδοσης: Η μετάδοση γίνεται από ζώο σε ζώο, μέσω τσιμπουριών του είδους Rhipicephalus Sanguineus.
Eξάπλωση: Η νόσος προσβάλλει τα οικόσιτα και άγρια ζώα που ανήκουν στην οικογένεια των κυνιδών. Εργαστηριακή μόλυνση έχει επιτευχθεί στο κογιότ , την αλεπού και το τσακάλι. Η εξάπλωση της νόσου είναι σχεδόν παγκόσμια. Περιστατικά έχουν αναφερθεί σε σκυλιά της Νοτίου και Βορείου Αμερικής, της Καραιβικής, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.
Η νόσος σημειώνει έξαρση συγχρόνως με την έξαρση των παρασιτώσεων από τσιμπούρια. Τα μολυσμένα σκυλιά παραμένουν σε κατάσταση φορέα μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπευτική τους αγωγή, έστω και αν δεν παρουσιάζουν συμπτώματα
Συμπτώματα: Το υπεύθυνο μικρόβιο πολλαπλασιάζεται μέσα στα λευκοκύτταρα του αίματος και προκαλεί πανκυτοπενία*. Ο θάνατος, όταν επέρχεται, οφείλεται στην ακατάσχετη αιμορραγία λόγω της μείωσης των θρομβοκυττάρων, ή στις δευτερεύουσες λοιμώξεις που οφείλονται στη μείωση των λευκοκυττάρων που αποτελούν τις αμυντικές μονάδες του οργανισμού.
Η νόσος διαιρείται από πλευράς συμπτωμάτων σε τρεις διαδοχικές φάσεις , την οξεία, την υποκλινική και την χρόνια:
* α. οξεία φάση: Εμφανίζεται συνήθως κατά τους Ανοιξιάτικους μήνες, λίγο μετά την εμφάνιση των τσιμπουριών. Το ζώο που πάσχει, έχει συνήθως στο δέρμα του τσιμπούρια. Τα πρώτα κλινικά συμπτώματα παρουσιάζονται συνήθως 10-20 ημέρες μετά την μόλυνση και είναι ελαφριάς μορφής : Κυματοειδής πυρετός, μερική ή πλήρης ανορεξία, κατάπτωση, μικρή απώλεια βάρους.
Σπανιότερα παρατηρείται μικρή διόγκωση των λεμφογαγγλίων, ελαφρά θόλωση του κερατοειδούς*, επιπεφυκίτιδα*, διάμεση πνευμονία, οίδημα των άκρων και του όσχεου και εμετός. Σε μερικές περιπτώσεις πιθανόν να παρατηρηθούν μικρές αιμορραγίες.
Στη φάση αυτή, παρά το γεγονός ότι κατά την εξέταση αίματος παρατηρείται συνήθως έντονη θρομβοκυτταροπενία (πτώση του αριθμού των αιμοπεταλίων του αίματος, που φυσιολογικά πρέπει να βρίσκονται μεταξύ 200.000 και 450.000 ), δεν παρατηρούνται συνήθως οι τυπικές αιμορραγικές εκδηλώσεις της νόσου που χαρακτηρίζουν το σύνδρομο της αιμορραγικής διάθεσης (πετέχειες στο δέρμα και τους βλεννογόνους, ρινορραγία, αιματουρία κ.λ.π)
Η πρώτη αυτή «εμπύρετη φάση» διαρκεί από 4 ημέρες μέχρι και 3 εβδομάδες, και ακολουθείται από την ‘υποκλινική φάση?.
* β. Υποκλινική φάση : Κατα την φάση αυτή, που διαρκεί 40-120 ημέρες, άν και τα κλινικά συμπτώματα υποχωρούν και το ζώο εμφανίζεται σαν να έχει θεραπευτεί, τα αιματολογικά ευρήματα είναι συνήθως παρόμοια με εκείνα της οξείας φάσης, δηλαδή λευκοκυττάρωση, υποπλαστική αναιμία* και έντονη θρομβοκυτταροπενία .
* γ. Χρόνια φάση: Η χρόνια φάση αποτελεί την τελική φάση της νόσου. Τα συνήθη κλινικά συμπτώματα είναι : κατάπτωση και ληθαργικότητα, πυρετός, ωχρότητα βλεννογόνων, προοδευτική απώλεια βάρους, πετέχειες και εκχυμώσεις στο δέρμα και τους βλεννογόνους, και ρινορραγία ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη.
Η ρινορραγία παρουσιάζεται συνήθως απότομα και είναι ιδιαίτερα έντονη και επίμονη. Αποτέλεσμα των αιμορραγιών είναι η σοβαρή οξεία αιμορραγική αναιμία.
Συνήθως η χρόνια φάση της νόσου εμφανίζεται κατά τους φθινοπωρινούς ή χειμερινούς μήνες, και έτσι τις περισσότερες φορές τα πάσχοντα ζώα δεν έχουν τσιμπούρια στο δέρμα τους κατά την διάρκεια αυτής της φάσης.
Σε ορισμένες ράτσες σκύλων όπως π.χ. στα λυκόσκυλα, είναι δυνατόν η χρόνια φάση να παρουσιάζει δύο διαφορετικές μεταξύ τους μορφές, που χαρακτηρίζονται σαν " ήπια χρόνια" και σαν "σοβαρή χρόνια" μορφή.
Η "ήπια χρόνια" μορφή στα λυκόσκυλα δεν διαφέρει πολύ από τη χρόνια μορφή που παρατηρείται στις άλλες ράτσες.
Αντίθετα, η "σοβαρή χρόνια" μορφή, είναι βαρύτατη και συχνά μοιραία, έστω και αν εφαρμοσθεί θεραπεία. Στη μορφή αυτή, παρουσιάζονται οξύτατα κλινικά συμπτώματα 60-120 ημέρες μετά τη μόλυνση, και περιλαμβάνουν οξεία πανλευκοπενία, κατήφεια, ανορεξία, αδυνάτισμα και έντονες αιμορραγίες από τις ρινικές κοιλότητες, τα ούλα, το ουροποιητικό σύστημα, το πεπτικό κ.λ.π. Συχνά συνυπάρχουν δευτερεύουσες βακτηριακές μολύνσεις.
Στα σκυλιά που δεν εφαρμόζεται θεραπεία, επέρχεται ο θάνατος μέσα σε μερικές ώρες έως λίγες ημέρες μετά την έναρξη των αιμορραγιών.
Διάγνωση- Θεραπεία: Φυσικά, η διάγνωση και η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενειών, δεν αποτελεί αντικείμενο του ιδιοκτήτη, αλλά του Κτηνιάτρου.
Ο Κτηνίατρος διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις που χρειάζονται για να αντιμετωπίσει κατάλληλα το πρόβλημα αφ'ενός, αλλά και να το διαγνώσει σωστά. Διότι η διάγνωση δεν είναι και τόσο απλή από τον μη ειδικό, δεδομένου ότι τα κλινικά συμπτώματα δεν είναι παθογνωμονικά της Ερλιχίωσης. Η θρομβοκυτταροπενία, η λευκοπενία και η αναιμία παρουσιάζονται και σε άλλες νόσους, όπως για παράδειγμα στην Πιροπλάσμωση. Η αιμορραγίες και ιδιαιτέρως η αιμορραγία από τις ρινικές κοιλότητες, μπορεί να οφείλονται και σε Λεϊσμανίαση, (Kala-azar), δηλητηριάσεις, Νεοπλασίες-όγκους των ρινικών κοιλοτήτων, ή ξένα σώματα (π.χ. αγκάθια). Ευθύνη του ιδιοκτήτου είναι η γρήγορη επίσκεψη στον κτηνίατρο, αμέσως μόλις αντιληφθεί ότι το ζώο του παρουσιάζει οτιδήποτε το μη φυσιολογικό.
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η Ερλιχίωση, εφ'όσον διαγνωσθεί εγκαίρως και δοθεί η κατάλληλη θεραπεία, είναι νόσος που θεραπεύεται στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Πρόληψη: Η πρόληψη της Ερλιχίωσης συνίσταται στην συστηματική και προσεκτική καταπολέμηση των τσιμπουριών, τόσο επάνω στο σώμα των ζώων, όσο και στο περιβάλλον τους. Η εφαρμογή προληπτικών μέσων, ( αντιπαρασιτικά περιλαίμια και σκευάσματα ), πριν την εμφάνιση των τσιμπουριών στο ζώο, αποτελεί την καλλίτερη αντιμετώπιση του κινδύνου μολύνσεως.
Σχέση με την δημόσια υγεία: Η Ερλιχίωση δεν προσβάλλει τον άνθρωπο. Η επαφή επομένως με τα ασθενή ζώα και χορήγηση θεραπείας σε αυτά, δεν δημιουργεί κινδύνους για τους ιδιοκτήτες.
Ελπίζω να κατατοπίστηκες.
