Του Γιωργου Λιαλιου
“Καθημερινή”
Την απομάκρυνση των δεξαμενών καυσίμων, πλην εκείνων του στρατού, από τις όχθες του Αμβρακικού κόλπου μέσα στην επόμενη πενταετία προβλέπει η απόφαση ανακήρυξης της περιοχής σε Εθνικό Πάρκο. Η απόφαση υπεγράφη με δύο χρόνια αναίτια καθυστέρηση, μετά από πολυετείς αγώνες κατοίκων και φορέων της περιοχής και την παραπομπή της χώρας στο Ευρωδικαστήριο. Με την ανακήρυξη του Εθνικού Πάρκου του Αμβρακικού Κόλπου μπαίνουν αυστηρότεροι κανόνες στην ιχθυοκαλλιέργεια, την αλιεία και την κτηνοτροφία στην περιοχή, ενώ απαγορεύεται το κυνήγι για διάστημα τριών ετών στον πυρήνα της προστατευόμενης ζώνης.
Ο Αμβρακικός κόλπος είναι ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους στην Ευρώπη, στον οποίο απαντούν 294 είδη πουλιών -101 σπάνια- και 33 είδη ψαριών. Η περιοχή ανήκει στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar για τους υγρότοπους. Η περιοχή ωστόσο δέχεται τα τελευταία χρόνια σημαντική υποβάθμιση και για το λόγο αυτό εκκρεμεί παραπομπή της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Εφαρμόζοντας -καθυστερημένα πάντα- την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των πολύτιμων οικοτόπων, το ΥΠΕΧΩΔΕ ολοκλήρωσε το 2006 το πλαίσιο δημιουργίας του Εθνικού Πάρκου Αμβρακικού. Ωστόσο, τα συναρμόδια υπουργεία (Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Ναυτιλίας) χρειάστηκαν ακόμα δύο χρόνια προκειμένου να υπογράψουν την απόφαση.
Το Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού περιλαμβάνει τα 250 τ.χλμ. από τα 405 τ.χλμ του κόλπου, καλύπτοντας όλη την παράκτια ζώνη, τα δέλτα των ποταμών, τους οικότοπους ιδιαίτερης σημασίας πέριξ της λιμνοθάλασσας, τις νησίδες του κόλπου και τμήμα της υδάτινης ζώνης. Η απόφαση χωρίζει το Εθνικό Πάρκο σε τρεις ζώνες: την Α΄ ζώνη, απόλυτης προστασίας, τη Β΄ ζώνη, περιοχή ειδικών ρυθμίσεων και την περιφερειακή ζώνη.
Η πιο σημαντική πρόβλεψη της κοινής υπουργικής απόφασης, για την οποία είχαν γίνει πολυετείς αγώνες των κατοίκων της περιοχής, είναι ότι οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις αποθήκευσης υγρών καυσίμων (άνω των 300m3) καθώς και οι υφιστάμενες υποδομές εξυπηρέτησής τους υποχρεούνται να μετακινηθούν σε διάστημα πέντε ετών. Από τότε θα απαγορευθεί και η θαλάσσια μεταφορά πετρελαιοειδών, ενώ σε έξι μήνες από σήμερα απαγορεύεται η μεταφορά άλλων επικινδύνων ουσιών και αποβλήτων στον κόλπο. Ωστόσο, από την απόφαση μετακίνησης των δεξαμενών καυσίμων εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις του στρατού και της αεροπορίας.
Στη ζώνη απόλυτης προστασίας τίθενται αυστηροί περιορισμοί στην ιχθυοκαλλιέργεια (λ.χ. απαγορεύεται η χρήση ιχθυοτροφών και φαρμάκων) και την κτηνοτροφία, ενώ απαγορεύεται το κυνήγι για τρία χρόνια. Στη Β΄ ζώνη απαιτείται πλέον σύμφωνη γνώμη του φορέα για οποιαδήποτε δραστηριότητα, απαγορεύεται η κατοικία, ενώ επιτρέπεται η ήπια τουριστική δραστηριότητα. Επίσης σε όλο το Εθνικό Πάρκο απαγορεύεται η εκχέρσωση εκτάσεων για καλλιέργεια, ενώ οι νόμιμα καλλιεργούμενες εκτάσεις θα πρέπει να έχουν καθοριστεί σαφώς εντός δύο ετών. Μέσα στο ίδιο διάστημα θα πρέπει να απομακρυνθεί από την περιοχή «κάθε παράνομο υφιστάμενο έργο και δραστηριότητα».
Τις λεπτομέρειες θα καθορίσει το διαχειριστικό σχέδιο της περιοχής, που όπως ανέφερε στην «Κ» ο επικεφαλής του φορέα διαχείρισης του Αμβρακικού, κ. Χρ. Σπηλιάς, έχει ήδη ανατεθεί στη νομαρχία Αρτας. Η ανακήρυξη της περιοχής σε Εθνικό Πάρκο θα βοηθήσει και στην ενίσχυση του φορέα διαχείρισής της με ευρωπαϊκά κονδύλια. Πρόσφατα, φορείς και κάτοικοι της Αιτωλοακαρνανίας, της Πρέβεζας και της Αρτας πραγματοποίησαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας υπέρ της λήψης μέτρων ενάντια στη συνεχιζόμενη υποβάθμιση του Αμβρακικού.
