“Λειώνουν οι πάγοι, αλλάζει ο παγκόσμιος χάρτης. Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα”.
Τρομάζει η νέα… τήξη πραγμάτων
Παλαιότερα, το όνειρο των τσάρων της Ρωσίας ήταν η απρόσκοπτη πρόσβαση στην ανοιχτή θάλασσα, ήθελαν να περνούν ανεμπόδιστα τον Βόσπορο και τη Βαλτική. Μεταθανάτια, οι κλιματικές αλλαγές «συμμάχησαν» και απ’ ό,τι φαίνεται τους κάνουν το χατίρι. Στα θετικά, εκτός από τις μεγαλύτερες δυνατότητες της χρήσης των ωκεανών για μεταφορές, θα αυξηθούν οι περιοχές για αλιεία και για διερεύνηση κοιτασμάτων πετρελαίου.
Μείωση της διάρκειας του χειμώνα και των χιονοπτώσεων, θα είναι τα πρώτα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας
|
Μερικές από τις πρώτες εκτιμήσεις γύρω από την έρευνα της ομάδας Αμερικανών επιστημόνων του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικής Ερευνας η οποία αξιολόγησε τον αντίκτυπο των εκπομπών άνθρακα στο κλίμα του πλανήτη και υπολόγισε ότι μέχρι το 2040, ή και νωρίτερα, τα επιπλέοντα κομμάτια πάγου που καλύπτουν τον παγωμένο Αρκτικό Ωκεανό θα λιώνουν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους το καλοκαίρι. Σε 30 με 50 χρόνια, κατέληξαν, οι καλοκαιρινοί θαλάσσιοι πάγοι θα έχουν εξαφανιστεί από όλη σχεδόν την περιοχή της Αρκτικής.
Για αυτές τις εφιαλτικές προβλέψεις μιλούν στην «Ε» ειδικοί με το περιβάλλον επιστήμονες. «Εκείνο που συμπεραίνεται», τονίζει ο καθηγητής Δημήτρης Λάλας, διευθύνων σύμβουλος FACETS ΕΠΕ, «από τις μελέτες του Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών των ΗΠΑ και του Εθνικού Κέντρου Στοιχείων Χιονόπτωσης και Πάγων είναι ότι υπάρχει περίπτωση απότομης τήξης των πάγων σε περίπου τριάντα πέντε χρονια. Αυτό θα έχει μια σειρά από συνέπειες, όπως: η κυκλοφορία του αέρα στην ατμόσφαιρα θα αλλάξει γιατί οι κρύες μάζες που έρχονται από το Βορρά και στην Ελλάδα και δημιουργούνται από την ψύξη του αέρα πάνω από τον πάγο δεν θα είναι τόσο ψυχρές. Αμα δεν έχει το χρόνο να παγώσει η μάζα που θα κατεβαίνει δεν θα είναι τόσο κρύα. Το δεύτερο είναι ότι θα επιδράσει στην θερμοκρασία των ωκεανών και ειδικά του Ατλαντικού. Επίσης αναμένεται να αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας πάνω από 7 μέτρα. Αυτό από μόνο του είναι τρομακτικό».
Ο ίδιος μιλά για τοπικές θετικές αλλά και αρνητικές επιπτώσεις. «Η χλωρίδα και η πανίδα θα αλλάξουν άρδην, διάφοροι πληθυσμοί που μετά βίας ζουν από το κυνήγι της φώκιας και της αρκούδας θα μετακινηθούν αναγκαστικά. Ταυτόχρονα θα έχουμε μεγαλύτερες δυνατότητες της χρήσης των ωκεανών για μεταφορές. Θα υπάρχουν και άλλες ευεργετικές διαστάσεις: θα αυξηθούν οι περιοχές για αλιεία και για διερεύνηση κοιτασμάτων πετρελαίου. Ηδη από μετρήσεις το αντίστοιχο φαινόμενο που ήδη υπάρχει, το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία την άνοιξη, έχει επεκταθεί, από 13 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα το 1979, στα 18 εκατομμύρια τ.χ. Ειδικά για την περιοχή αυτή είχε υπάρξει στο παρελθόν η ανακοίνωση της πιθανής “κατάρρευσης” του στρώματος του πάγου.
Υπήρχε μια θεωρία που έλεγε ότι ξεκινώντας η αύξηση της θερμοκραίας δημιουργούνται κάποια στρώματα λιγότερο στέρεου πάγου, με αποτέλεσμα τα στρώματα πάνω από αυτά να κατολισθαίνουν προς τη θαλάσσα με αποτέλεσμα την αποψίλωση της Γροιλανδίας από τον πάγο».
Για σοβαρές ενδείξεις ύπαρξης κλιματικών αλλαγών οι οποίες οφείλονται στην υπερσυγκέντρωση των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα που προέρχονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες καύσης υγρών και ορυκτών καυσίμων, μιλά η Μαρία Α. Μιμίκου, καθηγήτρια στο Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου:
Επιδείνωση των πλημμυρών του χειμώνα και της ξηρασίας του καλοκαιριού θα επιφέρει η άνοδος της θερμοκρασίας
|
«Η κλιματική αλλαγή αφορά τη συστηματική αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη η οποία θα οδηγήσει σε μια σειρά από αλλαγές στον κύκλο του νερού, τόσο στις χερσαίες επιφάνειες όσο και στη θάλασσα και στους ωκεανούς. θα υπάρξει αύξηση της εξάτμισης και της διαπνοής στα φυτά, θα τροποποιηθούν οι βροχοπτώσεις, θα έχουμε αύξηση ή μείωση ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος ή μήκος, μείωση της χιονόπτωσης και λιώσιμο των πάγων κυρίως στους πόλους, συνεπαγόμενη αύξηση της στάθμης της θαλάσσας κ.λπ. Η αυξηση στη στάθμη της θάλασσας σε χώρες που γειτνιάζουν σε αυτή θα επιφέρει σημαντικότατες επιπτώσεις στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές. Για παράδειγμα, η Ολλανδία, που βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, ήδη μελετά τα φαινόμενα αυτά με εντατικούς ρυθμούς, δεδομένου ότι υπάρχουν φόβοι για πλημμύρες. Η Ελλάδα, ούσα νησιωτική χώρα με χιλιόμετρα παράκτιων περιοχών, είναι από τις χώρες που πρέπει να μελετηθούν για το θέμα αυτό».
Στις αβεβαιότητες και τα σφάλματα που παρουσιάζουν πολλές φορές τα κλιματικά αναφέρεται ο Νίκος Καραταράκης, μετεωρολόγος της ΕΜΥ: «Υπάρχουν μοντέλα που δίνουν προγνώσεις λαμβάνοντας υπόψη κάποια σενάρια εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, δίνοντας αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη από 1,5 έως και 4 βαθμούς τις επόμενες δεκαετίες. Προφανώς αυτή η άνοδος έχει ήδη και θα έχει στο μέλλον επιπτώσεις στον Αρκτικό Ωκεανό και στη Γροιλανδία. Βεβαίως αυτά τα μοντέλα έχουν και αβεβαιότητες ως προς τις προβλέψεις, παρουσιάζουν και σφάλματα. Ενα άλλο στοιχείο το οποίο δεν λαμβάνουν υπόψη τους είναι η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος, αφού ύστερα από δέκα χρόνια μπορεί να συμβεί μια αλλαγή, να πέσει η θερμοκρασία, κάτι που σήμερα το κλιματικό μοντέλο δεν το λαμβάνει υπόψη. Αυτό θα επηρεάσει το κλίμα. Οντως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι αυξημένες εκπομπές αερίων, όπως διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, διοξείδιο του αζώτου, έχουν συμβάλει και θα συμβάλουν στο μέλλον στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, με τις γνωστές συνέπειες που ζούμε και θα ζήσουμε στο μέλλον».
Ακραία καιρικά φαινόμενα, επιμήκυνση της ξηρής περιόδου, λιγότερο νερό στα ποτάμια
«Το ποσοστό χιονόπτωσης θα μειωθεί ως προς τη συνολική κατακρήμνιση, το λειώσιμο του χιονιού θα μετατοπιστεί προς τον χειμώνα, και η ξηρή περίοδος θα επιμηκυνθεί. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, ξηρασία) θα ενταθούν, και η παγκόσμια άνοδος της θερμοκρασίας θα οδηγήσει σε αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας (λιώσιμο των πολικών πάγων, θερμική επέκταση των ωκεανών), με αποτέλεσμα την εδαφική απώλεια παράκτιων περιοχών. Τα παγκόσμια κλιματικά μοντέλα προβάλλουν δυσκολίες σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη κλιματικών αλλαγών σε τοπική κλίμακα και πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή τοπικών μοντέλων μικρότερης χωρικής και χρονικής κλίμακας».
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η ομάδα του Εργαστηρίου Υδρολογίας και Υδατικών Πόρων, η οποία με επικεφαλής τη Μαρία Α. Μιμίκου έχει μελετήσει διάφορες περιοχές της Ελλάδας ως προς την κλιματική αλλαγή και την επίδραση αυτής στο υδρολογικό σύστημα. Ενδεικτικά, για τη Βόρεια Ελλάδα και τη λεκάνη του ποταμού Αλιάκμονα με βάση τα κλιματικά μοντέλα UKTR και CCC έχει εκτιμηθεί ότι μέχρι το έτος 2080 θα μειωθεί η μέση ετήσια απορροή κατά 30% περίπου, κυρίως κατά τη θερινή περίοδο, θα αυξηθεί η εξατμισοδιαπνοή, με αποτέλεσμα να μειωθεί η εδαφική υγρασία, ενώ η επικείμενη χιονόπτωση θα μειωθεί και η υγρή περίοδος θα μετατοπιστεί προς το Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα σημαντική επιμήκυνση της ξηρής περιόδου.
«Στη λεκάνη του ποταμού Πηνειού ανάλογες μελέτες κλιματικής αλλαγής μέχρι το έτος 2050 (με χρήση των μοντέλων UKHI και HadCM2) έδειξαν ότι η μέση ετήσια βροχόπτωση εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 7% περίπου, ενώ η μέση ετήσια χιονόπτωση θα μειωθεί σε μεγαλύτερο ποσοστό της τάξης του 30%», σημειώνει η κ. Μιμίκου. «Στο υδατικό διαμέρισμα της Ηπείρου (λεκάνη ποταμού Αώου) εκτιμάται ότι μέχρι το 2050, με βάση το μοντέλο HadCM3, η μέση μηνιαία υπερετήσια απορροή θα παρουσιάσει μικρή αύξηση μεγέθους 2,5% περίπου κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ θα μειωθεί κατά 3-17% τους υπόλοιπους μήνες. Η μέση μηνιαία απορροή θα παρουσιάσει γενικά μείωση 10-65% , ενώ αντίστροφα η εξατμισοδιαπνοή θα αυξηθεί».
Στην ίδια έρευνα τονίζεται ότι σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας φαίνεται πως θα υπάρξει σημαντική επιδείνωση της επικινδυνότητας των πλημμυρών κατά τη χειμερινή περίοδο και της δριμύτητας της ξηρασίας κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Επιπλέον, μελέτες σε ταμιευτήρες έδειξαν ότι οι διακυμάνσεις των υδρολογικών μεταβλητών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργία και την αξιοπιστία των συστημάτων αυτών. Μελέτη του ταμιευτήρα του Πολύφυτου, στον ποταμό Αλιάκμονα στη Δυτική Μακεδονία, έδειξε μεγάλη αύξηση στα επίπεδα διακινδύνευσης της ετήσιας εγγυημένης παραγωγής νερού και ενέργειας υπό τα αληθοφανή σενάρια κλιματικής αλλαγής, γεγονός πολύ σημαντικό, αν λάβουμε υπόψη ότι μεγάλο μέρος της ύδρευσης της Θεσσαλονίκης βασίζεται στον ταμιευτήρα αυτόν.
Η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να «εξαφανίσει» γαύρο και σαρδέλα
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
«Η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε εξαφάνιση αλιευμάτων. Επιβάλλεται η άμεση αναπροσαρμογή όλων των διαχειριστικών μέτρων για την αλιεία», επισημαίνει ο ερευνητής του Τομέα Ζωολογίας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, Αθανάσιος Τσίκλιρας.
Η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών επιφέρει αλλαγές στη χρονική περίοδο αναπαραγωγής πολλών αλιευμάτων που, αν συμπέσουν με την εποχή αλιείας τους, μπορεί να οδηγήσουν σε εξαφάνιση ορισμένων ειδών, όπως ο γαύρος και η σαρδέλα.
«Τα περισσότερα ψάρια αναπαράγονται το καλοκαίρι», επισημαίνει ο Αθ. Τσίκλιρας. «Γι’ αυτό και η αλιεία σταματά την 1η Ιουνίου. Αν όμως η θερμοκρασία είναι υψηλότερη τον Απρίλιο ή τον Μάιο, που βγαίνουν οι μηχανότρατες, τα ψάρια θα ξεκινήσουν την αναπαραγωγή τους και θα αλιευτούν και οι γόνοι τους. Η σαρδέλα, επίσης, αναπαράγεται τον χειμώνα. Αν η θερμοκρασία είναι υψηλή, θα αναπαράγεται μόνο τους μήνες που έχει κρύο, οπότε θα μειωθεί ο αριθμός της», προσθέτει.
Υπογραμμίζει ακόμη ότι στο βόρειο Αιγαίο αλιεύεται το 80% της εγχώριας παραγωγής σαρδέλας και γαύρου, επειδή τα νερά είναι πιο κρύα. Η αύξηση της θερμοκρασίας θα σημάνε τη μετακίνηση των ειδών αυτών βορειότερα, ενώ άλλα είδη, που χρειάζονται θερμότερα νερά, θα μετοικήσουν από το νότιο στο βόρειο Αιγαίο. Ηδη, προσθέτει ο Αθ. Τσίκλιρας, έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας στα νερά της Μεσογείου κατά 1 βαθμό, κάτι που προκάλεσε μετακίνηση ειδών από την Ερυθρά Θάλασσα προς τη Μεσόγειο. Αυτό συνεπάγεται διατάραξη του οικοσυστήματος και της τροφικής αλυσίδας, η οποία μπορεί να προκαλέσει μετακίνηση μεγάλου αριθμού γλάρων και θαλασσόπουλων, όπως έχει συμβεί ήδη στην Ισπανία, καταλήγει ο ερευνητής του Τομέα Ζωολογίας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ.
ΑΠΟΨΕΙΣ
Ορατός κίνδυνος
ΟΔΥΝΗΡΕΣ έως εφιαλτικές θα είναι οι συνέπειες από τις κλιματικές αλλαγές, που σημειώνονται σ’ ολόκληρο τον πλανήτη και προκαλούνται από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Υπεύθυνη, βεβαίως, είναι η αλόγιστη, η καταστροφική ανθρώπινη δραστηριότητα.
ΟΙ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ των οικολόγων και των ειδικών επιστημόνων επιβεβαιώνονται. Ηδη έχει αυξηθεί η θερμοκρασία στον πλανήτη, με αποτέλεσμα να έχουμε πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα, δηλαδή πλημμύρες κατά τη χειμερινή περίοδο και ξηρασία το καλοκαίρι. Τα φαινόμενα αυτά θα ενταθούν και θα πλήξουν και την Ελλάδα, αν δεν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και αποκατάστασης της οικολογικής ισορροπίας.
ΤΟ ΠΙΟ ΟΔΥΝΗΡΟ για την Ελλάδα είναι, ότι τις προσεχείς δεκαετίες σε μεγάλα ποτάμια, όπως ο Αλιάκμονας και ο Πηνειός, η ετήσια απορροή θα μειωθεί σημαντικά (έως 30%) με άμεση συνέπεια τη μείωση της υγρασίας του εδάφους και ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη χλωρίδα.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ των κλιματικών αλλαγών, δηλαδή αυτές που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι συγκεκριμένες. Είναι οι συνεχώς αυξανόμενες εκπομπές αερίων στην ατμόσφαιρα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο, το διοξείδιο του αζώτου κ.ά. Ολα αυτά συμβάλλουν στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη.
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ είναι γνωστή: μείωση των εκπομπών ρυπογόνων αερίων, με περιορισμό της καύσης πετρελαίου και γαιάνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την κίνηση οχημάτων, αλλά και για τη θέρμανση τον χειμώνα.
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, επομένως, μία αποφασιστική στροφή στην εκμετάλλευση των ήπιων μορφών ενέργειας, αυτών δηλαδή που προσφέρει σε αφθονία και δωρεάν η φύση. Είναι η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, είναι οι υδατοπτώσεις, η γεωθερμία και άλλες μορφές που έχουν παραμεληθεί.
ΕΙΝΑΙ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ η καλλιέργεια οικολογικής ευαισθησίας και συνείδησης σε όλους τους πολίτες και όχι μόνο στους φυσιολάτρες και τους οικολόγους. Είναι άμεσος ο κίνδυνος όχι μόνο για πολλά είδη ζώων, ψαριών και φυτών, αλλά και για τον ίδιο τον άνθρωπο.
ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ, ωστόσο, για την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης αυξημένη φροντίδα του κράτους, με την παροχή κινήτρων στους πολίτες, π.χ. για να εγκαταστήσουν όλοι ηλιακούς θερμοσίφωνες στα σπίτια τους. Το ίδιο το κράτος, παράλληλα, πρέπει να δώσει το παράδειγμα, με οικολογικά δημόσια κτίρια, με δεντροφυτεύσεις, με χρηματοδότηση ανάπτυξης των ήπιων μορφών ενέργειας.
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ είναι το καλύτερο μέσο για να ευαισθητοποιηθούν και οι πολίτες, ώστε να διαφυλαχθούν τα δώρα της φύσης και να απομακρυνθεί ο εφιάλτης.
“ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 14/12/2006″
………………………………………………………………………………………………………….
Ti συμπέρασμα βγαίνει; η φύση εκδικείται και εκδικείται αργά αλλά με τρόπο “σαδιστικό” και οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες από τις ανθρωπογενείς δράσεις και το ακόμη χειρότερο: για τίποτα απ΄ όλα αυτά δεν “φταίει το κυνήγι” …
